Jahonning ba’zi mamlakatlarida Yaim ko’rsatkichlari

Jahonning ba’zi mamlakatlarida infilatsiya darajasi (defelyator,%)

DAVLATLAR	1992	1995	2000	2005	2010	2015	2020
O'zbekiston	712,1	370,9	47,3	21,4	48,6	40,5	11,6
Turkmaniston	3089,2	705,7	23,5	7	2,3	-5,2
Shvesiya	1	3,8	1,5	0,7	0,9	2,1	1,8
Livan	97,4	10,7	-2,1	-1,1	0,6	3,3	61,1

Bu jadvalimizda jahonning ba’zi davlatlariaro infilatsiya ko’rsatkichlari bilan tanishamiz. Eng yaxshi ko’rsatkichni bunda ham Shvesiya qayd etgan ya’ni eng past ko’rsatkichdagi infilatsiya. Hech qaysi yilda 4%ga ko’tarilmagan, eng yuqori foiz ko’rsatkichi 1995-yilda vujudga kelgan ya’ni 3,8% infilatsiya defelyatori. Qolgan mamlakatlarda turlicha ko’rsatkichlar hosil bo’lgan. Masalan 1992-yil Turkmanistonda 3089,2%, ammo bu ko’rsatkich yillar davomida o’z qiymatini yuqotgan va holat yaxshilangan. 2010-yilda 0,9%ni ko’rishimiz mumkin.

4-jadval
Jahonning ba’zi mamlakatlarida ishsizlik ko’rsatkichlari

DAVLATLAR	1992	1995	2000	2005	2010	2015	2020
O'zbekiston	2,9	7,8	12,23	7,09	5,4	5,2	7,04
Turkmaniston	1,5	8,3	11,54	7,5	4	4,14	4,95
Shvesiya	5,72	8,9	5,47	7,49	8,61	7,43	8,29
Livan	8,36	8,52	8,32	8,28	6,84	9,32	13,3

Bu jadvalda esa mamlakatlararo ishsizlik ko’rsatkichlarini solishtirib ko’ramiz. Endi esa yetakchilikni Livan davlati oldi, ishsizlik bo’yicha eng yuqori ko’rsatkichlarni 1992-2020-yillar mobaynida eng baland darajani Livan davlati ko’rsatmoqda. 1992-yil 8,36% bu davrda O’zbekistonda ishsizlik ko’rsatkichi 2,9% edi, 2020-yilda esa 13,3% O’zbekistonda esa 7,04%. Undan keying o’rinda Shvesiya davlati turibdi. Shvesiyada ham ishsizlik ko’rsatkichlari yuqori, eng yuqori natijaga 1995-yilda erishgan ya’ni 8,9%. Eng past ko’rsatkichni Turkmaniston davlato qayd etgan, tahminan 1% va 5% oralig’ida.

5-jadval
Jahonning ba’zi mamlakatlarida YaIMning aholi jon boshiga qiymati (US$)

DAVLATLAR	1992	1995	2000	2005	2010	2015	2020
O'zbekiston	603,35	585,93	558,23	546,78	1742,35	2753,97	1749,66
Turkmaniston	820,68	589,91	643,18	17804,42	4439,2	6432,69	17803
Shvesiya	32800,98	30282,96	29624,91	43437,06	52869,04	51545,48	52300,21
Livan	1899,65	3321,3	4491,64	4575,11	7761,64	7643,01	3801,79

Bu jadvalda Jahonning ba’zi mamlakatlarida YaIMning aholi jon boshiga qanchadan to’g’ri kelishini kuzatishimiz mumkin. Bu hech qanday shubhalarsiz davlatlardagi YaIM hajmi va aholi soniga bog’liq. Shvesiya davlatida YaIm ko’rsatkichlari yuqori bo’lib, aholi soni bunga nisbatan biroz past bo’lganligi sababli aholi jon boshiga ko’p miqdarda YaIM to’g’ri kelmoqda. Ya’ni misol qilib 2020-yilni olsak 52300,21$ miqdorda. O’zbekiston va Turkmanistonda bu ko’rsatkich o’zaro yaqin ya’ni oxirgi va dastlabki yillarda, ammo 2005, 2010 va 2015 yillarda juda katta sezirarli faqrlarni kuzatishimiz mumkin. Tahminan farq 3000$ va 4000$ orasida.