Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanining maqsadi hamda vazifalari

Jismoniy madaniyatning maxsus funksiyalari

• Maxsus funksiyalar deganda insonning jismoniy faoliyatga bo'lgan ehtiyojlarini qondirish, jismoniy holatini optimallashtirish va organizmning rivojlanishini sog'liqni saqlash qonunlariga muvofiq va hayotda zarur bo'lgan jismoniy imkoniyatlarni ta'minlashga imkon beradigan funktsiyalar tushuniladi. L.P. Matveev quyidagi o'ziga xos funktsiyalarni aniqlaydi:

L.P. Matveev quyidagi o'ziga xos funksiyalarni aniqlaydi:

Ta’lim va tarbiya funksiyasi. Jismoniy tarbiyaning umumiy ta’lim tizimidagi doimiy tarzdagi, hayotda kerak bo‘ladigan, harakat ko‘nikmasi va malakalarini, ular bilan bog‘liq bilimlarni tashkil topishida foydalanganda to‘liq ko‘rinadi.
Amaliy funksiyalar mehnatga faoliyati va Vatanni himoya qilish tizimida jismoniy faoliyatni rivojlantirish uchun mo'ljallangan (samaradorlikni oshirish, gipokineziya va gipodinamiya ish sharoitlariga chidamliligini oshirish);
Sport funksiyasi. Sportni yuqori ko‘rsatkichlar sohasida, jismoniy tarbiya maksimal natijalarga erishish omili hamda jismoniy va unga bevosita taalluqli imkoniyatlarni ko‘rsatishda aniq ko‘rinadi.
Rekriativ va sog‘lomlashtirish-reabilitatsiya funksiyasi. Jismoniy tarbiyani dam olishni tashkil qilish sohasida yoki organizmni maxsus qayta tiklash tizimida, charchashga qarshi kurash omili sifatida, emotsional talablarni qondirishda va organizmni vaqtincha yo‘qotgan funksional imkoniyatlarini qayta tiklashda ko‘proq ko‘rinadi. Ko‘pgina ilmiy ishlarda gipodinamiya yurak qon-tomir tizimi kasalliklariga olib kelishi isbotlangan

Gipokineziya va Gipodenamiya

• Gipokineziya -(grekchadan «hypo» — past + «kinesis» — harakat) — hayot tarzi, organizm harakat faolligining yetarlicha bo’lmagan holati, gipokineziya harakatsiz ish va kamharakat turmush tarzidan kelib chiqishi mumkin.
• Gipodenamiya-jismoniy kam harakat holati, ilmiy texnika taraqqiyoti oqibati bo’lib, odamlarning jismoniy harakatga bo’lgan ehtoyijini pasaytirishga olib keladi.

Jismoniy madaniyatning o‘ziga xos funksiyalari avvalo shunday xususiyatlarga egaki, ular insonning harakat faolligiga oid tabiiy talablarni qoniqtiradi. Shu asosda - jismoniy holatini hamda sog’liqni mustahkamlash qonuniyatlariga mos ravishda organizmni rivojlantiradi va hayotda zarur bo’lgan jismoniy qobiliyatni ta’minlaydi.