Ismanov I. N., Davlyatova g. M., Buzrukxonov s. M
Download 3.71 Mb. Pdf ko'rish
|
BIZNESNI REJALASHTIRISH darslik.
|
tavakkalchilikni
boshqarish tizimi deb ataladi. Tadbirkorning tavakkalchilikni bosqarish doirasidagi faoliyati o’z sub’ektining daromadligiga tahdid soluvchi tavakkalchiliklarning ta’siridan himoya qilishga yo’naltirilgan. Tavakkalchilikni oqilona boshqarish sub’ektning uzoq muddatli istiqbolda muvaffaqiyatga erishish imkoniyatini oshiradi, uning moliyaviy holatining yomonlashish xavfini bir muncha bulsada kamaytiradi. Tadbirkor uchun paydo bo’ladigan tavakkalchilikni taxminiy bilish zarurdir, lekin buning o’zi yetarli emas. Muximi, tavakkalchilikning aniq turi korxona faoliyatiga qanday ta’sir ko’rsatayotganligi va qanday oqibatlarga olib kelishi mumkinligini aniqdab, uni to’g’ri baholay bilish va shundan so’ng sub’ektining iqtisodiy samaradorligiga ta’sirini hisoblab topishdir. Tavakalchilikni boshqarish bir-birini to’ldirib boruvchi bir nechta bosqichlardan iborat bo’ladi. Tavakkalchilikni boshqarishda eng avvalo yuzaga kelishi mumkin bo’lgan uning turlari aniqdanadi, ular tahlil etiladi va zararning kutiladigan darajasi hisoblanadi. Keyingi bosqichda uning oldini olish, ko’rilishi mumkin bo’lgan zararlarni pasaytirish yoki sug’urtalash tadbirlari ishlab chiqiladi va uni boshqarish usullari tanlanadi. Oxirgi bosqichda esa ko’rilgan zararlarni qoplash, oqibatlarini 123 tahlil etish va bartaraf qilish choralari ko’riladi. Umuman olganda, tavakkalchilikni boshqarish tadbirkorga resurslardan yanada oqilona foydalanish, javobgarlikni taqsimlash, firma faoliyatining natijalarini yaxshilash va tavakkalchilikning ta’siridan xavfsizligini ta’minlash imkonini yaratiladi. Mavzu bo’yicha qisqacha xulosa Biznes rejani tuzishda tovar yoki xujjatga emas, balki tanlanga bozorga va haridor talabini qondirishga e’tibor qaratish muhim hisoblanadi. Masalan, iste’molchi kitob sotib olishdan qanday naf ko’radi? Bunda haridor “kitob“ tovar emas, balki bilim olish vositasini sotib oladi.Biznes reja aynan ana shu nuqtaga e’tibor qaratishi kerak. Shu bilan birga ushbu tovarni qanday ustunlikka ega bo’lishini ham ko’rsatib o’tishi lozim.Har qanday g’oya u qanchalik jozibador bo’lmasin, chuqurlashtirilgan tarzda aniqlashtirilishi lozim. Biznes rejani ishlab chiqish katta mehnat va mablag’ talab etuvchi jarayon bo’lganligi sababli dastlab loyixaning texnik iqtisodiy asoslamasini tayyorlash va ushbu g’oyani investorlar uchun qiziqarlilik darajasini baholash lozim. Tuzilgan rejaning asoslanganligi va ishonchliligi ko’p jihatdan foydalaniladigan axborotlarga bog’liq bo’ladi. Axborot-intellektual, ishlab chiqarish va tadbirkorlik faoliyatining asosiy resursi hisoblanadi. Axborotdan foydalanish mahsulot turini va boshqaruv strategiyasini tanlashga, faoliyatni istemolchilarning ma’lum bir guruhiga, potensial sotuv bozorlariga yo’naltirishga sharoit yaratadi. Yirik korxonalarda markazlashgan tashkiliy rejalar yuqoridan pastga tuziladi. Bunday yondashuvda rejaviy strategiyalar boshqarishning yuqori darajasida ishlab chiqiladi – maqsadlar aniqlanadi. Korxonani rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari va bosh vazifalari belgilanadi, ularni amalga oshirish mexanizmi shakllantiriladi. So‘ngra ushbu maqsadlar, vazifalar va ko‘rsatkichlar quyi bo‘g‘inlarga harakatlanish davomida yana ham chuqurlashtirilgan va aniqlashtirilgan shaklda bo‘linma rejalariga kiritiladi. Texnologik rejalashtirishning ushbu bosqichida barcha mahsulot turlari bo‘yicha ishlab chiqarish hajmlari belgilanadi va o‘zaro 124 muvofiqlashtiriladi. Rejaviy vazifalarni aniq ijrochilar bilan kelishib ular korxona yuqori rahbariyati tomonidan tasdiqlanadi. Biznes-reja birinchi navbatda, nimani, qancha va kim uchun ishlab chiqarish vazifasini bajarishga xizmat qilishi lozim. Bu esa tabiiyki, biznes-rejani tuzish bosqichidayoq resurslar ta’minoti bilan mustahkamlanishi lozim.Resurslar bilan ta’minlanganlik –yangi yoki joriy ishlab chiqarishni tashkil etish jarayonida doimo resurslar bilan ta’minlaganlik masalasi yuzaga chiqadi. To’g’ri, bu vazifani hal qilish metodikasi ko’p jihatdan resurslar turi, ishlab chiqarish miqyosi va xarakteriga bog’liq bo’ladi. Bozor munosabatlari rivojlanib borayotgan ayni sharoitlarda ishlab chiqarish korxonalari faoliyati taraqqiy etib borishi bilan x’'jalik yuritishning asosini tashkil etuvchi raqobatning ahamiyati ortib bormoqda. Bunday sharoitda muvaffaqiyatli faoliyat yuritish uchun tadbirkorlar samarali uslublarini bilishlari, tavakkalchilik chegaralarini aniqlay olishlari, mavjud variantlardan eng maqbo’lini tanlay olishlari kerak. Bu esa tadbirkorning ishbilarmonlik qobiliyati bilan belgilanadi va har bir tadbirkordan ma’lum darajada bilim va malaka talab qiladi. Download 3.71 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|