Jismoniy tarbiya va sport fanidan jismoniy tarbiya va sport

Pozitsion hujum. O’yin davomida jadal hujumni yakunlashga har doim 
erishilavermaydi. Raqib jamoali himoyani yushtirishga ulguradigan va hamma 
hujumchilarni to’sadigan holler bo’libturadi. Ushanda jamoa, yaxshi yushtirilgan 
himoyaga hamma beshtala o’yinchi qatnashadigan pozitsion hujumni qarshi 
qoyishi kerak. Pozitsion hujumda basketbolchilar yakunlovchi to’p otishni 
tayyorlashib raqib himoyasiga bosqichma-bosqish (ketma-ket) engishadi. O’yin 
qoidasi bo’yicha bunday tayyorgarlikka 30 soniyagacha vaqt beriladi. Bu vaqt 
ilgaridan o’rganilgan har qanday qiyinchilikdagi kombinatsiyani qo’llash uchun 
yetarlidir, agar u barbod bo’lsa (amalga oshmasa) o’rta yoki uzoq masofadan taktik 
jihatdan asoslangan otishga sharoit yaratish kerak. 
Pozitsion hujumda, jadal hujumdagi kabi, uchta fazani ajratish mumkin; 
boshlanish – jamoaning yushgan holi oldingi zonaga o’tishi va o’yinchilarni 
ko’zlagan pozisiaylarga joylashtirish; rivojlanish savatga hujum qilish uchun qulay 
vaziyat yaratish maqsadida bir qator o’aro harakatlari (seriyalarni) o’tkazish 
(hujumchini ta’qibdan ozod qilish, yakka olishishning qulay sharoitlarini 
ta’minlash va hakoza); yakunlash – o’yinchi tomonidan savatga hujum qilishni 
bevosita o’tkazish va sapchigan to’p uchun faol kurashni ta’minlash. 
Pozitsion hujumda ikki sistema tashkil topgan: “markaziy o’yinchi orqali” va 
“markaziy o’yinchisiz”. 
Markaziy o’yinchi orqali hujum qilish sistemasi, ayniqsa, (hammadan 

---

40 
ko’ra) maqsadga muvofiqdir. Buni (sistemani) qo’llayotgan jamoaning harakatlari, 
istalgan daqiqada to’pni olish imkoniyatiga ega bo’lish uchun odatda shchitda 
shchitga orqasi bilan o’zining sheriklariga yuzi bilan turgan markaziy o’yinchining 
etakchilik roliga (asoslanadi) tayanadi. Markaziy o’yinchi hujum tayo’rgarligining 
huddi o’zagidek hisoblanadi. Hamma kelgan sheriklari, unga faol kelishilgan 
harakatlari bilan qullab quvvatlab, qulayroq vaziyatga unga to’pni oshirib berishga 
harakat qiladilar. Qulay vaziyatda to’pni olgan markaziy o’yinchi: 
- uni savatga otishga urinib ko’rishi; 
- uni ta’qib qilayotgan himoyachini yakka olishishda aldab o’tishi, shchit 
oldiga chiqishi va to’pni savatga otishi; 
- to’pni sheriklardan birortasiga uzatishi; 
- uch ochkoli otish uchun to’pni uzoqga maydon ichida uzatishi mumkin.
27-rasm. Ikki markaziy hujumchining o’zaro harakatlari.