Иқтисодиётнинг реал сектори / реальный сектор экономики

---

ИқТИСОД вА мОЛИЯ / ЭКОНОмИКА И ФИНАНСы №4, 2011
44
РЕАЛЬНЫЙ СЕКТОР ЭКОНОмИКИ/ИқТИСОДИЁТ РЕАЛ СЕКТОРИ
44
ИқТИСОДИЁТНИНг РЕАЛ СЕКТОРИ / РЕАЛЬНЫЙ СЕКТОР ЭКОНОмИКИ
ИқТИСОДИЁТНИНг РЕАЛ СЕКТОРИ / РЕАЛЬНЫЙ СЕКТОР ЭКОНОмИКИ
ДАвЛАТ бЮДжЕТИ вА ҒАзНАЧИЛИК ТИзИмИ /
гОСуДАРСТвЕННЫЙ бЮДжЕТ И КАзНАЧЕЙСКАЯ СИСТЕмА
44
давлат молиясини бошқариш – бу (1) давлат 
ўз вазифаларини бажаришини таъминлаш, (2) 
молия ресурсларини мобилизация қилишда 
маълум самарага эришиш, (3) молия ресурс-
ларини бир тизим асосида тақсимлаш ва ишла-
тиш ҳамда (4) иқтисодий барқарорлаштириш 
ва жамият ривожи учун шароит яратиш бора-
сида давлат томонидан кўрилган тадбирлар 
мажмуи. 
Ўзбекистон республикаси ҳукумати ва 
Халқаро валюта фонди ўртасида 2002 йилда 
имзоланган Меморандумда иқтисодий 
ислоҳотларни кенгайтириш ва чуқурлаштириш 
ишлари билан биргаликда давлат харажатла-
рини бошқаришни такомиллаштириш масала-
лари, мамлакатда Ғазначилик тизимини жорий 
қилиниши энг муҳим вазифалар деб эътироф 
этилган.
давлат молиясини бошқаришда ғазначилик 
тизимини жорий этишдан мақсад давлат моли-
ясини бошқаришни такомиллаштириш, давлат 
бюджетини тайёрлаш жараёнини ислоҳ қилиш 
ва давлат бюджетининг ижросини ғазначилик 
тизимига ўтиш орқали бюджет маблағларини 
самарали сарфланишини таъминлашдир. 
Бунда, ғазначилик фаолияти концепциясини 
ишлаб чиқиш ва унинг ташкилий таркибини 
белгилаш ҳамда ғазначиликни ахборот тизи-
мининг ишлашини техник ва дастурий таъ-
минлаш ҳамда уни ишга тушириш кўзда тути-
лади.
Ўзбекистон республикасининг «Бюджет 
тизими тўғрисида»ги қонунга кўра бюджет 
жараёни – бу давлат бюджетини тузиш, кўриб 
чиқиш, қабул қилиш ва ижро этиш, унинг 
ижросини назорат қилиш, ижроси ҳақидаги 
ҳисоботни тайёрлаш ва тасдиқлаш, шунингдек 
давлат бюджети тузилмасига кирувчи бюджет-
лар ўртасидаги ўзаро муносабатларнинг қонун 
ҳужжатлари билан тартибга солинган жара-
ёни ҳисобланади. Бюджет жараёни бюджет 
фаолиятининг тўртта босқичини: (1) бюджет 
лойиҳаларини тузиш, (2) бюджетларни кўриб 
чиқиш ва тасдиқлаш, (3) бюджетлар ижросини 
таъминлаш ва (4) бюджетлар ижроси тўғрисида 
ҳисоботларни тузиш ва уларни тасдиқлашни 
ўз ичига олади.
Бюджет ижроси бюджет тасдиқлангандан 
сўнг бошланади. Бу босқичнинг мақсади 
бюджетнинг даромадлар ва харажатлар 
қисмларини бажариш ҳисобланади. Бюджет 
ижроси деганда бюджетда кўзда тутилган 
даромадларни тўла ва ўз вақтида тушишини 
таъминлаш ва тегишли тадбирларни молия-
лаштириш тушунилади.
Ўзбекистон республикасининг «Бюджет 
тизими тўғрисида»ги қонуннинг 37-моддасига 
кўра «давлат бюджетининг касса ижросини 
ташкил этиш, шунингдек унинг давлат даро-
мадлари ва харажатларини ҳисобга олиш 
Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги 
томонидан Ўзбекистон республикаси Марказий