Jihozlar va loyihalash asoslari

44-rasm. Siqilgan gazni tashish uchun sisterna:

1. 
   —telejka; 2 —rama; 3 —zarba beruvchi tirkama moslama; 4 —qozon; 5 —soyabon; 6 — saqlovchi klapan; 7 —qopqoq.
   

Suyuq mahsulotlar temiryo‘l sisternalarida tashiladi, ular silindr shaklidagi rezervuar bo‘lib, to‘rt o‘qli vagonning ramasiga mahkamlab o‘rnatilgan (44-rasm).

Suv transporti sochiluvchan va donador materiallarni tashuvchi eng arzon transport turi hisoblanadi. Sochiluvchan va qoplangan mahsulotlar o‘ziyurar shatakchi barja va katamaran (ikkita parallel korpusli kema) larda, suyuq mahsulotlar esa tankerlarda tashiladi.
Avtomobil transportidan, asosan, kam miqdordagi yuklarni qisqa masofalarga tashishda foydalaniladi. Uning relsda yuradigan transportdan afzalligi — yuqori moslashuvchanligi va tez harakatlanishi hisoblanadi. Avtotransportda tashish ishini tashkil qilish kapital xarajatlar va tayyorgarlik ishlarini kam talab qiladi. Yukni 100 km ga avtomobil transportida tashish temiryo‘l transportiga nisbatan o‘rta hisobda 20 baravar tezroq amalga oshiriladi.
Donador yuklarni tashish uchun KamAZ, ZIL, Ural kabi bortli mashinalar, xomashyoni konveyerdan olib kelish va sochiluvchan chiqindilarni korxonadan olib chiqish uchun esa turli xil ag'darma mashinalardan foydalaniladi. Bundan tashqari, yukni zarur joyga tezroq yetkazish uchun o‘zi yuklab, o‘zi tushiradigan konteynerlardan foydalaniladi. Gazsimon, suyuq va tayyor mahsulotlar (tabiiy gaz, suv bug‘i, tuzli eritmalar, suyuq ammiak va h.k.) korxonadan tashqariga quvurlar orqali jo ‘natiladi. U lar korxonada to ‘plangan qattiq
125

www.ziyouz.com kutubxonasi

1 —suriluvchi qism; 2 —tortuvchi

arqonli tirkash moslamasi;

3 - ilgak; 4 - kuzov; 5 —tortuvchi

arqon; 6 —tutib turuvchi arqon.