Jismoniy tarbiya fanidan sinfdan tashqari ishlar Jismoniy madaniyat aspektida sinfdan tashqari ishlarni tashkil etishning o'ziga xos xususiyatlarini o'rganish

1. Maktab o`quvchilari jismoniy tarbiyasini tashkil etishning nazariy masalalari

1.1 Maktab o`quvchilari jismoniy tarbiya tizimining mohiyati.

Jismoniy tarbiya - bu bolalarning jismoniy tarbiya va sport faoliyatining maqsadli, aniq tashkil etilgan va tizimli amalga oshirilgan tizimi. U yosh avlodni jismoniy tarbiya, sport, harbiy amaliy faoliyatning turli shakllariga qamrab oladi, bola tanasini uning aql-zakovati, his-tuyg'ulari, irodasi va axloqi bilan uyg'unlikda rivojlantiradi. Jismoniy tarbiyaning maqsadi har bir bolaning tanasini aqliy, mehnat, hissiy, axloqiy, estetik tarbiya bilan yaqin, uzviy birlikda uyg'un rivojlantirishdir. Umumta’lim maktabining I-XI sinf o‘quvchilari jismoniy tarbiyasining kompleks dasturida asosiy maqsaddan kelib chiqadigan asosiy vazifalar quyidagilardan iborat:

