Ixtirochining ismi Yashagan hududi Vaqti

Ko'kaldosh Xon sulolasiga eng yaqin shaxslar

bet	7/7
Sana	23.02.2023
Hajmi	67.34 Kb.
	#1225537

1 2 3 4 5 6 7

Bog'liq
9-sinf madaniyat

Ko'kaldosh	Xon sulolasiga eng yaqin shaxslardangina tayinlangan. Ko‘kaldosh xon siyosatiga fuqarolarning munosabatini o‘rgangan va bu siyosatning daxlsizligini ta’minlagan. Davlat xavfsizlik xizmati idorasi rahhari bo‘lgan. U nafaqat oddiy kishilarning, balki davlat amaldorlarining va hatto valiahdlarning ham hukmdorga nisbatan qiladigan munosabatiga javobgar bo‘lgan.

6		Xon yasovuli	Xon va shahzodalar o‘rtasidagi munosabatlar masalasi bilan shug‘ullangan.
7		Eshikog'aboshi	dargoh xavfsizligi va unda o‘rnatilgan tartibga rioya qilinishi uchun javobgar
8		Shayxulislom	shariat qonunlari bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshirgan.
9		Qozikalon	Bosh qozi -barcha bosqichlardagi sudlov ishlariga boshchilik qilgan
10		Muhtasib (rais)	mamlakatda jamoat tartibining saqlanishi, diniy marosim va amallarga rioya etilishi, bozorlarda narx-navo va tarozilaming to‘g‘riligi uchun mas’ul bo'lgan.
11		Mehtar	zakot va boshqa tushumlaming zarur o‘rinlarda ishlatilishini nazorat qilardi.
12		Naqib	Xon saroyida nufuzi baland, ayni paytda, u xonning yaqin va ishonchli kishisi. Davlat ichki va tashqi siyosati masalalarida xonning maslahatchisi, zarur bo‘lganda elchilik vazifasini ham bajargan.
13		Amlokdor	Boshqaruvning eng quyi tizimi amlok deb atalgan (ya’ni bir nechta katta-kichik qishloqdan iborat boshqaruv tuzilmasi). Amloklarni tuman hokimi tomonidan tayinlangan shaxs - amlokdor boshqargan,
14		Saroy qutvoli	Ashtarxoniylar davrida davlat mablag'i hisobiga amalga oshiriladigan qurilish, qal’a devorlari va imoratlarni ta’mirlash, shuningdek, obodonchilik ishlarini boshqarardi.
Buxoro xonligida harbiy lavozimlar
15	Barong’or		Qo‘shinning o‘ng qanoti
16	Javong'or		Qo‘shinning chap qanoti
17	Hirovul		Qo‘shinning orqa qismi
18	Qalb		Qo‘shinning markaziy qismi
19	Ilg‘or		harbiy yurish vaqtida uning oldida boruvchi qism, yo‘lning xavfsizligini, pistirma qo‘yilgan-qo‘yilmaganligini aniqlash
20	Manglay		Qalb(qo’shinning markaziy qismi)ni dushmanning bexosdan qilinadigan hujumidan saqlash yuklatilgan.Yana bir nomi “avangard”
21	Qorovul		Umumiy qo‘shinni qo’riqlab borgan
