Islomda nikoh va oilaviy munosabatlar talqini, erkak va ayolning maqomi

To‘yni kuyov qiladi 
Oddiy bir muammo, nikoh to‘yini o‘tkazish bilan bog‘liq. Uni 
o‘tkazish erning gardanida. Abdurohman ibn Afv roziallohu anhu bir 
kuni xursand bo‘lib, Payg‘ambarimiz alayhissalomning oldilariga kelib 
qoldi. «Buncha xursandsiz, ey Abdurohman», deb so‘radilar. «Yo 
Rasulalloh, kichkina mayizning yarmidek keladigan tilla bor edi, shuni 
mahriga berib uylandim», deb xursandchiligining sababini bayon 
qilganida, Payg‘ambarimiz alayhissalom aytdilarki: «Unday bo‘lsa, 
bitta qo‘y so‘yib, e'lon ham qiling». 
Bu o‘rinda Payg‘ambarimiz «Ey, Abdurohman, otangga aytgin, senga 
to‘y qilib bersin», demadilar. To‘y qilish sahobiyning o‘ziga aytilmoqda. 
Yoki qaynotangga ayt, to‘y bersin demadilar. Shu narsa – Islomda to‘y 
xarajatlari ham kuyov bolaning zimmasida ekanini bildiradi. 
Bugun biz nima qilyapmiz, or-nomus qayerda qoldi? Oilaviy hayotning 
boshlanishidayoq kuyov bola o‘z majburiyatini kelin tomonga yuklar 
ekan, oilaning taqdiri, kelajagi qanday bo‘ladi? Kamsitishlar, haqoratlar 
va oilaviy ajrimlar shuning ortidan kelmayaptimi?! 
Ikki tomonning orzu-havasiga muolaja bormi? 
Ortiqcha bid'at-xurofotlar, orzu-havaslarni jilovlashda ko‘pgina 
erkaklarning ayollarga so‘zi o‘tmayapti. Barchalari emas, albatta, biroq 
shunaqa narsalarni deb, ayollar erlariga farmonbardor darajasiga 
kelmoqda. Vaholanki, oilaviy hayot ham bir ibodat. Bunga ham 
tayyorgarlik ko‘rishi kerak. 
Payg‘ambarimiz alayhissalom uylanmoqchi bo‘lgan yigitlarga: «Ey 
yigitlar jamoasi, sizlardan kimda kim nikohga qodir bo‘lsa, uylansin», 
deganlar. 
Shu qodir bo‘lish masalasida arabcha «bo-at» so‘zi ishlatilgan. Uni 
o‘zbekchaga tarjima qilsak, nikohga qodirlikda jismoniy qodirlik, ongli-
aqliy qodirlik va moddiy jihatdan oilani ta'minlay oladigan qodirlikni 
anglatadi. Bugun nima bo‘lyapti? Shu uchovi topilmasayam, ota-ona 
farzandini uylab qo‘ymoqda. Natijada birovning oq-u qorasi ham bebaxt 
bo‘lyapti. 

---