Jamoa shartnomasi

2. MEHNAT SHARTNOMASINI (KONTRAKTINI)
TUZISH, OʻZGARTIRISH VA BEKOR
QILISH TARTIBI
2.1. Ishga qabul qilish ish beruvchiga toʻgʻridan-toʻgʻri murojaat qilish yoki mehnat boʻyicha organlarning bepul vositachiligi orqali amalga oshiriladi.
2.2. Ishga qabul qilinayotganda ishga kiruvchi quyidagi hujjatlarni taqdim etishi shart:
2.2.1. Chyet el fuqarolari, pasportdan tashqari, Oʻzbekiston Respublikasida yashash guvohnomasini taqdim etishlari shart. Fuqaroligi boʻlmagan shaxslar esa fuqaroligi yoʻq shaxsning guvohnomasi va Oʻzbekiston Respublikasida yashash uchun guvohnomani taqdim etadilar;
Oʻrindoshlik yoʻli bilan ishga kirayotgan shaxs mehnat daftarchasining oʻrniga asosiy ish joyidan maʼlumotnoma taqdim etishi kerak;
2.2.2. Harbiy bilet (harbiy xizmatchilar uchun) yoki qayd guvohnomasi (armiyaga chaqiriluvchilar uchun);
2.2.3. Bajarish uchun qonunchilikka muvofiq faqat maxsus maʼlumotga yoki maxsus tayyorgarlikka ega boʻlgan shaxslargina qoʻyilishi mumkin boʻlgan ishga kirish paytida maʼlumot toʻgʻrisida davlat namunasidagi hujjat;
2.3. Quyidagi hollarda ishga qabul qilishga yoʻl qoʻyilmaydi:
2.3.1. Mazkur Qoidalarning 2.3-bandida koʻrsatilgan hujjatlar boʻlmaganda;
2.3.2. Tibbiy koʻrikdan oʻtish qonunchilikka koʻzda tutilgan hollarda tibbiy koʻrikdan oʻtmagan shaxslar, shuningdek, tibbiy xulosaga muvofiq mazkur ishni bajarishga sogʻligʻining holati yoʻl qoʻymaydigan xodimlar;
2.3.3. Sud hukmiga koʻra muayyan lavozimni egallash yoki uning bajarishi taqiqlangan ishda muayyan faoliyat bilan shugʻullanish huquqidan mahrum qilingan shaxslar;
2.3.4. Agar ularning ishi bevosita boʻysunish yoki birining ikkinchisi nazorati ostida boʻlish bilan bogʻlangan boʻlsa, oʻzaro yaqin qarindosh boʻlgan shaxslar (ota-onalar, aka-ukalar, opa-singillar, oʻgʻillar, qizlar, er-xotinlar, shuningdek, er-xotinlarning ota-onalari, aka-ukalari, opa-singillari va farzandlari) (mazkur talab faqat davlat tashkilotlari uchun qoʻllaniladi);
2.3.5. Qonunchilikda koʻzda tutilgan boshqa hollarda.
2.5. Ishga kiruvchining ishga qabul qilish toʻgʻrisidagi murojaati maxsus hisob daftarida roʻyxatga olinishi, raqamlanishi, tikilishi va tashkilotning muhri bilan tasdiqlanishi kerak, u devonxonada, rahbarning qabulxonasida, ish beruvchi tomonidan belgilangan boshqa joyda saqlanadi.
Kadrlar boʻlimining xodimlari (murojaatni roʻyxatga olgan boshqa shaxslar) ishga kiruvchini boʻlajak mehnat shartnomasi toʻgʻrisida ish beruvchi vakolat bergan tegishli mansabdor shaxslar bilan muzokaralar yuritish uchun shart-sharoitni taʼminlashlari shart.
2.6. Mehnat shartnomasi tomonlarining kelishuvlar boʻyicha muzkoralarida belgilab olinadi:
ish joyi;
ishga kiruvchining mehnat majburiyatlari, u ishlaydigan ixtisoslik, malaka, lavozim;
mehnatga haq toʻlashning miqdori va shartlari;
mehnat shartnomasini muayyan muddatga tuzish vaqtida uning amal qilish muddati;
ishni boshlash kuni;
oʻrindoshlik boʻyicha ishga qabul qilish paytida har kungi ishning davomiyligi-.
