Иқтисодиёт назарияси ва макроиқтисодиёт / экономическая теория и макроэкономика махмудов Н. М., Ҳакимов Ҳ. А

ИҚТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3
тиш шароитлари ва маъданларни қайта 
ишлаш усулига кўра, технологик жиҳатдан 
илғор ва экологик таъминоти юксак дара-
жада бўлган минерал хом ашё захиралари 
рақобатбардош бўлиши мумкин. 
1
Умуман, жаҳон бозорининг ўзгарган ша-
роитларида Ўзбекистон Республикаси ми-
нерал хом ашё негизини реструктуралаш-
тириш муаммосини илгари сурмоқда. Бу-
нинг учун барча тоифадаги саноат захира-
лари ва прогноз қилинган захиралар қисқа 
муддат ичида геологик-иқтисодий баҳола-
ниши керак.
Ўзбекистонда бирламчи энергиянинг 
умумий истеъмоли 2014 йилда тахминан 
2,04 квадриллион британия иссиқлик бир-
лиги (БИБ)ни ташкил этади. Истеъмолнинг 
асосий қисмини табиий газ (85%), қол-
ганини эса нефть маҳсулотлари (6%), кўмир 
(4%) ва гидроэнергия (5%) ташкил қилади
2
.
Ўзбекистонда углеводород захиралар 
устидан давлат назорати ўрнатилган. Мам-
лакатда Ўзбекнефтегаз давлат компанияси 
тузилиб, у нефть сектори ва табиий газ сек-
торини назорат қилади. Ўзбекистон ҳуку-
мати асосий эътиборни, биринчи навбатда, 
янги конларни очишга инвестициялашга 
эмас, балки ички талабни қондириш учун 
мавжуд нефть ва газ конларидан қазиб 
олишга қаратди.
1
http://www.eia.gov/beta/international/country.
cfm?iso=UZB
2
http://www.eia.gov/beta/international/country.
cfm?iso=UZB
Россиянинг «ЛУКОЙЛ» ва «Газпром» 
ҳамда Хитой миллий нефть-газ корпорация-
си (CNPC) Ўзбекистон нефть ва газ саноати-
га фаол инвестиция киритувчи компания-
лар ҳисобланади. 
«Oil and Gas Journal» маълумотларига 
асосан, 2015 йил январь ойи ҳолатига кўра, 
Ўзбекистон 594 млн баррель ўрганилган 
нефть захирасига эга бўлган. 2014 йилда 
Ўзбекистонда суткасига 67000 баррель 
нефть ва бошқа ёқилғи маҳсулотлари иш-
лаб чиқарилган. Маълум бўлган нефть ва 
газ конларининг деярли 60%и Бухоро-Хива 
минтақасида жойлашган. Бу ҳудуд мамла-
катда қазиб олинадиган нефтнинг 70%ини 
таъминлайди
3
.
Ўзбекистонда учта нефтни қайта ишлаш 
заводи мавжуд бўлиб, улар Фарғона, 
Олтиариқ ва Бухорода жойлашган. Ушбу 
заводларнинг хом нефтни дистиляциялаш 
кучи суткасига 224 000 баррелни ташкил 
қилади.
Республикамиз Президенти Ислом Кари-
мов бу ҳақда шундай дейдилар: «Барчамиз 
яхши англаб олишимиз зарурки, ишлаб 
чиқаришни диверсификация қилмасдан ту-
риб, ташқи бозорларга чиқиш ва маҳсу-
лотларимизни сотиш борасидаги экспорт 
дастурини амалга ошириш, валюта даро-
мадлари тушумини таъминлаш, юқори тех-
нологияларга асосланган янги ишлаб 
чиқаришни ва иш ўринларини ташкил 
этиш, пировард натижада ўз олдимизга 
3
http://www.eia.gov/beta/international/country.
cfm?iso=UZB.