Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti iqtisodiyot nazariyasi
Download 1.48 Mb. Pdf ko'rish
|
Iqtisodiyot nazariyasi (4)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qo Qo
- Uzoq muddatli davrda
|
optimal deb hisoblanadi: MR =MC (22- b rasm).
50 U yoki bu usuldan foydalanib, firma maksimal foydani ta’minlab beradigan ishlab chiqarish hajmini Qo aniqlaydi.Qo dan Q2 gacha oralig‘ida ishlab chiqarishning har qanday ishlab chiqarish hajmi firma uchun foyda keltiradi (22-a rasm), ammo faqat Qo nuqtada bu foyda maksimal bo‘ladi. Ayni shu nuqtada me’yoriy daromad me’yoriy xarajatlarga teng (22- b rasm).Qo Qo oralig‘ida firma mumkin bo‘lgan foydani ololmay qoladi, Qo Q2 oralig‘ida esa me’yoriy xarajatlar me’yoriy daromaddan oshib ketadi va samaradorlik pasayib ketadi. Me’yoriy daromad bilan me’yoriy xarajatlarni solishtirish usuli nafaqat sof raqobat sharoitida balki boshqa barcha bozor modellarida qo‘llaniladigan qoidadir. Uzoq muddatli davrda barcha xarajat turlari o‘zgaruvchan bo‘lgani sababli (shu jumladan, qisqa muddatli davrdagi doimiy bo‘lgan xarajatlar ham) firma ishlab chiqarish hajmi to‘g‘risidagi qarorini boshqacha qabul qiladi. Agar bozordagi mavjud narx sababli bir nechta firmalar zarar ko‘rib, o‘z ishlab chiqarishini qisqartirsa, bozordagi taklif ham qisqaradi. Natijada (talab o‘zgarmagan holda) narx oshadi va tarmoqda qolgan firmalar iqtisodiy foydani olishi mumkin. Mukammal raqobat sharoitida bozorga kirish erkin bo‘lgani sababli tarmoqdagi oshgan foydalilik yangi firmalarni o‘ziga jalb qiladi. Oqibatda taklif oshadi, narx esa pasayadi. Sof raqobatda bunday tebranishlar doimiy xarakterga ega. Qachonki firmalarda tarmoqqa kirish hamda tarmoqdan chiqib ketish uchun rag‘bat bo‘lmasa, shunda bozor muvozanatga erishadi. Buning uchun bozor narxi o‘rtacha yalpi xarajatlarning minimal darajasida o‘rnatilib, iqtisodiy foyda 0 ga teng bo‘lishi kerak (23 rasm). Grafikda Po narxda firmaning ishlab chiqarish hajmi Qo ga teng. Bu nuqtada me’yoriy daromad me’yoriy xarajatlarga teng bo‘lib, minimal o‘rtacha umumiy xarajatlar bozor narxiga, iqtisodiy foyda esa 0 ga teng. Bunday holatda korxonaning ko‘lami va ishlab chiqarish hajmi firmani qondiradi. |
