Issn 2181-2292 "солиқ ва ҳаёт" электрон илмий-оммабоп журнали

 
3. Таҳлил ва натижалар. 
Бугунги кунда Ўзбекистон ҳукумати томонидан таълим сифатини оширишга 
қаратилган кўплаб меъёрий хужжатлар қабул қилинмоқдаки, ундан кўзланган 
асосий мақсад жаҳон талабларига мос тартибни жорий этиш. Албатта, таълим 
сифати мамлакатимиз тараққиётида муҳим аҳамиятга эга. Шундай экан бугунги 
кунда ушбу масалани янада устуворлаштириб, етарли чора-тадбирлар ишлаб 
чиқилмаса, келажакда мўлжалланган мақсадларга эришиб бўлмайди. Бугун биз 
таълим сифатини ошириш бўйича чора-тадбирларни таълимнинг барча 
шаклларида, хусусан, олий таълим муассасаларида олиб борилаётган ислоҳотлар 
мисолида ҳам кўришимиз мумкин.
Сўнгги йилларда мамлакатимизда олий таълим тизимини ижтимоий-
иқтисодий ривожлантиришнинг устувор йўналишлари ва халқаро андозалар 
асосида янгилаш борасида кенг кўламли ишлар амалга оширилди. Бу ислоҳотлар 
турли ҳудудларда янги олий таълим муассасаларини ташкил этиш, замонавий 
таълим дастурлари ва мутахассисликларини жорий этиш, сиртқи ва кечки таълим 
бўлимларини кенгайтириш, талабаларни янада кенгроқ қамраб олиш мақсадида 

---

www.soliqvahayot.uz
III СОН. 2023 
190 
қабул квоталари оширишни ўз ичига олади. Бу ташаббуслар олий таълим сифатини 
ошириш йўлидаги муҳим қадамдир.
Бироқ, бундай мақтовга сазовор ислоҳотларга қарамасдан, олий таълим 
муассасаларида таълим сифатини оширишга бир қатор муаммолар тўсқинлик 
қилмоқда: 
 
Олий таълим тизимидаги мавжуд ўқитиш усуллари ва билимларни баҳолаш 
тизимлари ҳозирги замон талабларига мос келмайди. Бугунги ўқувчиларнинг 
эҳтиёжларини яхшироқ қондириш учун ушбу ёндашувларни модернизация қилиш 
зарурати мавжуд. 
 
Профессор-ўқитувчиларнинг иш фаолиятини, билимини ва педагогик 
маҳоратини баҳолашнинг замонавий тизимининг йўқлиги таълимнинг умумий 
сифатига салбий таъсир кўрсатмоқда. Ўқитишда мукаммалликни таъминлаш учун 
профессор-ўқитувчиларни баҳолашни тартибга солиш ва яхшилаш керак. 
 
Жорий кириш имтиҳонлари саволлари абитуриентларнинг мантиқий 
фикрлаш қобилиятини самарали баҳолай олмай, иқтидорли шахсларни олий таълим 
муассасаларига ўқишга қабул қилишга тўсқинлик қилмоқда. Кириш имтиҳонлари 
жараёнини қайта кўриб чиқиш ва такомиллаштириш муҳим аҳамиятга эга. 
 
Олий таълим муассасаларида ўқув жараёни устидан самарали жамоатчилик 
назоратининг йўқлиги доимий муаммоларга, жумладан, коррупция ҳолатларига 
олиб келди. Жамоатчилик назорати механизмларини кучайтириш зарур. 
 
Олий таълим муассасалари мамлакатдаги кенг қамровли ва тизимли 
ўзгаришларга ҳисса қўшишда ўз ролини тўлиқ ўзлаштирмаган. Уларнинг бу 
борадаги иштироки ва ташаббуси субоптимал бўлиб қолмоқда. 
 
Олий таълим муассасалари ҳали инновацион ва технологик ғояларни 
тарқатиш учун самарали алоқа марказлари сифатида ўзини намоён қила олишмади. 
Профессор-ўқитувчилар, ёш олимлар ва талабалар мавжуд муаммоларни фаол ҳал 
этишлари, камчиликларни таҳлил қилишлари, уларни ҳал этиш йўлларини таклиф 
қилишлари мумкин бўлган шароит яратиш зарур. 
 
Олий таълим муассасаларида аҳоли ўртасида тарғибот-тушунтириш 
ишларини 
фаол 
олиб 
бориш, 
республикамизда 
амалга 
оширилаётган 
ислоҳотларнинг моҳияти ва аҳамиятини кенг аҳоли қатламига етказиш зарур. 
Бунинг учун оммавий ахборот воситалари қимматли канал бўлиб хизмат қилиши 
мумкин. Бу вазифаларни ҳал этиш нафақат халқаро стандартларга жавоб берадиган, 
балки мамлакатимизда ижтимоий-иқтисодий ривожланиш ва инновациялар учун 
катализатор бўлиб хизмат қиладиган олий таълим тизимига эришишда муҳим 
аҳамият касб этади. 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 5 июндаги “Олий таълим 
муассасаларида таълим сифатини ошириш ва уларнинг мамлакатда амалга 
оширилаётган кенг қамровли ислоҳотларда фаол иштирокини таъминлаш бўйича 
қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-3775-сон Қарори билан Олий таълим 
муассасаларида таълим сифатини ошириш бўйича кўплаб устувор вазифалар 
белгиланган. Шу билан бирга таълим сифатини ошириш масаласи мактабгача 
таълим, мактаб таълими соҳаларида ҳам кенг татбиқ этиб келинмоқда. 
Демак, бизда бугун Олий таълим муассасаларида таълим сифатини ошириш 
масаласига кўпроқ устуворлик беришимиз керак. Мамлакатимизда иқтисодиётни 
кўтарувчи асосий куч сифатида инсон капиталига эътибор қаратишимиз лозим, 
чунки иқтисодиётни ҳаракатга келтирувчи кучларидан бири меҳнатга лаёқатли 
ишчи кучи бўлса, бу эса бугунги кун талабидаги мутахассисларни етиштиришга 
бўлган талабни оширмоқда. Олий малакали мутахассисларни етиштириш борасида 
Олий таълим муассасалари асосий кадрларни етиштирувчи маскан сифатида намоён 
бўлмоқда. Хўш, Олий таълим муассасаларида таълим сифатини ошириш учун нима 

---

www.soliqvahayot.uz
III СОН. 2023 
191 
ишларни амалга оширишимиз лозим, тўғрироғи, бизда қандай муаммолар бор 
эканлигини аниқлаштириб олишимиз керак. Ўзбекистон олий таълим 
муассасаларида таълим сифатини ошириш бир қанча муҳим вазифаларни ҳал 
қилишни тақозо этади. Таълим сифатини ошириш учун мавжуд муаммо ва 
ечимларни 1-жавдалда акс эттирдик.