Jahon banki guruhi kredit faoliyatining rivojlanishi

JAHON BANKI GURUHI KREDIT FAOLIYATINING RIVOJLANISHI

Kirish

• Jahon Banki — Xalqaro Moliya Instituti hisoblanib, rivojlanayotgan mamlakatlarga sarmoyalar kirgazish, kreditlar taqdim etish bilan shugʻullanadi. Jahon banki — xalqaro moliya muassasasi. Tarkibiga BMTning ixtisoslashgan muassasasi maqomiga ega bulgan 3 mustaqil xalqaro moliya instituti (Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki, Xalqaro moliya korporatsiyasi hamda Xalqaro taraqqiyot uyushmasi) kiradi. Baʼzi adabiyotlarda Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki norasmiy holda Jahon banki deb ham ataladi.
• 1944-yil Bretton-Vuds (AQSh, Nyu-Gempshir shtati)da tashkil etilgan boʻlib, hozirda shtab-kvartirasi (qarorgohi) Vashingtonda joylashgan. Bretton-Vuds xalqaro hamkorligi tomonidan Jahon bankiga belgilangan vazifalar unga berilgan nom — yaʼni Xalqaro qayta tiklanish va taraqqiyot banki (MBRR) da oʻz aksini topdi.

Jahon banki Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki bilan bog'liq bo'lib, u Ikkinchi Jahon Urushidan keyin G'arbiy Evropa va Yaponiyaning tiklanishiga moliyaviy yordam ko'rsatgan. Keyinchalik, 1960 yilda, ushbu bank siyosati bilan bog'liq ba'zi funktsiyalarni o'z zimmasiga olgan Xalqaro taraqqiyot assotsiatsiyasi tashkil etildi.

Hozirda Jahon banki aslida ikkita tashkilot sifatida tushuniladi

• Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki
• Xalqaro taraqqiyot assotsiatsiyasi

Jahon banki aksiyadorlar jamiyati bo'lib, uning aktsiyadorlari ushbu tashkilotga 184 ta a'zo davlat hisoblanadi. A'zo mamlakatlar tomonidan berilgan ovozlar soni ularning kapitalidagi ulushiga bog'liq bo'lib, bu o'z navbatida ularning jahon iqtisodiyotidagi ulushi bilan belgilanadi. Ushbu aktsiyadorlar Bankning qarorlarni qabul qilish va qaror qabul qilishning eng yuqori organi bo'lgan Boshqaruvchilar Kengashi tomonidan namoyish etiladi. Qoida tariqasida gubernatorlar ishtirokchi mamlakatlarning moliya vazirlari hisoblanadi. Boshqaruvchilar kengashi yiliga bir marta Jahon banki guruhi va Xalqaro valyuta jamg'armasi Boshqaruvchilar kengashining yillik yig'ilishlarida yig'ilish o'tkazadi.