Mehnat shartnomasini tuzish paytida mehnatga doir boshqa shartlar ham tilga olinishi mumkin (ishga qabul qilish paytida oldindan sinash, ish rejimi, mehnat shartnomasini muddatidan oldin bekor qilish holatida jarima toʻlash, toʻliq ish vaqtida ishlash, kasblar (lavozimlar)ni oʻrindoshlik asosida olib borish, xizmat koʻrsatish hududini kengaytirish, bajarilayotgan ish hajmini uzaytirish, taʼtilning davom etish muddatini koʻpaytirish va h.k.).
2.7. Mehnat shartnomasida koʻzda tutilgan mehnat shartlari darajasi qonunchilikda, jamoa kelishuvida, shuningdek, jamoa shartnomasida, tashkilotda qabul qilingan boshqa qatʼiy hujjatlarda (ichki mehnat tartibi qoidalari, mehnatga haq toʻlash toʻgʻrisidagi nizom, mukofotlash toʻgʻrisidagi nizom va boshqalar) belgilangan darajadan past boʻlishi mumkin emas.
2.8. Agar mehnat shartnomasida uning amal qilish muddati koʻrsatilmagan boʻlsa, u nomuayyan muddatga tuzilgan deb hisoblanadi.
2.9. Faqat quyidagi hollarda muddatli mehnat shartnomalari tuzilishi mumkin:
boʻlajak ish muddatli xarakterda boʻlganligi sababli shartnomani noaniq muddatga tuzish mumkin emas;
ishni bajarish shartlari ayni muddatli mehnat shartnomasini tuzishni talab qilsa (kasalligi, malakasini oshirish uchun yuborilganligi, taʼtilda, shu jumladan, bolaga qarash boʻyicha taʼtilda boʻlgan vaqtinchalik ish joyida boʻlmagan boshqa xodimning oʻrniga ishga qabul qilish va h.k.);
xodim ana shunday shartnoma tuzishdan manfaatdor boʻlsa va uning yozma arizasi mavjud boʻlsa;
muddatli shartnomani tuzish qonunda koʻzda tutilgan boʻlsa.
2.10. Tomonlar oʻrtasida mehnat shartnomasini tuzish toʻgʻrisida kelishib olinganida xodimga ruxsatnomani rasmiylashtirish (agar tashkilotga kirish ruxsatnoma bilan amalga oshiriladigan boʻlsa) va harbiy hisobga olish stoli uchun (harbiy xizmatga majburlar uchun) zarur miqdordagi suratlarni taqdim etish taklif etiladi.
2.11. Ishga qabul qilinayotgan har bir xodim (shu jumladan, oʻrindoshlik yoʻli bilan kiruvchilar) bilan mehnat shartnomasi bir xil kuchga ega boʻlgan, kamida ikki nusxada yozma shaklda tuziladi, ular tomonlarning har biriga saqlash uchun topshiriladi.
Mehnat shartnomasi xodim va tashkilot rahbarining imzolari bilan tasdiqlanadi. Rahbarning imzosi tashkilotning muhri bilan tasdiqlanadi.
Xodimning talabiga koʻra mehnat shartnomasi u bilgan tilda tuziladi va davlat tilida tuzilgan shartnoma nusxasi bilan bir xil yuridik kuchga ega boʻladi.
2.12. Xodim bilan tuzilgan mehnat shartnomasi uni tomonlar imzolagan paytdan boshlab kuchga kiradi. Xodim mehnat shartnomasida koʻrsatilgan kundan boshlab mehnat majburiyatlarini bajarishga kirishadi. Agar unda ishning boshlanish sanasi koʻrsatilmagan boʻlsa, xodim shartnoma imzolangan kundan keyingi ish kunidan kechiktirmay ishga tushishi kerak.