salomatlikni mustahkamlash, chiniqtirish, ish samaradorligini oshirish; yuksak axloqiy fazilatlarni tarbiyalash, tizimli jismoniy mashqlar qilish zarurati;jismoniy madaniyat va sog'liqni saqlash zarurligini tushunish;jismoniy kamolotga intilish; mehnatga va Vatan himoyasiga tayyorlik;gigiena, tibbiyot, jismoniy tarbiya, sport, harbiy amaliy faoliyat sohasida minimal bilimlarni egallash;harakat ko'nikmalari va ko'nikmalarini o'rgatish, ularni qiyin vaziyatlarda qo'llash;harakat fazilatlarini rivojlantirish.
Jismoniy tarbiyaning vazifasi ham bolalarni inson tanasining go'zalligi bilan, ayniqsa, gimnastika va atletika mashqlari jarayonida, o'yin va raqobat sharoitida estetik rivojlantirishdir. Jismoniy tarbiya va sport mashg'ulotlari o'smirlarning balog'atga etish davridagi qiyinchiliklarni, maktab o'quvchilari o'rtasida hushyorlik uchun kurash, giyohvandlik, zaharli moddalar va tamaki chekish bilan kurashishga yordam beradi.
1. Jismoniy tarbiya hayotdagi ayrim qarama-qarshiliklarni bartaraf etishga yordam beradi. Bola tabiatan harakat orqali tananing tabiiy ehtiyojlarini qondiradigan faol mavjudot bo'lib, jismoniy harakatchanlik, harakatsizlik, passiv tafakkur va gipodinamiya, turg'unlikka olib keladigan psixologik ortiqcha yuk sharoitida o'zini zamonaviy maktab va oilada topadi . tana, semizlik, patologik nevropsik va yurak-qon tomir o'zgarishlar. Ushbu qarama-qarshilikni bartaraf etishga etarlicha e'tibor bermaslik natijasi turli kasalliklar, asabiy buzilishlar, yurak xurujlari, jismoniy zaiflik, ma'naviy loqaydlik, o'ziga xoslik va ruxsat berishning xunuk ongidir;
2. Qarama-qarshiliklar va ularning salbiy oqibatlari bolalarni umumiy jismoniy tarbiya tizimiga kiritish, jismoniy kamolotning barcha mexanizmlari va rag'batlantirish usullarini qo'llash orqali bartaraf etiladi. Jismoniy tarbiyaning asosiy mexanizmlari quyidagilardan iborat: jismoniy tarbiya va sport faoliyati, bu faoliyat jarayonidagi munosabatlar tizimi va uning asosida vujudga keladigan ma'naviy aloqa. Jismoniy tarbiya va sport tadbirlari tufayli mushaklar kuchayadi, suyak, asab, qon tomir tizimlari mustahkamlanadi, organizmning kasalliklarga chidamliligi oshadi, jismoniy qobiliyatlari sayqallanadi, ma'naviy-ruhiy barqarorlik darajasi oshadi. U chidamlilik, qat'iyatlilik, o'z-o'zini engish va o'zini o'zi boshqarish, qat'iyatlilik va mehnatsevarlik kabi xarakter xususiyatlarini birlashtiradi. Munosabatlar tizimi jismoniy tarbiya va sport faoliyatining to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilishi natijasida axloqiy fazilatlarni tarbiyalaydi: kollektivizm, individualizm va xudbinlikka qarshi immunitet, fidoyilik va o‘zaro yordam, vazminlik, g‘alabada hayo, mag‘lubiyatda qadr-qimmat . Muloqot boshqa shaxsga, o'rtoqlarning tajribasini o'zlashtirishga bo'lgan ma'naviy ehtiyojni qondiradi, jamoatchilik fikrini shakllantiradi, bolalarni bo'sh vaqtdan foydali foydalanishda birlashtiradi.
Bolalar bilan jismoniy tarbiya va sport ishlarida faoliyat, munosabatlar va muloqot pedagogik jihatdan rag'batlantiriladi. Bola faoliyatining asosiy rag'batlantiruvchisi - jismoniy kuchni rivojlantirish, sog'lig'ini saqlash, demokratik jamiyatning foydali va faol a'zosi bo'lish , odamlarga jismoniy tarbiya va sport ko'nikmalarini egallash orqali yordam berish istagi. Ushbu rag'batlantirishlar bolalarning faollik, harakatchanlik, faollikka bo'lgan tabiiy istagi bilan uyg'unlashadi, bu jismoniy tarbiya va sportning ijtimoiy ahamiyatga ega shakllarida eng yaxshi amalga oshiriladi.
3. Shunday qilib, ishlashni istamaslikda, mehnatga layoqatsizlik, intensiv ijtimoiy va oilaviy hayot.
Yana bir sub'ektiv ravishda yaratilgan va kuchaygan qarama-qarshilik jismoniy tarbiyaning normal maqsadi - sog'likka erishish, dam olish, muloqot qilish, faollik ehtiyojlarini qondirish, bir tomondan, ba'zi murabbiylar, ota-onalarning jismoniy tarbiya va sportdan foydalanish istagi o'rtasida yuzaga keladi. sinflar, ko'pincha bolalarning zarariga, ularning ambitsiyali da'volarini qondirish uchun, boshqa tomondan. Ular boladan yetuk sportchi, milliy terma jamoa va xalqaro musobaqalar a’zosi bo‘lib yetishishiga umid bog‘lab, bolalarni sport bilan shug‘ullanishga undaydi, ba’zan esa majburlaydi. Ilhomlangan illyuziyalar asosida amalga oshmagan intilishlar va umidlarning fojiali vaziyati paydo bo'ladi. Tanlangan doiraga kirganlar ko'pincha o'zlarida bolalarni jismoniy tarbiyaga rag'batlantirishni rivojlantiradilar va ularning natijasi kuch va kuchning ko'tarilish hissi, jismoniy zavqlanish tajribasidir. Bolalarda asta-sekin estetik tuyg'u, inson tanasining go'zalligidan bahramand bo'lish va go'zallik yaratish qobiliyati rivojlanadi. Tashqi to'siqlar va o'zining zaif tomonlari ustidan g'alaba qozonish quvonchini boshdan kechirish maktab o'quvchilarida mehnat va kurashga intilishni keltirib chiqaradi. Mag'lubiyatning achchiqligi muvaffaqiyatga erishish va o'zini o'zi va jamoatchilik fikrida o'rnatish uchun yangi va yangi urinishlarni rag'batlantiradi. Bolalarning jismoniy tarbiya va sport bilan shug'ullanishi ham sog'lom intilish, o'rtoqlar orasida mashhur bo'lishga intilish bilan rag'batlantiriladi.