Regenerator - bu optik impulsning shaklini tiklaydigan qurilma boʻlib, u tolalar orqali tarqalib, toʻqnashuvga uchraydi. Regeneratorlar faqat optik yoki elektr boʻlishi mumkin. Ular optik signalni elektr signaliga aylantirib uni qayta tiklaydi va keyin yana optikga aylantiradi.
Kuchaytirgich - signal kuchini kuchaytiruvchi qurilma. Kuchaytirgichlar opto-elektron va elektro-optik signal konvertatsiyasini amalga oshiradi. Ular optik va elektr boʻlishi mumkin.
Lazer monoxromli kogerent optik nurlanish manbai hisoblanadi. Ushbu qurilma keng tarqalgan toʻgʻridan-toʻgʻri modulyatsiyaga ega tizimlarda lazer, shuningdek, elektr signalini toʻgʻridan-toʻgʻri optikaga aylantiradigan modulyatordir.
Modulyator - elektr signal qonuniga muvofiq axborotni olib yuradigan optik toʻlqnni modulyatsiya qiluvchi qurilma. Aksariyat tizimlarda bu funksiya lazer tomonidan amalga oshiriladi, ammo bilvosita modulyatsiyaga ega tizimlarda buning uchun alohida qurilmalar qoʻllaniladi.
Fotodiod (Fotodetektor) - optoelektron signal konvertatsiyasini amalga oshiruvchi qurilma.
Passiv komponentlari
Optik tolali kabel yorugʻlik oʻtkazuvchi optik elementli tolalardir. Kabelning tashqi qobigʻi PVX, polietilen, polipropilen, teflon va boshqa turli xil materiallardan tayyorlanishi mumkin. Optik kabelda turli xil zirhlar (masalan, kemiruvchilardan himoya qilish uchun kichik shisha ignalar) va maxsus himoya qatlamlari boʻlishi mumkin.
Optik ulagich - bu ikki yoki undan ortiq optik kabellarni ulash uchun ishlatiladigan qurilma.
Optik kros - optik kabelni tugatish va unga faol uskunani ulash uchun moʻljallangan qurilma.
Demultiplikator/Мutltipleksor — axborot kanallarini birlashtirish va ajratish uchun moʻljallangan keng turdagi qurilma. Multiplekserlar va demultipleksatorlar ham vaqt, ham chastota sohalarida ishlashi mumkin, ular elektr va optik (spektral boʻlinish multipleksatsiyasiga ega tizimlar uchun) boʻlishi mumkin.
Optik tolali liniyalarning afzalliklari ularning turli darajadagi telekommunikatsiya tarmoqlari – qit’alararo magistrallardan korporativ va uy kompyuterlari tarmoqlarida keng qoʻllanilishiga olib keldi. Optik aloqa tizimlarining o‘ziga xos xususiyati shundaki, ularda axborot eltuvchisi vazifasini yorug'lik diapazonidagi (10^14—10^15 Hz) elektromagnit to'lqinlar — elektr jihatdan neytral foton zarrachalari, axborotni uzatuvchi muhit xizmatini esa yer atmosferasi yoki tashqi elektr va magnit maydonlari ta’siriga berilmaydigan dielektrik to'lqin uzatkich — optik tola o'taydi. Hozirgi vaqtda dunyoning barcha taraqqiy etgan mamlakatlarida optik aloqa tizimlari, xususan, tolali optik aloqa tizimlarini takomillashtirish, ulardan axborotlar oqimini uzatish va ularga ishlov berish tarmoqlarida foydalanish samaradorligini oshirish bo'yicha keng ko'lamli ishlar olib borilmoqda. Insoniyat taraqqiyotida aloqa, xususan, optik aloqa (OA)ning roli katta boigan, bunga sabab yorugiik nurining tarqalish tezligining juda yuqoriligi (3 I0 8 m/s), to‘g‘ri chiziqli tarqahshi va boshqa xususiyatlaridir. Vazifasi va signallarni uzatish masofasiga koʻra TOA tizimlari magistral, mintaqaviy, maxalliy-shaxar va qishloq aloqa tizimlariga boʻlinadi. Magistral TOA tizimlari signallarni 1000 km ga, zona TOA tizimlari signallarning 600 km ga uzatish, shaxar TOA tizimlari shaxar telefon tarmogʻining bogʻlovchi liniyalarini zichlashtirish uchun xizmat qiladi.
6-rasm: Magistral optic tolali aloqa tizimi
Foydalanilgan adbiyotlar:
N. Yunusov, R. Isayev, G.X. Mirazimova OPTIK ALOQA ASOSLARI Cho‘lpon nomidagi nashrivot-mathaa iiodiv uvi Toshkent — 2014
Dawning James N. F ib er o p tik c o m m u n ic a tio n . P u b lish er: C en g a g e learn in g S ep . 2004. —4 4 4 p.
Kymunee B.H., MaKKoeeee B.H., Ceemunoe JO.B. 3apo>KHeHHe h pa3BHrae onraH ecK oii MHoroKaHajibHofi cb«3h / / 9jieKTpocBH3b. N 26. 2 0 1 3 . cTp 9 - 1 4 .
Landsberg G.S. Optika. –T.: «O’qituvchi» nashriyoti, 1981.
Raxmatullaеv. M. Umumiy fizika kursi. -T.: 1995.
Гуревича С.Б. Оптическая обработка информации. –М.: 2007.
Ионов А.Д., Попов Б.В. Волновые линии связи. –М.: «Радио и связь», 2006.
Internet resurslar:
https://uz.atomiyme.com/aloqa-kabel-turlari-va-foydalanish/
https://scientists.uz/uploads/202204/A-47.pdf
Do'stlaringiz bilan baham: |