2.13. Mehnat shartnomasi tuzilganidan keyin ish beruvchi mehnat shartnomasining mazmuniga aniq muvofiqlikda ishga qabul qilish toʻgʻrisida buyruq chiqaradi va xodimga imzo qoʻydirgan holda bundan xabardor qiladi.
2.14. Ish beruvchi quyidagi hollarda ishga qabul qilishdan bosh tortishga haqli emas:
agar rad etish xodimning amaliy xislatlari bilan bogʻliq boʻlmagan sabablar boʻyicha amalga oshirilgan boʻlsa;
ish beruvchining oʻzi tomonidan ishga qabul qilingan shaxslarni;
nogironlarni, 18 yoshdan yosh boʻlgan shaxslarni va joylardagi davlat hokimiyati organi tomonidan tashkilotga belgilangan eng kam miqdordagi ish oʻrinlari hisobiga ishga mahalliy mehnat organlari yuborgan boshqa shaxslarni, shuningdek, muqobil xizmatdagi xizmatchilarni va h.k;
homilador ayollarni va 3 yoshdagi bolalari boʻlgan ayollarni;
qonunda koʻzda tutilgan boshqa hollarda.
2.15. Xodim ish beruvchidan ishga qabul qilish rad etilganligining sabablarini yozma ravishda asoslashni talab qilishga haqlidir. Ish beruvchi uch kun ichida unga yozma asos koʻrsatishi shart. Homilador ayollarga va uch yoshgacha bolasi boʻlgan ayollarga ish beruvchi, agar ular shunday talab bilan murojaat etmaganlari taqdirda ham, ishga qabul qilishni rad etish sababini yozma shaklda xabar qiladi.
Ishga qabul qilish gʻayriqonuniy ravishda rad etilganda xodim nazorat qiluvchi organga yoki sudga shikoyat qilishga haqlidir.
2.16. Ishga qabul qilish paytida mehnat shartnomasida dastlabki sinov toʻgʻrisidagi shart taʼkidlanishi mumkin. Bunday taʼkid boʻlganida sinov sharti ishga qabul qilish toʻgʻrisidagi buyruqda aks ettiriladi. Biroq dastlabki sinov bilan ishga qabul qilingan xodimning mehnat daftarchasida dastlabki sinov toʻgʻrisidagi shartlar koʻrsatilmagan holda ishga qabul qilish toʻgʻrisida yoziladi.
Dastlabki sinov muddati uch oydan oshmaydigan muddatga belgilanishi mumkin. Dastlabki sinov muddatining aniq davomiyligi (uch oy doirasida) mehnat shartnomasi toimonlarining kelishuvi boʻyicha belgilanadi. Tomonlar tomonidan sinov muddati belgilangan davrda ish beruvchi ham, xodim ham mehnat shartnmoasini bekor qilib, bu haqda boshqa tomonni uch kun oldin yozma ravishda ogohlantirishga haqlidir. Bunda ish beruvchi sinovning qoniqarsiz natijasi xususida ishonchli isbotlarga ega boʻlishi kerak. Xodim esa ishni davom ettirishdan bosh tortish sababini ish beruvchiga tushuntirishga majbur emas.
Agar tomonlar tarafidan belgilangan sinov muddati tugaguniga qadar tomonlarning birortasi mehnat shartnomasini bekor qilish toʻgʻrisida bayonat bermasa, shartnomaning amal qilishi davom etadi.
Xodim uzrli sabablar bilan (vaqtinchalik mehnatga layoqatsizlik, harbiy yigʻinlarda qatnashish, donorlik vazifalarini bajarish, sud maslahatchisi sifatida sudda qatnashish va h.k.) ishda boʻlmagan davrlar dastlabki sinov muddatiga kiritilmaydi.
Dastlabki sinov sharti bilan ishga qabul qilingan xodim boshqa xodimlar bilan baravar mehnat qonunchiligida belgilangan barcha huquqlardan foydalanadi va javobgar boʻladi.
Quyidagilarga nisbatan ishga qabul qilish paytida sinov muddatini belgilashga yoʻl qoʻyilmaydi:
homilador ayollar, shuningdek, uch yoshgacha bolalari boʻlgan ayollarga;
tashkilot uchun belgilangan ish joylarining eng kam miqdori hisobiga mahalliy mehnat organlari tomonidan ishga yuborilgan shaxslarga;
ular bilan mehnat shartnomasi 6 oygacha muddatga tuziladigan xodimlarga.
Xodim boshqa ishga oʻtkazilayotganida dastlabki sinov belgilanmaydi.
2.17. Ish beruvchi va uning manfaatlarini himoya qiladigan boshqa mansabdor shaxslar xodimdan uning mehnat majburiyatlariga kirmaydigan ishlarni bajarishni, qonunga zid harakatlarni sodir etishni, shuningdek, xodimning yoki boshqa shaxslarning hayoti va sogʻligʻini xavf ostiga qoʻyadigan, or-nomusi va shaʼnini kamsitadigan harakatlar sodir etishni talab qilishga haqli emaslar.
2.18. Quyidagi hollarda va tartibda ish beruvchining yoki xodimning talabiga koʻra mehnat shartlarini oʻzgartirishga yoʻl qoʻyiladi:
2.18.1. Ish beruvchi, agar mehnat shartlarini saqlashning imkoni boʻlmasa yoki bunday oʻzgarishlarni texnologiyadagi, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishdagi, xodimlar sonini yoki ish tarzini oʻzgartirishga olib kelgan ishlar (mahsulot, xizmatlar) hajmini qisqartirishdagi oʻzgarishlar belgilangan boʻlsa, ularni oʻzgartirishga haqlidir. Mehnat shartlarini keyingi oʻzgartirish toʻgʻrisida xodim kamida ikki oy oldin yozma ravishda, tilxat bergan holda ogohlantirilishi kerak. Bu muddatni qisqartirishga faqat xodimning roziligi bilan yoʻl qoʻyiladi.
Bu holda mehnat shartnomasini bekor qilishga quyidagi majburiy shartlar mavjud boʻlganda yoʻl qoʻyiladi:
agar xodim mehnatning yangi shart-sharoitida ishlashni davom ettirishga rozi boʻlmasa;
agar tashkilotda mehnatning ilgarigi shart-sharoitini saqlab qolish mumkin boʻlmasa.
2.18.2. Xodim qonunchilikda koʻzda tutilgan hollarda mehnat shartlarini oʻzgartirishni yozma ravishda talab qilishga haqlidir (homilador ayol yoki 14 yoshgacha bolasi boʻlgan (16 yoshgacha nogiron bolasi boʻlgan) ayollar iltimosiga koʻra toʻliq boʻlmagan ish kunini yoki toʻliq boʻlmagan ish haftasini belgilash, tibbiy xulosaga koʻra homilador ayollarga va h.k.).
Ish beruvchi xodimning talabini u berilganidan keyin uch kun ichida koʻrib chiqishi shart. Talabni qondirishdan bosh tortilgan holda ish beruvchi xodimga bosh tortish sababini maʼlum qilishi shart.
2.19. Xodim ish beruvchi tomonidan mehnat shartlari oʻzgartirilishi, shuningdek, uning xodim talabiga koʻra mehnat shartlarini oʻzgartirishni rad etishi xususida sudga shikoyat qilishga haqlidir.
2.20. Ish beruvchi xodimni faqat uning roziligi bilan boshqa doimiy yoki vaqtinchalik ishga oʻtkazishi mumkin.
2.21. Tomonlarning kelishuviga binoan ishga qabul qilish paytida ham, undan keyin ham xodim tomonidan asosiy ish boʻyicha vazifalardan tashqari kasblar (lavozimlar)ni oʻrindoshlik asosida olib borish, xizmat koʻrsatish hududini kengaytirish, bajariladigan ishlar hajmini koʻpaytirish (bundan keyin - kasblarni oʻrin doshlik asosida olib borish) tartibida qoʻshimcha majburiyatlarni bajarishi kelishib olinishi mumkin.
