Ызбекистон Республикаси Олий ва Ырта махсус Таълим Вазирлиги

Xromatografik analiz usulining ishlatilishi va afzalliklari.

Hromatografik analiz usuli oddiyligi. samaradorligi va har tomonlama (universal) ligi sababli. organik va anorganik kimё, biologiya, tibbiёt, fizika, neft va neftni qayta ishlash va boshqa sohalarda turli hil masalarni hal qilishda ishlatiladi.
Masalan:

1. 
   Murakkab organik va anorganik aralashmalarni alohida komponentlarga ajratishda.
   
2. 
   O’simlik va hayvon organizimida juda kam miqdorda uchraydigan turli moddalar: vitaminlar, pigmentlar, glikozidlar, alkaloidlarni ajratish; er po’stlogida kam tarqalgan moddalarni, izotoplarni boyitishda;
   
3. 
   Moddalarni qo’shimchalardan tozalashda;
   
4. 
   Juda suyultirilgan eritmalarni koncentrlashda;
   

5. 
   Moddalarning sorbciyalanish hususiyati bilan tuzilishi orasidagi boғlanishga asoslanib molekulyar tuzilishini aniqlashda;
   
6. 
   Moddalarni sifat va miqdor tarkibini identifikaciyalashda;
   
   1. 
      Spirt, konyak - vino tarkibidagi aldegidlar, karbon kislotalar, okcikislotalarni aniqlashda;
      
   2. 
      Oziq-ovqat mahsulotlari tarkibidagi aminokislotlar va ularning hosilalarini aniqlashda;
      

v) Ёғ tarkibidagi to’yingan, to’yinmagan karbon kislotalarni aniqlashda va

hokazo.
Hromotografiya analiz usuli quyidagi afzalliklarga ega:

1. 
   Eng kam miqdordagi modda miqdorini aniqlash (mkg, mkl (10^-6g, 10^-
   

⁶ ml bo’lishi) ya`ni sezgirligi katta.

2. 
   Universal ya`ni turli hil funkcional guruhlari bo’lgan modda aralashmalarini analiz qilish mumkin.
   
3. 
   Fizik-kimyoviy hossalari bir-biriga juda yaqin, o’hshash modda (izomer) lar aralashmasini analiz qilish mumkin.
   
4. 
   Modda aralashmalarini komponentlarga ajratish, ularni konsentratsiyasini oshirish, selektiv (tanlab ajratish), toza moddalar olish (preparativ) imkonini beradi.
   

9.