Ызбекистон Республикаси Олий ва Ырта махсус Таълим Вазирлиги

Elektr o’tkazuvchanlikka ta`sir qiluvchi omillar

1. Eritma konsentratsiyasining ta`siri.

Elektr o’tkazuvchanlikning konsentratsiyasiga boғliqligi elektrolitning tabiatiga boғliq bo’lib, konsentratsiyaning oshishi solishtirma elektr o’tkazuvchanlikning ortishiga va ma`lum qiymatdan keyin kamayishiga olib keladi (1-chizma).


ом^-см


С, мол/л
1-chizma. Solishtirma elektr o’tkazuvchan¬likning koncentra¬ciyaga boғliqligi.

Eritma konsentratsiyasi oshishi bilan eritmada zaryadli zarrachalar soni oshadi, natijada elektr o’tkazuvchanlik ma`lum qiymatgacha oshadi, keyin esa kamayadi, chunki eritma konsentratsiyasi oshishi bilan eritmaning ion kuchi oshadi, natijada ionlar orasidagi masofa kichrayib, ion juftlari hosil bo’lib, ionlarning harakatchanligi kamayadi. Demak, konsentratsiya va ionlarning zaryadi

qancha katta bo’lsa, eritmaning ion kuchi shuncha katta bo’ladi. Bu boғlanish Onzager tenglamasi bilan ifodalandi.
  ⁰  
- berilgan konsentratsiyadagi eritmaning ekvivalent elektr o’tkazuvchanligi;
^o - cheksiz suyultirilgan eritmaning ekvivalent elektr o’tkazuvchanligi; μ⁰ - eritmaning ion kuchi;
β - erituvchining kimyoviy tabiatiga boғliq bo’lgan kattalik.
Ekvivalent elektr o’tkazuvchanlik eritmaning suyultirilishi bilan o’zgarib, eritma cheksiz suyultirilganida o’zining eng katta qiymatiga ёtadi. Chunki eritma suyultirilishi bilan ionlar orasidagi o’zaro ta`sir susayib, ionlarning harakat tezligi ortadi (2- chizma).


С, мол/л

2 – chizma. Ekvivalent elektr o’tkazuvchanlikning konsentratsiyasiga boғliqligi.

Kuchsiz elektrolit eritmalarida konsentratsiyaning kamayishi bilan dissociaciyalanish darajasi ortadi; cheksiz suyultirilganda elektrolit amalda to’liq dissocilangan deb Hisoblanadi. Bunday holda ekvivalent elektr o’tkazuvchanlikning konsentratsiyasiga boғliqligini Kolraush tenlamasi bilan

ifodalanadi.
  _  А
 - berilgan konsentratsiyadagi ekvivalent elektr o’tkazuvchanlik.
_+∞ - cheksiz suyultirilgandagi ekvivalent elektr o’tkazuvchanlik A - doimiy qiymat

2.