Jaslıq sıyaqlında ılım alıp, qaytalanǵanda bolsa áne sol ilmdan zavqlanib jasaw eń tug'ri yo'l bolıp tabıladı

Kirisiw
Jaslıq sıyaqlında ılım alıp, qaytalanǵanda bolsa áne
sol ilmdan zavqlanib jasaw eń tug'ri yo'l bolıp tabıladı
Seneka
Mámleketti modernizaciyalaw hám jańalanishining isenimli súyenishi
bolǵan múlk iyeleri klasın qáliplestiriwde kishi biznes hám jeke isbilermenlik
salasınıń ornı úlken bolıp tabıladı. Kishi biznes hám isbilermenlikti rawajlandırıw búgingi kúnde mámleket siyasatı dárejesine kóterildi. Jámiyeti ekonomikalıq rawajlandırıwdıń strukturalıq bólimlerinen biri - infratuzilma bolıp, onıń kórsetetuǵın kóp qırlı xızmetlerin sebepli xalıq xojalıǵınıń barlıq tarmaq hám kárxanalarınıń ishki ekonomikalıq huqıqıy iskerligin shólkemlestiriwde tiykar bolıp xızmet etedi. Infratuzilma ne?
Infratuzilma (latınsha infra -tómen, struktura - jaylasıw, dúzılıw ) túrli rayon xızmet kórsetiwshi tarmaqlar kompleksi: transport, baylanıs, sawda, materiallıq texnikalıq támiynatı, suw menen támiyinlew, xizmet kórsetiw, pán, bilimlendiriw, den sawlıqtı saqlaw hám basqalardı óz ishine aladı. Bir sóz menen aytqanda infratuzilma-ekonomikalıq jáne social
islep shıǵarıw ushın normativ shárt-shárayatlardı támiyinleytuǵın kompleks bolıp tabıladı. Adamlar
óz turmısların jaqsı jolǵa qoyıw hám jetkilikli turmıs keshirmog'i ushın albatda
qandayda bir kásip túri yamasa qánigelikti iyelewi kerek. Ózbekstan Respublikası
Konstituciyasiniń 36 statyasında “Hár bir shaxs mulddor bolıwǵa haqılı. Bankke
qoyılǵan amanatlar sır tutılıwı hám miyraslar huqıqı nızam menen kepillik beriledi” dep belgilep berilgen. Múlkshilik munasábetleriniń qáliplesiwi hám qáliplesiwi birinshi orında insanlardı ekonomikalıq ǵárezlilikten alıp shıǵadı nátiyjede jámiyetimizde múlk iyeleri sanı artıp baradı.

Tiykarg’i bo’lim
Tiykarǵı Qomusimizning 37-statyasında bolsa “Hár bir shaxs miynet qılıw, erkin kásip tańlaw, ádalatlı miynet sharayatlarında islew hám nızamda kórsetilgen tártipte jumıssızlıqtan qorǵawlanıw huqıqına iye esaplanadı.” Kishi biznes hám jeke isbilermenlikti rawajlandırıw búgingi kúnde tekǵana ekonomikanı kóteriwde, bálki mámleketimiz ushın asa áhmiyetli bolǵan bántlik hám xalıq dáramatların asırıwda úlken
áhmiyetke iye. Usı tarawdıń jańa basqıshqa kóterilip tálim alıw menen birgelikte Kishi biznes hám isbilermenlik menen shuǵıllanıw múmkinshiligi berilip atır. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2019 jıl 6 -sentyabr degi “Professional tálim sistemasın jáne de jetilistiriwge tiyisli qosımsha ilajlar tuwrısında” 5812-sanlı Prezident Pármanınıń tiykarǵı maqseti baslanǵısh professional tálimde yaǵnıy kásip- óner mekteplerinde jumısshı kásiplerge tayarlap shıǵarıw arqalı xalıqtı
jarlılıqtan qutqarıwǵa xızmet etedi. Sonıń menen birge kásip-óner mektep
oqıwshıları atlarına bankten esap beti ashılıp, plastik kartalarına iye boladı,
olar oqıw dawamında jumıs menen támiyinlenip óz dáramatlarına iye boladı. Bul jaslarǵa júdá kóp zat beredi, olar ulıwma bilim beriw mektebiniń 9 -klasın bitirib waqıt ketkizmasdan ózleri hoqlagan kásiplerin tańlaydı hám bir vaktda mexnat etip óz qarjlarına iye boladı nátiyjede ekonomikalıq erkinlikke erisip baradı.
Insan balası hárekette bo'lar eken mudami óz maqsetine erisedi, Ibn Sino (980-
1037) pikrine qaraǵanda : “Haywan tábiyaat naǵıymetlerine qánaat etedi, adamlarǵa bolsa tábiyaat naǵıymetleri kemlik etedi, ol awqat, kiyim-keshek hám oy - jayǵa mútájlik sezedi.
Haywan tábiyaat naǵıymetlerin ózlestirip aladı, adam bolsa óz miyneti menen ózine awqat, kiyim, jay jaratadı. Sol maqsette insan dexqonchilik hám xunarmandchilik menen shuǵıllanıwı kerek”.
Búgin mámleketimiz tárepinen alıp barılıp atırǵan islohatlarning negizinde keleshek jaslarımızdı dúnyadaǵı eń global másele - jumıssızlıqtan hám xalıqtı jarlılıqtan asıraw bolıp tabıladı.
Úlkeimizde alıp barılıp atırǵan hár bir islohatda insan mápleri jatadı, 2022-
jıldı “Insan qadrini kótermelew hám aktiv maxalla jılı ” dep járiyalawdı tıyanaqlı usınıs etildi. Insan qadrini kótermelew-jurtımızda jasap atırǵan hár bir adamdıń huqu hám erkinlikleri, nızamlı máplerin támiyinlew bolıp esaplanadı. Qolaversa, 2022-2026 jıllarǵa mólsherlengen rawajlanıw strategiyasınıń jańa joybarı muxokamaga qóyılıp “Insan qadri ústin turatuǵın bolǵan jámiyet hám xalqparvar mámleket” áhmiyetli ideyası negizinde júzege keliw etilip atır. Ásirese Milliy ekonomikanı rawajlandırıw, onıń ósiw pátini zaman talapları dárejesinde támiyinlew baǵdarında qoyındaǵı maqsetlerge
erisiwge qaratılǵan 133 ilaj belgilengen bolsa barlıǵı xalıqtıń barlıq
qatlamı qamtıp alınǵan. Sharayatı “salmaqli” bolǵan 14 rayonlarda isbilermenlikti rawajlandırıw ushın pasaytirilgan salıq stavkaların ornatıw bólek itibardı tartadı.
XULOSA
Ádalatlı social siyasat júrgiziw insan kapitalın rawajlandırıw baǵdarında 55
ilaj názerde totılgan bolsa usılardan Joqarı tálimge qamrov dárejesin
ámeldegi 28 procentten 50 procentke jetkiziw hám de mektep oqıwshılarınıń keminde bir Kásipti iyelewge kómeklesiw sistemasın engiziw - xalıqtı ekonomikalıq rawajlanıwınıń girewi bolıp tabıladı.
Búgingi átirapımızdaǵı taxlikali zamande Ózbekstan “Háreketler
strategiyasınan - rawajlanıw strategiyası sari” ideyası tiykarında saw ideya menen dúbeleydey rawajlanıwına jetkiliklishe tiykarlar bar.