22	Katta va kichik g'ullar		Maxsus qism bo'lib, Oliy bosh qo‘mondon (xon) va sarkardalarni himoya qilgan.
23	Chanoh		qo‘shinning o‘ng va chap qanotlarini qo‘riqlovchi maxsus qism
24	Maxsus choparlik xizmati		Bu xizmat Oliy bosh qo‘mondonning buyruq va ko'rsatmalarini sarkardalarga yetkazish
25	Tug'chi		davlat bayrog‘ini qo‘riqlash
26	Zabongiri		dushman tomonidan asir olib keluvchi. Ba’zan vaziyat taqozo etganida bu maxsus xizmatlar qo‘shinning ilg‘or yoki qorovul qismi tomonidan ham amalga oshirilgan.
27	Xabargiri		dushman tomonidan xabar olib keluvchi, razvedkachi. Ba’zan vaziyat taqozo etganida bu maxsus xizmatlar qo‘shinning ilg‘or yoki qorovul qismi tomonidan ham amalga oshirilgan.
28	Borgoh		Harbiy harakat vaqtida Oliy bosh qo‘mondon uchun maxsus rasmiy qabul marosimi o‘tkazadigan joy. Borgoh xonning maxsus saralangan bo‘linmasi tomonidan qo‘riqlangan.
29	Tavochi		Qo‘shinda harbiy askarlarni to‘plash, ularni harbiy yurishga tayyorlash masalasi bilan shug‘ullangan. Shuningdek, u qo‘shinning moddiy ta’minoti uchun ham mas’ul bo‘lgan.
30	Jevachi		qo‘shinni qurol-yarog‘ bilan ta’minlash masalasi bilan shug‘ullangan. Ayni paytda, u xonning qurol-yarog‘i uchun ham javobgar bo‘lgan.
31	Yasovul		Oliy bosh qo‘mondon va sarkardalarning alohida topshiriqlarini bajaruvchi zobit
32	Qurchi		Xon qurchi tomonidan qo‘riqlangan
33	Yalovbardor		Harbiy yurish vaqtida davlat bayrog‘ini ko‘tarib borgan.
34	Qo‘rxona boshlig'i		harbiy qurolsozlik ustaxonasiga rahbarlik qilgan
An’anaga ko‘ra, qo‘shin askarlar soniga qarab bo‘lingan. Ularga o'nboshi, ellikboshi, yuzboshi va mingboshilar boshchilik qilishgan. Qo‘shin o'q va yoy, nayza, bolta, qilich, qalqon, cho‘qmor kabi qurollar bilan qurollantirilgan. O‘q va yoy asosiy qurol edi. Yoy (kamon) o‘qi joylashtirib qo‘yiladigan moslama sadoq deb atalgan. To‘fang (miltiq) bilan qurollantirilgan guruh to’fandoz deb atal gan. Qo‘shinda to‘fangni doimiy ravishda qo‘llash XVI asrning o‘rtalaridan boshlandi. Bu davr to‘fanglarining stvoli misdan tayyorlangan edi. Keyinchalik ular Usmonli davlatining stvoli temirdan yasalgan to‘fanglari bilan almashtirildi. Biroq butun XVII asrda ham o‘q-yoy otliq askar uchun asosiy qurol bo‘lib qolaverdi. Harbiy yurish chog‘larida otlarni o'qlardan himoya qilish uchun otlar ustiga kejim deb ataluvchi maxsus yopinchiq yopishgan. Bunday yopinchiq Yevropadan bam olib kelingan.

BUXORO AMIRLIGIDA LAVOZIMLAR

T/r	LAVOZIMLAR	VAZIFALARI
1	Amlokdor	(„mulk egasi“ degan ma’noni anglatadi) yetishtirilgan hosilning hisobini yuritgan va soliqlar hamda boshqa tushumlarning belgilangan muddatlarda yig‘ilib borishini nazorat qilgan.
2	Amin	(„ishonchli“, „halol odam“ ma’nosini anglatadi)ning asosiy vazifasi soliq va boshqa tushumlami yig‘ish, aholi ustidan nazorat olib borish hamda ariqlardagi suvni ekin maydonlariga taqsimlash bo‘lgan.
3	Mirob	suv inshootlarining o‘z vaqtida ta’mirlanishini, qishloqlar uchun ajratilgan suvning ariqlar bo‘yicha to‘g‘ri taqsimlanishini ta’minlagan.
4	Qo‘shbegi	Bosh vazir (vaziri buzruk ham deyilgan). U poytaxt Buxoro shahridagi ahvol, mamlakat boshqaruvi, moliya, soliq, xazina kabi eng muhim sohalarni nazorat qilgan. Ayni paytda, barcha viloyatlar unga bo‘ysungan.
5	Devonbegi	moliya vaziri-ayni paytda, U quyi qo'shbegi deb ham atalgan. Moliya vaziri zakot masalasi bilan shug‘ullangan.
6	Otaliq	Buxoro va Samarqand viloyatlarini sug‘orish, shuningdek, suv taqsimoti bilan bog‘liq ishlar uchun mas’ul
7	Parvonachi	Buxoro xonligida bo‘lganidek oliy hukmdoming yorliqlarini u yoki bu amaldorga yetkazish bo‘lgani holda, amirlikda istiqomat qilib kelayotgan arablar jamoasi masalalari bilan ham shug‘ullanadigan bo‘ldi.
8	Bosh inoq	amirning buyruqlarini quyi lavozimda ishlayotgan davlat xizmatchilariga yetkazish, mazkur buyruqlarning bajarilishini va kelgusida davlat mansablariga tayinlanishi mumkin bo'lgan xizmatchilarning faoliyatini tashkil etish
9	Kichik inoq	chet mamlakat elchilari taqdim etadigan hujjatlarni qabul qilib olgan. Shuningdek, amir muhri uchun javobgar bo‘lgan.
10	To'qsoba	davlat bayrog'ining daxlsiz saqlanishini ta’minlash, shuningdek, eng ishonchli shaxs sifatida oliy davlat marosimlarida amir dasturxoniga taom tortish kabi nihoyatda mas’uliyatli vazifani bajargan. Vazifa nihoyatda mas’uliyatli bo‘lganligi uchun unga daromad manbai sifatida bitta tuman biriktirib qo‘yilgan.
11	Ko'kaldosh	davlat xavfsizlik xizmati boshlig‘i
12	Mehtar	soliq va boshqa yig‘imlardan tushgan mablag‘laming belgilangan o‘rinlarda qanchalik to‘g‘ri sarflanganligini nazorat qiluvchi amaldor
13	Qutvol	davlat hisobidan amalga oshiriladigan qurilish ishlariga mas’ul amaldor
14	Miroxur	amir otxonasining boshlig‘i
16	Qorovulbegi	shahar va yo‘llar posboni
17	Shig'ovul	chet mamlakatlar elchilarining qabul qilinishini tashkil etuvchi
18	Mushrif	amirga in’om etilgan sovg'alarni ro‘yxatga olish va soliqlar tushumini yozib boruvchi amaldor
19	Dasturxonchi	amir huzurida uyushtiriladigan ziyofatlar uchun mas’ul amaldor
20	Kitobdor	amir kutubxonasining boshlig‘i
21	Dodxoh	jabrlanuvchi arizasini amirga yetkazuvchi va javobini arizachiga yetkazilishiga mas’ul amaldor
22	Shayxulislom	barcha musulmon ruhoniylar (diniy tashkilotlarda diniy lavozimda xizmat qiluvchilar)ning boshlig!i bo‘lib, yuqori martabali ruhoniy, bo’lajak hukmdor ham shayxulislomning roziligisiz taxtga o‘tira olmagan. U mamlakatda shariat talablarining aniq bajarilishi ustidan nazorat olib borgan.
23	Qozikalon	sudlov ishlarini amalga oshirishdan tashqari, boquvchisini yo4qotganlarning, beva-bechoralarning haq-huquqlari nechog’lik himoya qilinayotganligi ustidan nazorat olib borgan.
24	Muhtasib	muhtasib bozorda qalloblikka, sifatsiz mahsulot sotilishiga yo‘l qo‘ymaslik, og‘irlik (tosh-u tarozi) va uzunlik o’lchovlarining to‘g‘riligi hamda aholining shariat qoidalariga qanchalik amal qilayotganliklari ustidan bevosita nazorat olib borgan. Masjidlarga borib namoz o‘quvchilar ro‘yxatini tekshirgan. Taqiqlangan ichimliklar iste’mol qilinishiga hamda sudxo‘rlikka qarshi choralar ko‘rgan.
25	Muftiy	Qozikalon murakkab deb hisoblagan turli diniy-huquqiy masalalar ho‘yicha shariatga asoslanib fatvo chiqaruvchi ulamo. U chiqargan fatvosini o‘z muhri bilan tasdiqlagan. Qozi shu fatvo asosida hukm chiqargan
26	Sadr	vaqf mulklarining boshqaruvchilari
27

Download 67.34 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7