Jismoniy shaxslar yer solig’ining to’lovchilari, soliq solish obyekti va stavkalari

Yer solig’i stavkalari.
Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’i stavkalari O’zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori bilan tasdiqlanadi. 2010-2011 yillar uchun tasdiqlangan yer solig’i stavkalarini ayrimlarini quyidagicha keltirdik:
Samarqand viloyati shahar va qo’rg’onlarida yer uchastkalaridan foydalanganlik uchun yer solig’i stavkalari.
6-jadval

Shahar,viloyat	Undiriladigan yer solig’i stavkalari
	Yakka tartibda uy-joy kurish uchun berilgan yer uchun lardan 1 kv. m uchun, so’mda
	1-zona		2- zona			3- zona			4- zona
	2010 y	2011 y	2010 y	2011 y	2010 y		2011 y	2010 y		2011 y
Oktosh	35,1	42,1	28,5	34,2	25,8		31,0
Kattaqo’rg’on	39,4	47,3	33,1	39,7	28,5		34,2
Samarqand	59,0	70,8	55,8	67,0	53,4		64,1	48,6		58,3
Urgut	35,1	42,1	28,5	34,2	25,8		31,0

Qishloq joylarda joylashgan yer uchastkalaridan foydalanganlik uchun ulardan undiriladigan yer solig’i stavkalari
8-jadval

Respublika, viloyat	0,01 ga uchun yer solig’i stavkalari, so’m								Jamoa bog’dorchiligi va polizchiligini yuritishga berilgan yerlar uchun
	Dehqon xo’jaligini yuritishga berilgan yerlar uchun
	Sug’oriladigan zona					Lalmi yerlar
	Aholi punktlarida		Aholi punktlaridan tashqarida
	2010 y	2011 y		2010 y	2011 y		2010 y	2011 y		2010 y	2011 y
Samarqand	1896,9	2276,3		948,6	1138,3		219,8	263,8		857,9	1029,5
Toshkent	1892,3	2270,8		946,3	1135,6		218,3	-262,0		852,3	1022,8

Jadvallarga izox :

1. 
   8-jadvalda keltirilgan stavkalarga yer uchastkalarining joylashish joyiga bog’liq holda quyidagi koeffisiyentlar qo’llanadi: Toshkent shaxri atrofida 20 km lik aylanada-1,30, Korakolpogiston Respublikasi poytaxti va viloyat markazlari atrofida 15 km lik aylanada-1.20, tuman markazlari atrofida 10 km lik aylanada -1.15, boshqa shaharlar atrofida 5 km lik aylanada-1.10.
   
2. 
   Dehqon xo’jaliklaridan undiriladigan yer solig’ini hisoblab chiqarish chogida 8-jadvalda keltirilgan stavkalarga, yer sifatiga bog’liq holda, quyidagi koeffisiyentlar qo’llanadi: tuprok boniteti 40 ballgacha bo’lsa-0,75; tuprok boniteti 41 dan 70 ballgacha bo’lsa – 1, 0;
   

Tuprok boniteti 70 balldan ortiq bo’lsa – 1,25.
3. Jismoniy shaxslarga tadbirkorlik faoliyati uchun berilgan yer uchastkalaridan Soliq korxonalar, muassasalar va tashkilotlar uchun tasdiqlangan stavkalar bo’yicha undiriladi.
4.Jamoaviy va shaxsiy garajlar band etgan yer uchastkalari uchun jismoniy shaxslardan Soliq yakka tartibdagi uy-joy qurilishi yerlari uchun tasdiqlangan stavkalar bo’yicha undiriladi.
Soliq stavkasini qo’llashning o’ziga xos xususiyatlari. Tadbirkorlik faoliyatida foydalaniladigan yoxud uylar, hovli imoratlari, yakka tartibdagi garajlar va boshqa imoratlar,inshootlar, joylar yuridik shaxsga yoki yakka tartibdagi tadbirkorga ijaraga berilganda yer uchastkalari uchun yer solig’i jismoniy shaxslardan yuridik shaxslardan olinadigan yer solig’ini to’lash uchun belgilanadigan stavkalar bo’yicha undiriladi hamda ularga kodeksning 290-moddasida nazarda tutilgan imtiyozlar tatbik etilmaydi.