Koʻrsatilgan ishlarni xodim asosiy ish uchun ajratilgan vaqtda bajaradi. Ularni bajarish tartibi va mehnatga haq toʻlash miqdori tomonlarning kelishuvi bilan belgilanadi.
Kasblarni birga olib borish tartibida ishlarni bajarishning qancha davom etishi muayyan muddatga ham, uni cheklamasdan ham shartlab qoʻyilishi mumkin.
Shartlangan muddat tugaganidan soʻng kasblarni birga olib borish xususida mazkur xodim bilan belgilangan shartlar bekor qilinadi.
Kasblarni oʻrindoshlik asosida olib borish va uni bekor qilish mehnat shartnomasida aks ettiriladi va ish beruvchi tashkilotsining tegishli buyrugʻi bilan rasmiylashtiriladi.
2.22. Xodim mazkur qoidalarning 2.24-bandida belgilangan tartibda mehnat shartnomasini istalgan vaqtda bekor qilishga haqlidir.
2.23. Oʻzining mehnat shartnomasini bekor qilish toʻgʻrisidagi niyati xususida xodim tegishli arizani kadrlar boʻlimiga (ish beruvchi tomonidan belgilangan boshqa joyga) topshirish yoʻli bilan ikki hafta oldin ish beruvchini yozma ravishda ogohlantirishga majburdir. Hatto tomonlar kelishilgan taqdirda ham bu muddatni uzaytirishga yoʻl qoʻyilmaydi.
Bunday arizani tashkilotda belgilangan tartibda topshirish mumkin boʻlmagan holda xodim oʻzi ishda bevosita boʻysungan mansabdor shaxsga (boʻlim boshligʻiga, uchastka boshligʻiga va h.k.) topshirishga haqlidir.
2.24. Xodimning bergan arizasi roʻyxatga olinishi shart. Ariza roʻyxatga olinishidan qatʼi nazar, u berilgan kundan keyingi kundan boshlab ogohlantirish muddati boshlanadi.
2.25. Xodim tomonidan berilgan ariza u berilgan kundan keyingi kundan kechiktirmay tashkilot rahbariga (mehnat shartnomasini bekor qilish huquqiga ega boʻlgan boshqa mansabdor shaxsga) topshiriladi.
Xodimning arizasi uzrli sabablar boʻyicha ishni davom ettirish mumkin emasligi bilan shartlangan holda u ish beruvchiga uni topshirish kunida beriladi va ish beruvchi mehnat shartnomasini arizada koʻrsatilgan muddatda bekor qilishga majburdir.
Uzrli sabablarga quyidagilar kiradi:
oʻquv yurtlariga oʻqishga qabul qilinish;
pensiyaga chiqish;
saylanadigan lavozimga saylanish;
xodim yoki uning yaqin qarindoshlarining tibbiy xulosaga koʻra parvarishga muhtoj boʻlgan salomatligi, bu xulosani VTEK, VKK beradi;
mazkur ishni davom ettirish mumkin emasligini belgilaydigan boshqa uzrli sabablar.
Qonun bilan belgilangan ogohlantirish muddati xodim bilan tashkilot rahbari (mehnat shartnomasini bekor qilish huquqiga ega boʻlgan boshqa mansabdor shaxs) oʻrtasidagi kelishuvga koʻra qisqartirilishi mumkin, bu esa xodimning arizasida mehnat shartnomasini bekor qilishning aniq sanasini koʻrsatgan va mehnat shartnomasini bekor qilish huquqiga ega boʻlgan shaxsning tegishli ruxsati koʻrinishida aks ettirilishi kerak.
Mazkur bandda koʻrsatilgan shaxslardan tashqari boshqa mansabdor shaxslar, shu jumladan, mazkur xodim mehnat qiladigan tarkibiy boʻlinmalarning rahbarlari ham ogohlantirish muddatini qisqartirish toʻgʻrisida qaror qabul qilishga haqli emaslar.
