Jamiyatda shaxslararo munosabatlar va muloqot psixologiyasi

---

Международный научный журнал № 1(100), часть 1 
«Научный Фокус» май, 2023 
1255 
JAMIYATDA SHAXSLARARO MUNOSABATLAR VA MULOQOT PSIXOLOGIYASI 
 
Shovxiyev L.B 
O‘zbekiston Milliy universitetining Jizzax filiali 
Oila psixologiyasi yo‘nalishi o‘qituvchisi
Usmonqulova.P.Sh 
O‘zbekiston Milliy universitetining 
Jizzax filiali, Yoshlar psixologiyasi yo‘nalishi 
3-kurs 220-20-guruh talabasi 
Annotatsiya: Mazkur maqolada jamiyatda shaxslararo munosabatlar va muloqot 
psixologiyasi haqida so‘z boradi. 
Maqoladan jamiyatda shaxslararo munosabatlarni shakllantirishda hamda 
samarali muloqot qilish ko‘nikmalarini takomillashtirishda foydalanish mumkin. 
Kalit so‘zlar: Shaxs, individ, muloqot, Ijtimoiy psixologiya, Muloqot turlari, aksial, 
retial, mohiyat. 
 
KIRISH VA DOLZARBLIGI / ВВЕДЕНИЕ / INTRODUCTION 
Inson ijtimoiy mavjudotdir, uning hayoti va rivojlanishi odamlar bilan muloqot va 
o‘zaro ta’sirsiz mumkin emas. Ijtimoiy psixologiya odamlarning bir-biri bilan qanday 
muloqot qilishini va o‘zaro munosabatda bo‘lishini, bir-biri haqida nima deb o‘ylashini, 
bir-biriga qanday ta’sir qilishini va bir-biriga qanday munosabatda bo‘lishini o‘rganadi, 
ijtimoiy sharoitlarning odamlarning xatti-harakatlariga qanday ta’sir qilishini ochib 
beradi. Shaxslararo munosabatlar muloqotga asoslanadi. Ma’lumki, shaxsning 
(go‘daklik) birinchi yetakchi faoliyati bu hissiy va shaxsiy muloqotdir. Uning yordami 
bilan psixikaning jadal rivojlanishi sodir bo‘ladi. Muloqot bolaning butun 
rivojlanishidan o‘tadi va keyingi safar u o‘smirlik davrida intim-shaxsiy muloqot 
sifatida yetakchi faoliyat shaklida namoyon bo‘ladi. Shaxslararo munosabatlar odamlar 
o‘rtasida his-tuyg‘ular, hukmlar va bir-biriga murojaat qilish shaklida rivojlanadigan 
aloqalar yig‘indisidir. 
Shaxs — alohida individ, mohiyatan yaxlit ijtimoiy-axloqiy olam. U oʻzida inson 
mohiyatini, uning mavjudot sifatidagi qadriyatini mujassam etadi. Shaxs ijtimoiy-
gumanitar fanlarda oʻz yoʻnalishi, tadqiqot obʼyekti va maqsadi nuqtai nazaridan 
turlicha talqin etiladi. U oʻta murakkab, ziddiyatli, qaramaqarshi, oʻzini oʻzi inkor 
etadigan mavjudot sifatida, biologik, fiziologik, ijtimoiy, maʼnaviy, ruhiy, axloqiy va 
estetik aqlidrok, tafakkur obʼyekti sifatida, hatto, falsafiy va mantiqiy, yashash huquqi 
va hayot mantigʻi jihatidan tadqiqot manbaiga aylanishi mumkin. A.V.Petrovskiy 
tahriri ostida chiqqan "Umumiy psixologiya" darsligida "Individ" tushunchasida 
kishining nasl-nasabi ham mujassamlashgandir. Yangi tug‘ilgan chaqaloqni, katta 
yoshdagi odamni ham, mutafakkirni ham, aqli zaif ovsarni ham, yovvoiylik 
bosqichidagi qabilaning vakilini ham, madaniyatli mamlakatda yashayotgan yuksak 

---

Международный научный журнал № 1(100), часть 1 
«Научный Фокус» май, 2023 
1256 
bilimli kishini ham individ deb hisoblash lozim. M.G.Davletshin tahriri ostida chiqqan 
"Psixologiyadan qisqacha izohli lug‘atda" individ bo‘linmas, ayrim jins, shaxs 
ma’nolarini anglatib, biologik turga kiruvchi alohida tirik mavjudot sifatida ko‘rsatib 
o‘tiladi.