Ызбекистон республикаси олий ва ырта

s
= 


n
k
k
k
T
t
Q
1
1
1
/
 
bu erda: 
I
s
– bevosita ishlab chiqarishda band bo‗lgan ishchilar soni, kishi;
Q
1k
– bir kunda tayyorlanuvchi k-turdagi mahsulot hajmi (natural 
ko‗rsatkichda);
T
1k
– k-turdagi bitta mahsulot birligini tayyorlash uchun vaqt normasi (bitta 
ishchiga to‗g‗ri keladigan);
T – ish kuni uzunligi.
Ishchilar soni ishlab chiqarish normasi bo‗yicha quyidagi formulaga asosan 
aniqlanadi: 
I
s
= 


n
k
ич
k
H
Q
1
1
/
bu erda:
N
ich
– bitta xodimning bir kunda ishlab chiqarish normasi.
Vaqtbay ishlovchi ishchilar soni mazkur tarmoq yoki korxona uchun 
belgilangan xizmat ko‗rsatish normalari yoki ish joylari soni asosida aniqlanadi. 
Muhandis-texnik xodimlar va xizmatchilarga ehtiyojni hisoblash korxona 
faoliyati maqsadlari, uni boshqarish tuzilmasi va sxemasi, xodimlar va ularning 
guruhlari bo‗yicha lavozim yo‗riqnomalari, korxonaning o‗zida ishlab chiqilgan 
tarmoq bo‗yicha norma va normativlardan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
10.4. Prezident I.A.Karimovning “2012 yil Vatanimiz taraqqiyotini yangi 
bosqichga ko„taradigan yil bo„ladi” nomli asarida keltirilgan ish o„rinlarini 
tashkil etish bo„yicha kompleks chora-tadbirlarning o„rni va ahamiyati. 
Mamlakatimizning o‗ziga xos xususiyatlari, avvalo, demografik jihatlariga 
ko‗ra, aholi bandligi masalalari o‗zining dolzarbligi va o‗tkirligini saqlab qolmoqda, 
desak, hech qanday mubolag‗a bo‗lmaydi.
SHu munosabat bilan O‗zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan 
ma‘qullangan 2012 yilda ish o‗rinlari yaratish va aholi bandligini ta‘minlash dasturi 
barchamizning, avvalo, Qoraqalpog‗iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar 
va Toshkent shahar hokimliklarining diqqat markazida turishi zarur. Ushbu dasturga 

---

117 
binoan 967 mingdan ortiq ish o‗rni yaratish, ularning qariyb 600 mingini qishloq 
joylarda tashkil etish ko‗zda tutilmoqda. Bunda kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlikni yanada rivojlantirish hisobidan 480 mingdan ziyod kishini ishga 
joylashtirish, birinchi navbatda, korxonalar bilan hamkorlikda mehnat shartnomalari 
asosida kasanachilikning turli shakllarini, shuningdek, oilaviy tadbirkorlikni 
rivojlantirish orqali 210 mingdan ortiq kishining bandligini ta‘minlash 
rejalashtirilgan.
Ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilmani, transport va kommunikatsiyalar 
qurilishini jadal rivojlantirish, aholi punktlarini obodonlashtirish ishlarining 
ko‗lamini kengaytirish hisobidan 2012 yilda qariyb 75 mingta yangi ish o‗rni tashkil 
etish ko‗zda tutilmoqda.
SHu borada biz uchun o‗ta muhim, aytish mumkinki, hal qiluvchi ahamiyatga 
ega bo‗lgan yana bir masalaga to‗xtalib o‗tishni joiz deb bilaman. Kasb-hunar 
kollejlari va akademik litseylar bitiruvchilarini ishga joylashtirish masalasi 
barchamizning jiddiy va doimiy e‘tiborimiz markazida turishi zarur.
Bu yil yurtimizda 516 ming nafardan ziyod yigit-qiz kollej va litseylarni 
tamomlaydi. Ularning qaerga ishga joylashishini hozirdanoq aniq belgilab olish, 
korxonalar bilan ishlab chiqarish amaliyotini o‗tash va undan so‗ng ishga qabul qilish 
bo‗yicha shartnomalarning o‗z vaqtida tuzilishini ta‘minlash - bunday masalalarni 
alohida nazoratga olish lozim.