Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal
Download 181.33 Kb. Pdf ko'rish
|
42b5127eacd35cb1a9194e505c6fe96a
ILMIY AXBOROTNOMA
EKOLOGIYA 2016-yil, 3-son Odam immun tizimi tashqi muhit ekologik iqlim o‘zgarishlariga o‘ta sezgirdir. Immun tizimni asosiy maqsadi organizm genetik individualligini immunologik nazorat qilishdan iboratdir, ya’ni o‘zinikini o‘zgadan farqlashdan iboratdir. Atrof-muhit iqlim sharoitiga odam immun tizimini moslanuvchanligi uning genotipiga (mijoziga), uning immun statusiga va boshqa omillarga bog‘liq. Odam immun statusi va uning mintaqaviy o‘ziga xosligi MDH mamlakatlari hududlarida tekshirib ko‘rilganda ularning immun statusi har xil tipda ekanligi aniqlangan. MDH mamlakatlarini ayrim shaharlari va aholi punktlarida kishilarning immun tizimini gumoral zvenosini sust bo‘lsa, hujayraviy zvenosi aktiv, yoki hujayraviy immuniteti kuchli joyda esa gumoral zvenosi biroz sust immun statusli kishilar ekanligini Rossiya immunologiya instituti mutaxassislari kuzatishgan. Professor P.M. Lerner olib borgan kuzatishlar shuni ko‘rsatganki, mavsumiylik va jigarni virusli kasalliklari bilan kasallanish o‘rtasida katta farq kuzatilib, kuz va qish oylarida kasallanish ko‘paygan. Yer osti suvlari bilan sug‘oriladigan yerlardagi aholi o‘rtasida jigarni virusli kasalliklaridan o‘lim ayrim oylarda virusli gepatit A da 6,4% gacha, virusli gepatit V da esa 17,7 % gachani tashkil qilganligi kuzatilgan. Turli ekologik iqlim sharoitlarni inson salomatligiga ta’siri bo‘yicha vatanimiz va xorijiy olimlar tomonidan ko‘plab ilmiy izlanishlar o‘tkazilgan. Biroq mavjud ilmiy adabiyotlarda turli geografik iqlim sharoitlarda yetishtirilgan mevalarni mahalliy aholi o‘rtasidagi jigarni surunkali kasalliklariga ta’siri bo‘yicha biror bir ilmiy izlanishlar olib borilganligini uchratmadik. Jigarni surunkali kasalliklarini barchasini patogenezini asl mohiyati, tashqi va ichki salbiy omillarni uzoq muddatli ta’sirida jigarda biriktiruvchi to‘qimani rivojlanishi bilan izohlanadi. Ya’ni jigar o‘zini fibroz to‘qima bilan himoya qiladi. Jigarni surunkali kasalliklarini odam populyasiyasida keng tarqalganligi, patogenezidagi ayrim zvenolarini noaniqligi, kasallikni kechishiga turli geografik iqlim sharoitlar va uning komponentlarini ta’siri atroflicha to‘liq o‘rganilmaganligi natijasida davolashdagi samarasizliklar nafaqat meditsinani, balki insoniyatning tibbiy-biologik va ijtimoiy muammolardan biridir (Lobzin YU.V, Belozerov E.S, Belyaeva T.V.,Bulankov YU.I. Ocherki obshiy infektologii L.2007). JSST rasmiy ma’lumotlariga ko‘ra jigar kasalliklari o‘lim sababi bo‘yicha 10- o‘rindan 5- o‘ringa ko‘tarildi. Jigarni surunkali kasalliklarini davolash bo‘yicha gepatologiyada keng ko‘lamda ilmiy izlanishlar olib borilishi va birmuncha samara berayotganligiga qaramasdan, kasallikni kechishiga ta’sir qiluvchi turli tabiiy ekologik iklim sharoitlarni va unda etishtirilgan mahsulotlarni odam organizimiga ta’siri masalasi bo‘yicha ilmiy izlarnishlar etarlicha olib borilmagan. Hamon g‘arb tibbiyoti turli iqlim sharoitlarda etishtirilgan mevalar turlicha mijozga ega ekanligiga va mijoz tushunchasiga yetarlicha e’tibor bermayapti. Ayniqsa, jigarni surunkali kasalliklarini parhezi masalasidagi ko‘pgina jihatlar hamon o‘z yechimini to‘liq topgan deb bo‘lmaydi. (Mayer K.P. Gepatit i posledstviya gepatita: Praktich. ruk.: Per. s nem. — M.: GEOTAR Meditsina, 2004. — 717 s. ) Oxirgi 2000 yil ichida dunyo aholisi 1000 marta ko‘paygan bo‘lsa, oziq-ovqat mahsulotlari esa 100 marta ko‘paygan. (Lobzin YU.V, Belozerov E.S, Belyaeva T.V.,Bulankov YU.I. Ocherki obshiy infektologii .L.2007) Aholi sonini, migratsiyasini va oziq ovqatlarga bo‘lgan talabaning o‘sishi, oziq - ovqat mahsulotlarini, mevalarni ham import va eksport qilinishini o‘sishiga olib keldi. Xorijiy mutaxassislar jigarni surunkali kasalliklarida meva va sabzavotlarni natural holatda yoki qaynatilgan, sharbat holatida iste’mol qilishni taklif qiladilar. Akademik Yushuk N.D surunkali gepatitlarida mevalar, sabzavotli taomlarni tavsiya qilgan (Yushuk N.D. Vengerov YU.YA. Infeksionnыe bolezni. Natsionalnoe rukovodstvo M.GEOTAR-media.2009 str.601-664) bo‘lib, aynan qaysi iklimda etishtirilgan mevalar iste’mol qilinishi va qilinmasligiga e’tibor bermagan. S.N.Jarov, B.I. Saninlar achchiq bo‘lmagan olma, nok, shaftoli banan, kivi, xurmo, behi, olcha, anjir, o‘rik, uzum, anor, tarvuz, qovun, yertut, smorodinalarni natural holatda yoki kompot, kisel, jele, sok holatida iste’mol qilishni taklif qiladi. (Terapiya virusnыx gepatitov C. N. Jarov, doktor meditsinskix nauk, professorB. I. Sanin, kandidat meditsinskix nauk, dotsentRGMU, Moskva 2014) 184 |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling