Ixtirochining ismi Yashagan hududi Vaqti

№	Ixtirochining ismi	Yashagan hududi	Vaqti	Ixtirosi
1	P.N.Yablochkov	Rossiya	1876	“elektr shami” deb atalgan lampa
2	T.Edison	Amerikalik		Havosi so’rib olingan ko’mir tolali cho’g’lanish lamapasi
3	Monye	Fransiya		Temir betonni
4	Eyfel	Fransiya	1889	Balandligi 300 metr bo’lgan Eyfel minorasini qurdi
5	R.Kirxgof	Germaniya		Metallurgiyada avtomatlashtirishni, cho’yanni po’latga yalantirish muammosi hal qilindi, sun’iy soda olishning ammiak usuli joriy etildi
6	L.Bakelanda	Belgiya	1886	Plastmassa olish yo’li topildi
7	G.Daymler	Germaniya	XIX asr oxiri va XX asr boshlari	Avtomobil, motorli qayiq, mototsiklga o’rnatiladigan dvigatellarni yaratdi
8	R.Dizel	Germaniya	1897	Yonilg’i siqilganda o’z-o’zidan alangalanib ketadigan yangi dvigatel yaratdi
9	I.A.Time	Rossiya	XX asr	Metall kesish jarayonini ilmiy jihatdan tekshirgan olim
10	Tomson	Amerikalik	XX asr	Elektr bilan payvandlash usulini kashf qildi
11	A.F.Mojaysky	Rossiya		Birinchi aeroplanni yaratdi
12	G.Filipps	Angliya		Birinchi aeroplanni yaratdi
13	K.Ader	Fransiya		Birinchi aeroplanni yaratdi
14	Uilber va Orbil Raytlar	Amerikalik	1903	Samolyotni yaratdilar
15	Charlz Bebbij	Angliya		Raqamli hisoblash mashinasini yaratdi
16	Jozef Mari Jakkard	Fransiya		Tikuv mashinalarini dasturlashni
17	L.Sperri	Amerikalik		Samolyotlarni avtomatik boshqarishni
18	N.I.Kibalchich	Rossiya		Raketaplanni
19	G.Gers	Germaniya		Elektromagnit to’lqinlari tarqalish faktini tajriba yo’li bilan isbotladi
20	A.Popov	Rossiya		Simsiz aloqa uchun elektromagnit to’lqinlarini chiqarish va qabul qilish usulini topdi, kerakli asboblar (uzatgich va qabul qilgich)ya’ni radioni yaratdi
21	A.Bell	Shotlandiyalik, Amerikada yashagan	XIX asr oxiri	Telefon apparatiga birinchi bo’lib imtiyoznoma oldi
22	T.Edison	Amerikalik	XIX asr oxiri	Ovoz yozib olish va uni takror eshittirish apparati-fonografni yaratdi
23	Vyelye	Fransiya	1884	Piroksilinli tutunsiz poroxni yaratdi
24	D.I.Mendeleyev	Rossiya		Tutunsiz poroxni yaratdi
25	A.Nobel	Shvetsiya	1888	Dinamitni yaratdi
26	N.I.Lobachevskiy	Rossiya		Matematika sohasidagi buyuk kashfiyotlarni muallifi
27	Y.Beltrami	Italiya		Matematika sohasidagi buyuk kashfiyotlarni muallifi
28	D.Gilbert	Avstriya		Matematika sohasidagi buyuk kashfiyotlarni muallifi
29	N.Y.Jukovsky	Rossiya	1904	Hozirgi zamon aerodinamikasining taraqqiyoti uchun asos bo’lgan qanotning ko’tarish kuchini aniqlash formulasini yaratdi
30	P.N.Lebedev	Rossiya		Elektromagnit to’lqinlarining umumiy shkalasidagi bo’sh joy-odatdagi radioto’lqinlar bilan infraqizil nurlar o’rtasidagi bo’shliq to’ldirildi. Yorug’likning elektromagnit nazariyasini isbotladi
31	U.Kurks	Angliya	1870	Siyraklashtirilgan havodagi katod nurlarni kashf
32	J.Tomson	Angliya	1897	Katod nurlari manfiy zaryadli zarrachalar-elektronlar oqimi ekanligini aniqladi
33	V.Galvane		1888	Manfiy zaryadlangan metall plastinka yoy lampa nuri bilan yoritilganda o’z zaryadini yo’qotishini isbotladi
34	D.I.Mendeleyev	Rossiya	1869	Barcha kimyoviy elementlarning atom og’irliklari o’rtasidagi bog’liqlik mavjudligini kashf etdi va davriy sistemani yaratdi
35	A.Bekkerel	Fransiya		Uran atomlari yaqin joyda turgan jismlardan o’tib ketadigan nurlarni o’z-o’zidan chiqarishini aniqladi
36	M.Sklodovskaya-Kyuri	Polsha		O’z-o’zidan nur chiqarish faqat uran atomlarigagina xos emas, degan xulosaga keldi, radioaktivlikni kashf etdi. O’zining elementini poloniy deb atadi
37	P.Kyuri	Fransiya		Ba’zi radioaktiv elelmentlar uranga qaraganda intensivroq nur chiqarishini isbot qilishga muvaffaq bo’ldi va elementini radiy (nurlanuvchi) deb atadi
38	E.Rezerford	Angliya	XX asr	Hamma atomlar og’ir yadroga ega ekanligini isbotladi, U atomning planetar modelini yasadi, bu modelda yadro atrofida elektronlar aylanar edi
39	N.Bor	Daniya	XX asr	Uning modelidagi elektronlar bir orbitadan ikkinchisiga sakrab o’tib, bunda energiya porsiyasini (kvant) chiqaradi. Bu klassik Nyuton fiikasi bilan tamomila ajralish edi
40	A.Eynshteyn	Germaniya	1905	Nisbiylik nazariyasining asosiy g’oyalarini e’lon qildi. Jismlarning kattaligi va vaqtning uzunligi nisbiydir deb, isbot qildi
41	G.Mendel	Avstriya		Ba’zi irsiyat qonunlarini kashf etishi yangi fan-genetikaning rivojlanishiga asos bo’ldi. Shu davrda fikrlashning moddiy negizlarini bilish sari dastlabki qadamlar qo’yildi
42	I.P.Pavlov	Rossiya		Inson xatti-harakatining negizida bosh miya qobig’ida yuz beradigan moddiya fiziologik jarayonlar yotishini isbotladi
43	V.Grinyar	Fransiya	1900	Xilma-xil organik moddalarni sintez qilish usulini kashf etdi
44	P.Griss	Germaniya		Diazotlash reaksiyasini kashf etishi azotli bo’yoqlar dab atalgan bo’yoqlarning kata bir sinfini hosil qilishga imkon berdi. Bo’yoqlarni sizntez qilish sohasidagi ishlar dorilar ishlab chiqarishning rivojlanishiga yordam berdi
45	S.Arrenius	Shvetsiya	1887	Elektrolitik dissotsiatsiya nazariyasini yaratdi
46	M.G.Kucherov	Rossiya	1881	Gidratlanish reaksiyasini kashf etdi
47	T.Shvan	Germaniya		Barcha organizmlarning hujayrali tuzilishini isbot qildi
48	Ch.Darvin	Angliya	XIX asr oxiri	“turlarni kelib chiqishi” asarida butun tirik tabiat va odam evolyutsiyasi(uzoq rivojlanish) haqida fikr berdi XIX asrning so’nggi choragi darvinizmning rivojlanishi va qaror toppish davri deyish mumkin
49	Lui Paster	Fransiya	XIX asr	Hozirgi zamon mikrobiologiya va immunologiya fanining asoschisi, bijg’ish jarayonini o’rganib, vino, pivo mahsulotlar ishlab chiqarsihga asos soldi. Kuydirgi, quturish, vabo kasalliklarini oldini oluvchi emlash usullarini yaratdi
50	K.Eber	Germaniya	1880	Ichterlama mikrobini topdi
51	F.Lyofler	Germaniya	1884	Bo’g’ma tug’diruvchi mikrobni topdi
52	R.Virxov	Germaniya		Hozirgi zamon patalogik anatomiya asoslarini yaratdi
53	F.A.Lesh	Rossiya	1875	Amyoba dizenteriyasini tug’diruvchi mikrobni aniqladi
54	Vilgelm Konrad Rentgen	Germaniya	1895