Soliqni hisoblab chiqarish va to’lash tartibi.
Yer solig’ini hisoblab chiqarish davlat Soliq xizmati organlari tomonidan amalga oshiriladi .
Yer solig’i so’mmasi va uni to’lash muddatlari ko’rsatilgan to’lov xabarnomasi jismoniy shaxslarga davlat Soliq xizmati organlari tomonidan har yili 1-maydan kechiktirmay topshiriladi.
Yil mobaynida yer uchastkasi maydoni o’zgarganda va imtiyozlarga bo’lgan huquqlar vujudga kelganda (bekor qilinganda ) davlat Soliq xizmati organlari mazkur o’zgarishlardan keyin bir oy ichida yer solig’ini qayta hisob-kitob qilishlari hamda Soliq to’lovchiga yer solig’i so’mmasi va uni to’lash muddatlari ko’rsatilgan yangi yoki qo’shimcha to’lov xabarnomasini taqdim etishlari kerak.
Yil mobaynida ajratilgan yer uchastkalari uchun yer solig’i jismoniy shaxslar tomonidan yer uchastkasi ajratilganidan keyingi oydan e’tiboran to’lanadi. U maxaliy byudjetga to’lanadi.
Yer uchastkasi maydoni kamaytirilgan taqdirda,yer solig’ini to’lash yer uchastkasi kamaytirilgan oydan e’tiboran tuxtatiladi (kamaytiriladi).
Yer solig’i bo’yicha imtiyozlar belgilangan taqdirda, bu Soliq imtiyoz huquqi vujudga kelgan oydan e’tiboran to’lanmaydi. Yer solig’i bo’yicha imtiyozlar bo’lgan xukular bekor qilingan taqdirda,bu Soliq mazkur huquq bekor qilinganidan keyingi oydan e’tiboran to’lana boshlaydi.
Soliq davri uchun yer solig’i to’lash jismoniy shaxslar tomonidan yiliga ikki marta teng ulushlarda amalga oshiriladi:
Hisobot yilining 15 iyuniga kadar:
Hisobot yilining 15 dekabriga kadar

Jismoniy shaxslar uchun yer solig‘i yer uchastkasiga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni amalga oshiruvchi organning (kadastr agentligi) ma’lumotlari asosida yer uchastkasining maydoni va uy joylashgan hudud bo‘yicha belgilangan stavkalarga ko‘paytirib aniqlanadi.

Yer uchastkasi joylashgan hududning xususiyatlarini hisobga olgan holda Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, xalq deputatlari viloyatlar va Toshkent shahar Kengashlari belgilangan soliq stavkalariga 0,7 dan 1,3 gacha bo‘lgan kamaytiruvchi va oshiruvchi koeffitsiyentlar belgilash huquqiga ega.
Misol uchun:
Toshkent shahrida 4-hududda joylashgan yakka tartibda uy-joy qurish uchun berilgan yerlarga fuqarolardan 2020 yil uchun undiriladigan yer solig‘ining bazaviy stavkalari 1 kv.m uchun 567,2 so‘m etib belgilangan.
400 kv.m (4 sotix)*567,2=226 880 so‘m.
Demak, Toshkent shahrining 4-hududida joylashgan 4 sotix yer maydoni uchun 1 yillik yer solig‘i 226 880 so‘m.
Yoki Andijon viloyatining qishloq hududi uchun yer solig‘ining bazaviy stavkalari 1 kv.m uchun 133,4 so‘m etib belgilangan.
800 kv.m (8 sotix)*133,4=106 720 so‘m.
Demak, Andijon viloyatining qishloq hududida joylashgan 8 sotix yer maydon uchun 1 yillik yer solig‘i 106 720 so‘m.