Иқтисод ва молия / экономика и финансы 2021, 3(139) Умурзақова Мўътабархон Нодир қизи, Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети иқтисодиёт факультети «Макроиқтисодиёт»

(100 000 аҳолига нисбатан)
1
.
5-расм. АҚШда аҳолининг ўлимига сабаб бўлаётган ТОП-10 касалликлар рўйҳати (100 000 
аҳолига нисбатан)
1
.
57
МЕҲНАТ БОЗОРИ ВА ИЖТИМОИЙ ҲИМОЯ / РЫНОК ТРУДА И СОЦИАЛЬНАЯ ЗАЩИТА

---

ИҚТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2021, 3(139)
яланиши ва кўкрак бези саратони касалликлари 
сабабли ўлим ҳолатларининг вужудга келишининг 
тўлиқ олди олинди (5­расмга қаранг)
3
.
Таҳлиллар кўрсатишича, соғлиқни сақлашга 
ажратилган маблағларнинг жами миқдори 
турли мамлакатларда фарқланади. Аҳолининг 
умр давомийлиги ва бошқа соғлиқни сақлаш 
соҳаси кўрсаткичлари сарфланган миқдорга 
мутаносиб эмаслиги, бу, биринчидан, сарфлан­
ган маблағларни самарадорлигидаги фарқларни 
кўрсатади, иккинчидан, аҳолининг умр кўриш 
давомийлигига бошқа омиллар ҳам таъсир эти­
1
Most Efficient Health Care: Countries / Bloomberg 
Visual Data (http://www.bloomberg.com/visual­data/
best­and­worst/most­efficient­health­care­countries).
2
http://ifmr.uz/возможности­и­перспективы­
развития­м/. 
3
Global Health Estimates 2020: Deaths by Cause, 
Age, Sex, by Country and by Region, 2000­2019. World 
Health Organization. https://www.who.int/data/gho/data/
themes/mortality­and­global­health­estimates
шини кўрсатади. 1­жадвалда таҳлил қилинган 
ривожланган мамлакатлардаги аҳоли умр кўриш 
давомийлиги ва сарфланаётган харажатлар мисо­
лида кузатиш мумкин.
Жаҳон амалиётидаги соғлиқни сақлаш 
тизимлар фаолиятининг қиёсий таҳлил қилиш ­ 
соғлиқни сақлаш моделларининг афзалликлари ва 
камчиликлари тўғрисида қуйидаги илмий хулоса­
лар олиш имконини беради (2­жадвалга қаранг): 
– мамлакатлар ижтимоий ҳимоянинг фақат 
битта моделидан фойдаланилмайдилар ва уни­
версал модел мавжуд эмас;
– соғлиқни сақлашнинг барча моделларида 
етакчи молиялаштириш манбаи мавжуд;
– бюджет ва суғурта моделларидаги хара­
жатларнинг 70 фоиздан ортиғини давлат таъмин­
лайди;
– соғлиқни 
сақлаш 
тизимининг 
барқарорлигини таъминлашнинг муҳим омили – 
аҳолини бепул тиббий хизматлар билан қамраб