Issiqlik energetikasi

BUG’ TURBINASINING QUVVATI VA F.I.K. 

Bug’ turbinalarida turbina qanotlari ham hosil qiladigan 

ichki (indikator) quvvat Ni hamdm turbina validan olinadigan 
effektiv quvvat Ne bo’ladi. 
Agar ichki quvvati isroflarsiz ishlaydigan ideal turbina 
hosil qiladigan quvvati N0 bilan taqqoslansa, u holda doimo 
NiShu bilan bir vaqtda effektiv quvvat ichki quvvatdan 
mexanikaviy isroflarga sarflangan quvvat Nm kattaligicha 
kichik bo’ladi.
Ne=Ni-Nm  
(1.7) 
Turbinaning foydali ish koeffisiyenti. Ichki nisbiy f.i.k. 
turbinadagi ichki isroflarni hisobga oladi va ushbu nisbatdan 
aniqlanadi:
(1.8) 
Nisbiy effektiv f.i.k. mexanikaviy isroflarni hisobga oladi 
va quyidagi nisbatdan aniqlanadi:
(1.9) 

---

Termodinamikaning ikkinchi qonuniga ko’ra 
ideal siklni termik f.i.k. 
e‘tiborga olsak, u holda real mashinaning f.i.k.
(1.10) 
yoki
va 
F.i.k. dvigatelining takomillashganlik darajasini ko’rsatadi, 
turli dvigatellarni bir-biri bilan taqqoslashga va ularni 
takomillashtirishga imkon beradi. 
 
 
GAZ TURBINASINING TASNIFI, TUZILISHI VA 
ISHLASH TARTIBI. 
Yuqori bosim va temperatura ostidagi yonish maxsuli (gaz) 
energiyasini kuraklar yordamida rotor valining mexanik 
energiyasiga aylantiruvchi issiqlik mashinasi gaz turbinasi 
deyiladi. 
Gaz turbinalari gaz dvigatellariga mansub bo’lib, ish 
moddasining yoqilish usuliga ko’ra V=const, P=const va aralash 
bosqichli bo’ladi. Gaz turbinasi soplo apparatining ketma-ket 
joylashgan qo’zg’almas (yunaltiruvchi) kurak toshlari va uning 
oqim kesimini hosil qiladigan ish g’ildiragining aylanuvchi 
toshlaridan tashqil topgan. 
Gaz turbinasi val, statorda joylashgan soplo apparatining 
yo’naltiruvchi kuraklari, turbina diski (lappak) hamda rotorning 
ish 
kuraklaridan 
tashqil 
topgan. 
Soplo 
apparatining 
yo’naltiruvchi kuraklar bilan rotorga o’rnatilgan ish kuraklari 
turbina bosqichini tashqil qiladi. Odatda gaz turbinalari ko’p 
bosqichli bo’lib, quvvati 100 Mvt dan katta bo’ladi. Gaz 

---

turbinalari ham bug’ turbinalariday bo’lib, faqat ularda bug’ 
o’rniga yonish mahsuloti tutun asosiy ish jismi hisoblanadi. 
Gaz turbinasining tarkibiy qismi yonish kamerasi 6 yonish 
mahsuloti oqimidagi issiqlik energiyasini mexanik energiyaga 
aylantiruvchi gaz turbinasi 2, atmosfera havosini surib va siqib 
uzatuvchi kompressor 3, yoqilg’i nasosi 5 va bak 4, elektr 
gneratori 1, soplo 11, yonish kamerasi 9 va boshqa yordamchi 
qismlardan tashkil topgan.