2.26. Mehnat shartnomasini bekor qilish toʻgʻrisidagi arizani xodim istalgan vaqtda, shu jumladan, vaqtincha mehnatga layoqatsizlik, taʼtilda, xizmat safarida boʻlgan davrda va hokazolarda topshirishga haqlidir. Koʻrsatilgan davrlarning hammasi mehnat shartnomasining bekor qilish toʻgʻrisida belgilangan ogohlantirish muddatiga hisoblanadi.
2.27. Ogohlantirish muddati mobaynida mehnat shartnomasining shartlarini tomonlar odatdagi tartibda bajarishda davom etadilar.
Xodimning ogohlantirish muddati mobaynida arizani qaytarib olish huquqi saqlanadi.
Agar mazkur Qoidalarning 2.24-va 2.26-bandlarida koʻrsatilgan muddatlar tugaganidan soʻng mehnat shartnomasi bekor qilinmasa, mehnat munosabatlari davom ettiriladi.
2.28. Muayyan muddatga yoki muayyan ishni bajarish vaqtiga tuzilgan shartnomaning muddati tugaganda tomonlarning istalgani mehnat munosabatlarini shartnoma boʻyicha ishlash muddati tugagan kunda ham, u tugagandan soʻng yetti kalendar kun mobaynida ham bekor qilishga haqlidir.
Yetti kunlik muddat shartnoma muddati tugagandan keyingi kundan boshlanadi. Agar yetti kunlik muddatning tugashi ishlanmaydigan kunga toʻgʻri kelsa, uning tugashi keyingi ishlanadigan kunga koʻchiriladi.
Ish joyi saqlanib turadigan xodimning yoʻqligi vaqtida tuzilgan mehnat shartnomasining muddati ana shu xodim ishga qaytib kelgan kundan boshlab tugaydi.
2.29. Nomuayyan muddatga tuzilgan mehnat shartnomasini, shuningdek, muddatli mehnat shartnomasini ish beruvchining tashabbusiga koʻra uning muddati tugashidan oldin bekor qilishga quyidagi hollarda yoʻl qoʻyiladi:
texnologiyadagi, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil qilishdagi oʻzgarishlar, xodimlar soni (shtatlari) oʻzgarishiga yoki ishlar tarzlarining oʻzgarishiga yoxud tashkilotni tugatishga olib kelgan ish hajmlarining qisqarishi;
malakasi yetarli emasligi yoki sogʻligʻining yomonligi oqibatida xodimning bajarilayotgan ishga muvofiq emasligi;
xodimning aybli hatti-harakatlari.
Ish beruvchining tashabbusiga koʻra oʻrindoshlar bilan mehnat shartnomasini bekor qilishga, koʻrsatilgan hollardan tashqari, shuningdek, oʻrindosh boʻlmagan boshqa xodimni ishga qabul qilish munosabati bilan yoki mehnat shartlariga koʻra oʻrindoshlik boʻyicha ishlarni cheklash natijasida yoʻl qoʻyiladi.
2.30. Mehnat shartnomasini mazkur Qoidalarning 2.30-bandida koʻrsatilgan asoslar boʻyicha bekor qilishga, tashkilotni tugatish va tashkilot rahbari bilan mehnat shartnomasini bekor qilish holatidan tashqari, kasaba uyushma qoʻmitasining oldindan roziligini olmasdan turib yoʻl qoʻyilmaydi. Ish beruvchi mehnat shartnomasini kasaba uyushma qoʻmitasining roziligini olgan kundan boshlab bir oydan kechiktirmay, aybli hatti-harakatlar uchun esa, bundan tashqari,- intizomiy jazoni belgilash uchun koʻrsatilgan muddatlardan kechiktirmay bekor qilishga haqlidir.
2.31. Ish beruvchining tashabbusiga koʻra quyidagi hollarda mehnat shartnomasini bekor qilishga yoʻl qoʻyilmaydi:
vaqtinchalik mehnatga layoqatsizlik davrida yoki xodimning mehnat toʻgʻrisidagi qonun hujjatlari yoki boshqa meʼyoriy hujjatlarda koʻzda tutilgan taʼtilda boʻlgan vaqtida. Bu qoida tashkilot toʻliq tugatish holatiga tatbiq etilmaydi;
tashkilot toʻliq tugatilib, xodimlarni majburiyatli ravishda ishga joylashtirish bilan mehnat shartnomasi bekor qilingan xollardan tashqari
homilador ayollar va uch yoshgacha bolalari boʻlgan ayollarga nisbatan, mehnat shartnomasi bekor qilinmaydi.
2.32. Umumiy tartibga rioya qilishdan tashqari ish beruvchi quyidagi xodimlar bilan mehnat shartnomasini oʻz tashabbusiga koʻra bekor qilayotganida mahalliy mehnat organining roziligini olishi shart:
18 yoshga yetmagan shaxslar;
vakillik organlari tarkibiga saylangan va ishlab chiqarishdagi faoliyatdan ozod etilmagan shaxslar;
vakillik organlari tarkibiga saylangan shaxslar saylab qoʻyilgan vakolatlari tugaganidan keyin ikki yil mobaynida.
2.33. Ish beruvchi xodimni mehnat shartnomasini bekor qilish niyati toʻgʻrisida yozma ravishda (tilxat olib) quyidagi muddatlarda ogohlantirishi shart:
texnologiyaning oʻzgarishi, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishdagi oʻzgarishlar, ish hajmlarining qisqarishi, xodimlar soni (shtati) oʻzgarishi yoki ishlar tarzining oʻzgarishi yohud tashkilotni tugatish munosabati bilan mehnat shartnomasini bekor qilayotganda, kamida ikki oy oldin;
xodimning malakasi yetarli emasligi yoki sogʻligʻining yomonlashgani oqibatida bajarayotgan ishiga muvofiq kelmasligi munosabati bilan mehnat shartnomasi bekor qilinayotganida, kamida ikki hafta oldin.
Xodimni ogohlantirish muddatiga vaqtinchalik layoqatsizlik davrlari, shuningdek, uning davlat yoki jamoat vazifalarini bajargan vaqti kiritilmaydi.
2.34. Agar tibbiy xulosaga koʻra xodimning oʻz zimmasiga yuklangan ishni bajarishni davom ettirishi mumkin boʻlmasa, ish beruvchi mehnat shartnomasini ogohlantirishsiz bekor qilishi va xodimga uning ikki haftalik ish haqi hajmida badal toʻlashi shart.
Xodim bilan ish beruvchi oʻrtasidagi kelishuvga koʻra ushbu Qoidalarning 2.34-bandida koʻzda tutilgan ogohlantirish muddatlari ham ularning davom etish muddati bilan oʻlchanadigan pulli badal bilan almashtirilishi mumkin.
2.35. Xodimning aybli harakatlari oqibatida mehnat shartnomasini bekor qilish holatida ish beruvchi kamida uch kun oldin xodimni mehnat munosabatlarining bekor qilinishi toʻgʻrisida xabardor qilishi yoki buning oʻrniga kerakli hajmda badal toʻlashi kerak.
2.36. Ish beruvchi xodim aybli xatti-harakatlar qilgan taqdirda u bilan mehnat shartnomasini quyidagi asoslar boʻyicha bekor qilishga haqlidir:
xodim oʻzining mehnat majburiyatlarini muntazam buzib kelgan boʻlsa;
xodim oʻzining mehnat majburiyatlarini bir marta qoʻpol buzsa.
2.37. Bir marta buzganlik uchun mehnat shartnomasini bekor qilish mumkin boʻlgan qoʻpol buzishlarga quyidagilar kiritiladi:
ijro intizomini buzish (Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Farmonlari, farmoyishlari va topshiriqlarida, Oʻzbekiston Respublikasi hukumatining qarorlari va farmoyishlarida, yuqori organ, hokimlik va ish beruvchining qarorlarida qoʻyilgan vazifalarni amalga oshirishni oʻz vaqtida va toʻliq hajmda taʼminlamaganlik);
ishga uzrsiz sabablar bilan chiqmaslik (ishda uzrsiz sabablar bilan ish kuni mobaynida uzluksiz yoki vaqti-vaqti bilan jami 3 soatdan koʻproq boʻlmaganlik);
Ishga alkogolli ichimliklar, giyohvandlik yoki zaharvandlik vositalarini isteʼmol qilib kelish, buni guvohlarning koʻrsatmalari yoki tibbiy xulosa tasdiqlagan boʻlsa;
ish joyida tashkilotning mol-mulkini oʻgʻirlashni sodir etish, buni guvohlar tasdiqlagan boʻlsa;
tashkilot xodimlarining, shu jumladan, tartibbuzarning ham hayoti yoki sogʻligʻiga xavf tugʻdiradigan tarzda xavfsizlik texnikasini, ishlab chiqarish texnologiyasini qoʻpol ravishda buzish;
xodim tomonidan mehnat majburiyatlari buzilib, Oʻzbekiston Respublikasida belgilangan eng kam ish haqining bir baravar hajmida moddiy zarar yetkazilishi;
bevosita pul yoki tovar boyliklariga xizmat koʻrsatadigan xodim tomonidan aybli xatti-harakatlar sodir etilishi, agar bu hatti-harakatlar ish beruvchi tomonidan unga nisbatan ishonchning yoʻqolishi uchun asos boʻlsa.
2.38. Mehnat shartnomasi quyidagi hollarda ham bekor qilinishi mumkin:
xodim harbiy yoki muqobil xizmatga chaqirilganda;
ilgari shu ishni bajargan xodim ishga qayta tiklanganda;
xodim ilgarigi ishini davom ettirishiga imkon bermaydigan jazoga hukm qilingan sud hukmi qonuniy kuchga kirganda, shuningdek, sudning qaroriga koʻra xodim ixtisoslashtirilgan davolash-profilaktika muassasasiga yuborilganda;
ishga qabul qilishning belgilangan qoidalari buzilganda, agar yoʻl qoʻyilgan buzilishni bartaraf etish mumkin boʻlmasa va ishni davom ettirishga toʻsqinlik qilsa;
xodim vafot etganida;
agar ishni davom ettirish ularning sogʻligʻiga xavf solsa yoki ular uchun boshqa zarar keltirish bilan bogʻliq boʻlsa ota-onalarning, vasiylar (homiylar), mehnatni muhofaza qilish ustidan nazorat qilish organlari, 18 yoshdan yosh boʻlgan shaxslar bilan ishlash boʻyicha komissiyalar talabiga koʻra.
2.39. Mehnat shartnomasini bekor qilish toʻgʻrisidagi buyruqda mehnat kodeksi yoki boshqa meʼyoriy hujjatlarning tegishli bandi va moddasini havola qilgan holda mehnat shartnomasini bekor qilishning asosi koʻrsatiladi.
Mehnat shartnomasi xodimning tashabbusiga koʻra mazkur Qoidalarning 2.26-bandida koʻzda tutilgan uzrli sabablarga koʻra va qonunchilikda muayyan imtiyozlar va afzalliklarni berish bilan bogʻliq boshqa sabablarga koʻra bekor qilinganida mehnat shartnomasini bekor qilish toʻgʻrisidagi buyruqda ushbu sabablar koʻrsatiladi.
2.40. Muddatli mehnat shartnomasida uni muddatidan oldin bekor qilish paytida jarima toʻlash toʻgʻrisida taraflarning oʻzaro majburiyati koʻzda tutilgan taqdirda:
ish beruvchi mazkur Qoidalarning 2.30-bandida koʻzda tutilgan asoslar boʻyicha mehnat shartnomasini bekor qilish paytida xodimga jarima toʻlashi shart, bundan mehnat munosabatlarini xodimning aybli xatti-harakatlari uchun bekor qilish holatlari mustasno;
agar mehnat shartnomasi uning muddati tugashiga qadar xodimning tashabbusiga koʻra, shuningdek, uning aybli xatti-harakatlari bilan bogʻliq asoslar boʻyicha bekor qilingan boʻlsa, xodim ish beruvchiga jarima toʻlashi shart.
Agar mehnat shartnomasida jarimaning hajmi belgilanmagan boʻlsa, tomonlar uni toʻlashdan ozod etiladi.