Иқтисодиёт назарияси фанининг предмети ва билиш услуби

Эхтиёжларга хос булган муҳим хусусият — турли эҳтиёжларнинг бир-бирини тақозо қилишидир. Бу бир эҳтиёжнинг бошқа бир эҳтиёжни келтириб чиқаришини англатади. Масалан, компыотерларга пайдо бўлган эҳтиёж ўз навбатида уни ишлатишни ўрганиш, хизмат курсатиш, дастур тузиш кабиларга эҳтиёжларни келтириб чиқаради.

Эхтиёжларга хос булган муҳим хусусият — турли эҳтиёжларнинг бир-бирини тақозо қилишидир. Бу бир эҳтиёжнинг бошқа бир эҳтиёжни келтириб чиқаришини англатади. Масалан, компыотерларга пайдо бўлган эҳтиёж ўз навбатида уни ишлатишни ўрганиш, хизмат курсатиш, дастур тузиш кабиларга эҳтиёжларни келтириб чиқаради.

Эҳтиёжларнинг усиб боришига қарши
таъсир қилувчи омиллар:
- Ишлаб чиқаришнинг ривожланиш ҳолати - Иқтисодий фаолликнинг циклик рўй бериши. - Жамиятдаги мавжуд ҳукмрон муносабатлар - Фавқулодда ҳолатлар (урушлар, иқтисодий тизимлар алмашиши). - Табиий офатлар (зилзила, сув тошқини ва ҳ.к.)

Эҳтиёжларнинг турлари ва таркиби, уларнинг қондирилиш даражаси.

Қондирилиш характери ва даражасига кўра:

• Жамоа ёки гуруҳлар даражасида қондириладиган эҳтиёжлар.
• Якка ёки индивидуал тарзда қондириладиган эҳтиёжлар
• Умумжамият миқёсида қондириладиган эҳтиёжлар

Эҳтиёжлар бир қатор мезонлар бўйича туркумланиб таҳлил қилинади.

Эҳтиёжларни қондириш воситаларининг ашёвий-буюм шаклига кўра:

• Моддий эҳтиёжлар — моддии куринишга эга булиб, кишиларнинг улар билан таъминланиши ҳаёт кечиришининг бирламчи шартидир. Булар ҳаётий зарур воситаларни (озиқ-овқат, турар-жой) ва зебу-зиинат буюмлари (мебель, автомобиль, холодильник, телевизор, дала ҳовли)ни ўз ичига олади
• Ижтимоий маънавий ва маданий-маиший эҳтиёжлар — асосан хизматлар шаклида қондирилиб, инсоннинг аҳлоқии, маънавий, маданий ва жисмоний камол топишига хизмат қилади. Меҳнат қилишга бўлган эҳтиёж ҳам ижтимоий эҳтиёжнинг таркибий қисмидир

Қондириш усулига қараб: