Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogika institutı T. Т.Ótebaev, U. Q. Seytjanova, Т. A. Esemuratova

5-MODUL. «PEDAGOGIKALÍQ SHEBERLIK KURSINIŃ TEORİYALÍQ SHÍNIǴÍWLAR MAZMUNÍ


1-TEMA. PEDAGOGIKALÍQ SHEBERLIK PÁN SÍPATÍNDA

Mámleketimizde salamat hám bárkamal áwladtı tárbiyalaw, jaslardıń óz dóretiwshilik hám intellektual talantın júzege shıǵarıw, mámleketimiz jigit-qızların XXI ásir talaplarına tolıq juwap beretuǵın hár tárepleme rawajlanǵan shaxslar etip kamalǵa jetkeriw ushın zárúr bolǵan sharayatlar hám imkaniyatlardı jaratıw boyınsha keń kólemli anıq baǵdarlanǵan is-ilajlardı ámelge asırıw áhmiyetli wazıypa sıpatında belgilengen. Usı wazıypalardı ámelge asırıw ushın búgingi kúnde, eń dáslep, bolajaq oqıtıwshılardıń dárejesin hám bilimin úziliksiz asırıp barıwǵa erisiw kerek. Joqarı pedagogikalıq bilimlendiriw shólkemlerinde usı mashqalalardıń sheshimin tabıwda “Pedagogikalıq sheberlik”pánin tereń úyreniw oǵada áhmiyetli.

Pedagogikalıq sheberlik ne? Onıń áhmiyeti nelerden ibarat? Olardı iyelew ushın nelerdi biliwı kerek? Házirgi zaman pedagogikası hám psixologiyası “Pedagogikalıq sheberlik” túsinigine túrlishe túsinik beredi. Atap aytqanda, “Pedagogikalıq enciklopediya”da tómendegishe túsindirilgen: “Óz kásibiniń ustası bolǵan, joqarı dárejede mádeniyatlı, óz pánin tereń biletuǵın, tiyisli pánler tarawların jaqsı analizley alatuǵın, tárbiyalaw hám oqıtıw stilin tereń iyelegen qánige”. Usı táriptiń áhmiyetinen kelip shıǵıp oqıtıwshınıń pedagogikalıq sheberligi túsinigi mazmunın bılay táriplew múmkin:
1. Mádeniyattıń joqarı dárejesi, bilimlilik hám aqıl-oydıń joqarı kórsetkishi.
2. Óz pánine tiyisli bilimlerdiń tolıq iyesi.
3. Pedagogika hám psixologiya sıyaqlı pánler tarawındaǵı bilimlerdi puxta iyelegenligi, olardan kásiplik iskerligi dawamında paydalana alıwı.
4.Oqıw – tárbiyalıq isler metodikasın tereń biliwıi.
Pedagogikalıq sheberlik sisteması tómendegi óz ara bir-biri menen baylanıslı bolǵan tiykarǵı komponentlerden ibarat:
Pedagogikalıq insansúyiwshilik talaplarına boysınıwı.
Kásipke tiyisli bilimlerdi basqa pánler menen baylanısta tereń biliwı.
Pedagogikalıq qábiletke iye bolıw.
Pedagogikalıq texnika sırların puxta iyelew.
Barlıq kásipler arasında oqıtıwshılıq kásibi ayrıqsha áhmiyetke iye. Sebebi, oqıtıwshı jas áwlad qálbi kámalatınıń qurıwshısı, jaslarǵa tálim-tárbiya beriwshi insan esaplanadı. Búgingi kúnde ol jaslardıń ideyalıq-siyasiy tárepten shınıqtırıp, tábiyat, jámiyet, sociallıq turmıs nızamların úyretedi, jaslardı miynet iskerligine tayarlap, kásip-óner sırların puxta iyelewinde járdemlesedi hám jámiyet ushın áhmiyetli bolǵan social-ekonomikalıq máselelerdi sheshedi. Áne, usınday juwapkershilik oqıtıwshıdan óz kásibiniń mamanı bolıwdı, oqıwshılarǵa tárbiyalıq tásir kórsetip, olardıń qızıǵıwı, qábileti, talantı hám ámeliy kónlikpelerdi hár tárepleme rawajlandırıw jolların izlep tabatuǵın kásip iyesi bolıwdı talap etedi. Bunıń ushın hámme waqıtta oqıtıwshılardıń kásiplik sheberligin asırıp barıw, olarǵa hár tárepleme ǵamxorlıq qılıw, zárúr bolǵan sharayatlardı jaratıw, kerekli materialliq hám ilimiy-metodikalıq hám texnikalıq járdem kórsetiw, oqıtıwshılardıń dóretiwshilik iskerligin úziliksiz asırıp barıwǵa kómeklesiw lazım.
Solarǵa tiykarlanıp, “Pedagogikalıq sheberlik” páni, sheber oqıtıwshılardı tayarlawǵa xızmet kıladı, oqıtıwshılar hám tárbiyashılardıń kásiplik iskerligi sırların, sheberligin úyretiwshi hám oni rawajlandırıw haqqındaǵı maǵlıwmatlar berip barıwshı pán bolıp, oqıtıwshılarda pedagogikalıq sheberliktiń mánis-mazmunın, házirgi zaman talapları sheńberińde kásiplik iskerlikti rawajlandırıwdıń jolların, quralların, formaların úyrenedi.
Pedagogikalıq sheberlik oqıtıwshılar hám tárbiyashılarǵa pedagogikalıq dóretiwshilik, pedagogikalıq texnika, tálim-tárbiya procesinde oqıtıwshı hám oqıwshılardıń óz ara baylanısı, qatnas alıp barıw taktikasi, sóylew mádeniyatı, tárbiyashınıń mánawiy hám tárbiyalıq islerin shólkemlestiriw hám ámelge asırıw, bul proceste minez-qulq hám sezimlerdi basqara alıw qásiyetlerin úyretedi hám óz kásibin rawajlandırıp barıwshi pedagogikalıq iskerlikler sisteması haqqında maǵlıwmatlar beredi. Pedagogikalıq sheberlik oqıtıwshılardıń pedagogikalıq iskerligi dawamında rawajlanıp baradı.
Pedagogikalıq iskerlik jas áwladtı ómirge, miynetke tayarlaw ushın jámiyet aldında, mámleket aldında juwap beretuǵın, tálim-tárbiya beriwde arnawlı tayarlanǵan oqıtıwshılar miyneti iskerligi. Bolajaq oqıtıwshılar óziniń pedagogikalıq iskerligi dawamında iskerliktiń tómendegi quramlıq bólimlerin biliwıi lazım: