Иқтисодиёт назарияси фанининг предмети ва билиш услуби

Махсус-алоҳида иқтисодий тизим шароитида амал қилади.
Оралиқ-жамият тараққиётининг алоҳида босқичларида мавжуд бўлади.
Умумий-жамият тараққиётининг босқичларида амал қилади.

Иқтисодий таҳлил услуби ва тамойиллари

Услуб - бу илмий билишга ёндашиш йўллари, тамойиллари, қонун-қоидалари ва аниқ ходисалар тизими.
Илмий билиш усуллари
Диалектик усул- иқтисодиёт турли бўғинлардан, бўлаклардан иборат яхлит бир организм деб ҳисобланади;
-иқтисодий жараёнлар доимий ўзгаришда (оддийдан мураккабликка, қуйидан юқорига) ва ривожланишда деб ҳисоблайди.
Илмий абстракция- таҳлил пайтида ҳодиса ва жараёнларнинг иккинчи даражали белгилари фикрдан четлаштирилиб ҳамда энг асосий белгиларини ажратиб олиш орқали уларнинг моҳиятини очиб беришга ҳаракат қилиш.
Таҳлил ва синтез усули- Тахлил — бу ўрганилаётган воқеа-ҳодисаларни алоҳида қисмларга ажратиб, синтез эса уларни яхлит бир бутун қилиб бирлаштириш орқали моҳиятини очиб бериш.

Мантиқийлик ва тарихийлик усули - Тарихийлик-иқтисодий ҳодиса ва жараёнларни тарихий ривожланиш даврлари нуқтаи -назаридан мантиқийлик эса уларнинг ички қонуний боғланишлари орқали таҳлил қилиш. Эксперимент-Амалга оширилиши лозим бўлган иқтисодий чора-тадбирларни синов тариқасида иқтисодиётнинг алоҳида бўғинларида қўллаш. Бу усул ислоҳотларни амалга ошириш, иқтисодиёт инқироз ва турғунликларга учраган даврларда алоҳида муҳим аҳамиятга эга. Математик ва статистик усул- Иқтисодий ҳодисалар миқдорий ўлчамга эга бўлганлиги сабабли уларни таҳлил қилишда математик амаллардан кенг фойдаланилади. Статистик усул- статистик кузатиш, танлаш, алохида бслгилари бўйича гурухларга ажратиш ва ўртача миқдорлар чиқариш кабиларни ўз ичига олади.

Абу Али Ибн Сино

• «Капитал» категориясига ёндашувларнинг дастлабки манбаларини Абу Али Ибн Сино (980-1037)нинг асарларида кўриш мумкин. У ҳаётнинг тўққизта омили: ер, ҳаво, олов, инсоннинг асаб тизими, «ҳаёт шарбати», тана қисмлари, қалб, куч, ақлий фаолиятни ажратиб кўрсатган. Бу ўринда ҳам иқтисодий ҳам жисмоний ҳам руҳий ҳам ахлоқий тавсифлар ажойиб тарзда бирлаштирилган