Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

ILMIY AXBOROTNOMA
EKOLOGIYA 2016-yil, 3-son 
J.I.Vozianov jigarni surunkali kasalliklarida parhezga qattiq rioya qilish muhim 
emasligini bildiradi. (J.I.Vozianov. Infeksionnыe i parazitarnыe bolezni Kiev.Zdorovya 2000 str 601-
676)
YU.V.Lobzin jigarni surunkali kasalliklarida o‘ta muhim narsa dietoterapiya
ekanligini qayd qilib, chesnok, rediska iste’mol qilishni ta’qiqlab, mevalar sokini ichishni tavsiya
qilishni bildiradi.(Lobzin YU.V.Finogeev F.P. Lechenie infeksionnix bolnix. OOO «Izdatelstva 
FOLIANT» 2003 str-25-30)
V.V. Serov jigarni surunkali kasalliklarini kechishiga umumiy rejimga rioya qilish 
ijobiy ta’sir qilishini, jismoniy zo‘riqtirishdan, quyosh nuridan va fizioterapevtik muolajalardan, spirtli 
ichimliklardan, asoslanmagan gepatoprotektorlardan qochish kerakligini bildiradi. (Xronicheskiy 
virusnыy gepatit Pod red V.V.Serova, Z.G.Aprosinoy. M.Meditsina. 2004 str.273-274) 
YU.V.Lobzin K.V.Jdanovlar ambulatoriya sharoitida davolanganda esa odatdagi uyda
tayyorlangan ovqatlarini iste’mol qilishni taklif qiladi 
(YU.V.Lobzin, Jdanov K.V. Voljanin V.M.Gusev D.A.Virusnыe gepatitы. Klinika diagnostika 
lechenie. OOO «Izdatelstva FOLIANT» 2003str 116)
O‘zbekiston Respublikasi Sog`likni Saqlash Vazirligining 2014 - yildagi surunkali virusli
gepatitlarni davolash bayonnomasidajigar shikastlanishiga ta’sir qiluvchi atrof - muhitning noqulay 
ta’sirlari va yatrogen ta’sirlarni oldini olish kerakligi ta’kidlanib, bolalar ayniqsa , primorbid foni 
yomon va immun tanqisligi bor bolalarga alohida e’tibor qaratilishi kerakligi uqtirib o‘tilgan.
Yuqoridagi vatanimiz va xorijiy mualliflarning fikridan shu narsa aniq ko‘rinib 
turibdiki, ular jigarni surunkali kasalliklariga turli meva va sabzavotlarni
tavsiya qilishgan 
bo‘lsalarda,
biroq aynan qaysi birini va qaysi iqlim sharoitlarda yetishtirilgan meva va 
sabzavotlarni iste`mol qilish kerakligi haqida so‘z yuritishmagan. Ilmiy manbalarda jigar 
kasalliklarida meva va sabzavotlarni mahalliysi foydalimi yoki o‘zga geografik iqlim sharoitlarda 
yetishtirilgan meva va sabzavotlar foydalimi degan savol ochiq qoldirilgan.
Shu narsa aniqki, turli geografik iqlim sharoitlarda yetishtirilgan mevalar va ularni
kimyoviy tarkibi ham turli joylarda turlicha bo‘ladi. Seryog‘in, nam iqlimli tropik mintaqalarda 
yetishtirilgan mevalar tarkibida turli xildagi kimyoviy moddalar masalan, nitratlar miqdori
serquyosh o‘lkalarda etishtirilgan mevalar tarkibidagiga nisbatan birmuncha yuqori bo‘ladi.
Biz xorijiy mevalar tarkibidagi kimyoviy moddalar miqdorini, O‘zbekiston Respublikasi
sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 14-oktyabr 2008-
yilda tasdiqlangan SanPiN RUz № 0254-08 
(«Oziq ovqat mahsulotlari sifatida iste’mol qilinadigan o‘simlik mahsulotlari tarkibidagi nitratlar
miqdorini gigenik normativlari») sanitariya me’yorlari bo‘yicha qiyoslab o‘rgandik. 
O‘zga geografik iqlim sharoitida yetishtirilgan mevalar takibidagi nitratlar miqdorini
kimyoviy tekshirish natijasi quyidagicha.
1.jadval