Islom moliyasi islom banki

Bank ishi

Muhammad Navid kabi uygʻonish tarafdorlari islom banki “dinning oʻzi kabi qadimgi, uning tamoyillari asosan Qurʼondan olingan” deb taʼkidlashsa-da, dunyoviy tarixchilar va islom modernistlari buni zamonaviy hodisa yoki “oʻylab topilgan anʼana” deb bilishadi.

Ta'kidlanishicha, Zubayr ibn al-Avvomning mablag' yig'ish biznesi deyarli foizsiz bank bo'lgan. Zubayr bu amaliyotga kashshof bo'lib, pul saqlash xizmatini texnik jihatdan o'zgartirib, Zubayr to'lashi shart bo'lgan qarzga aylandi, Zubayr esa o'z biznesini yuritish uchun saqlagan pullarini boshqarish sharafiga ega bo'ldi. Zubayrning o‘z mijozlaridan foiz olinmasdan, xalqdan omonat qabul qilish amaliyoti Zubayrning vafoti chog‘ida 2 000 000 dinor miqdorida oshib ketgan qarzga duchor bo‘lishiga sabab bo‘ldi[6-izoh]. o'zining daromadli biznesi uchun mijozlar, shuning uchun uning merosxo'rlari oilasiga ko'p meros qoldirib, uning qarzlarini to'lashga muvaffaq bo'lishdi. Uning o'limidan so'ng, uning o'g'li Abdulloh ibn Zubayr mulkni 1.600.000 dinorga sotdi. Bu amaliyotga Ibn Taymiya o'zining "Majmu fatvo"sida o'xshagan mumtoz olimlarning ijmosiga ko'ra ruxsat berilgan.

Qoidalar

• 
  Islom huquqi (shariat) tamoyillariga muvofiq bo'lishi uchun - yoki hech bo'lmaganda qonunning pravoslav talqini - va islom iqtisodiga asoslangan holda, islom banki va moliyasining zamonaviy harakati turli xil faoliyatni taqiqlaydi, ba'zilari dunyoviy davlatlarda noqonuniy emas:
  

• 
  Foizlarni to'lash yoki undirish. “Faizning barcha turlari ribo va shuning uchun haromdir”. Foizdan foydalanishning oldini olish uchun bitimlar bo'yicha islom qoidalari (Fiqh al-Muamalat nomi bilan mashhur) yaratilgan.
  

• 
  Taqiqlangan (harom) faoliyat bilan shug'ullanadigan korxonalarga sarmoya kiritish. Bularga spirtli ichimliklar yoki cho'chqa go'shti sotish yoki g'iybat ustunlari yoki pornografiya kabi ommaviy axborot vositalarini ishlab chiqarish kiradi.
  

• 
  Kechiktirilgan to'lov uchun qo'shimcha to'lov. Bu murobaha yoki boshqa qat'iy to'lovni moliyalashtirish operatsiyalariga taalluqlidir, garchi ba'zi mualliflar agar ular xayriyaga xayriya qilingan bo'lsa,[93][94][95] yoki xaridor to'lovni "qasddan rad etgan" bo'lsa, kechiktirilgan to'lovlar olinishi mumkin, deb hisoblashadi.
  

Maysir - Bu odatda "qimor" deb tarjima qilinadi, lekin islom moliyasida "spekulyatsiya" ma'nosida ishlatiladi. Tovarga egalik qilish kelajakda oldindan belgilangan, noaniq hodisaning ro'y berishiga bog'liq bo'lgan shartnomalarda ishtirok etish maisir va islom moliyasida taqiqlangan.
Garar. Gharar odatda "noaniqlik" yoki "noaniqlik" deb tarjima qilinadi. Maisir va gharardagi taqiqlar derivativlar, optsionlar va fyucherslarni istisno qiladi. Islomiy moliya tarafdorlari (masalan, Mervin K. Lyuis va Latifa M. Algaud) bu haddan tashqari tavakkalchilikni o'z ichiga oladi va noaniqlik va an'anaviy banklar tomonidan qo'llaniladigan derivativ vositalardagi kabi firibgarlik xatti-harakatlarini kuchaytirishi mumkin, deb hisoblashadi.
"Moddiy yakuniylik"ga ega bo'lmagan bitimlar bilan shug'ullanish. Barcha tranzaksiyalar "to'g'ridan-to'g'ri haqiqiy iqtisodiy bitim bilan bog'liq" bo'lishi kerak, bu esa "opsionlar va ko'pgina boshqa derivativlar" bundan mustasno.
Islomiy moliyalashtirishning eng keng tarqalgan turi - qarzga asoslangan shartnomalar bo'yicha pullar "o'ziga tegishli bo'lgan va shuning uchun sotish huquqiga ega bo'lgan moddiy aktivdan amalga oshirilishi kerak - va moliyaviy operatsiyalarda u riskni taqsimlashni talab qiladi". Puldan pul ishlab bo'lmaydi. Islom bankining moliya nazariyasining yana bir bayonoti: "Pulning o'ziga xos foydasi yo'q, u faqat ayirboshlash vositasidir". Boshqa cheklovlar o'z ichiga oladi

Islomiy banklar, hech bo'lmaganda, ba'zi manbalarga ko'ra, mijozlarning hisobvaraqlaridan zakot (majburiy diniy sadaqa) yig'ishlari kerak.

Shariat ekspertlari kengashi har bir islom bankini nazorat qilish va “barcha faoliyat islom tamoyillariga mos kelishini taʼminlash” uchun bitimlarning toʻgʻriligi boʻyicha maslahat berishi kerak. (Shariat talqini mamlakatga qarab farq qilishi mumkin. Humoyon Darning fikricha, shariat talqini Malayziyaga qaraganda Turkiya yoki arab mamlakatlarida qattiqroq boʻlib, ularning talqini esa oʻz navbatida Eron Islom Respublikasiga qaraganda qattiqroqdir. Muhammad Orif ham Eronda islomiy hukumat "milliylashtirilgan bank tizimidan qat'iy belgilangan daromad stavkasi asosida qarz olish foiz hisoblanmaydi" va shuning uchun joiz bo'ladi, deb qaror qilgan Eronda kamroq talabchan shariatni topdi. Mahmud al-Gamal. Sharhlar eng qattiq Sudanda va eng kami Malayziyada.)
Xatarlarni taqsimlash. nosimmetrik tavakkalchilik va ishtirokchilarga taqsimlashdan tushgan daromad, shuning uchun hech kim tranzaktsiyadan nomutanosib foyda ko'rmaydi.
Umuman olganda, islom bank ishi va moliyasi an'anaviy bank faoliyati bilan "bir xil maqsad"ga ega, lekin shariat qonunlari qoidalariga muvofiq ishlaydi (Islom bank ishi va sug'urta instituti) yoki boshqa xususiy tashkilotlar bilan bir xil "asosiy maqsad"ga ega deb ta'riflangan. sub'ektlar, ya'ni "aksiyadorlarning boyligini maksimal darajada oshirish" (Mohamed Warsame). Xuddi shunga o'xshash tarzda, Mahmud El-Gamal islom moliyasi "klassik huquqshunoslikdan konstruktiv tarzda qurilgan emas" deb ta'kidlaydi. U an'anaviy bank faoliyatiga amal qiladi va undan "ba'zi an'anaviy amaliyotlar shariatda taqiqlangan deb topilgandagina" chetga chiqadi.