Jismoniy tarbiyaning regional xususiyatlari vazifalari Reja

Harakat faoliyatining turlari	18 – 24 yosh yigitlar
18 - 20 yosh qizlar
Soo‘lomlashtirish yugurishi km.da	15-17	12-14
Yurish (velosipedda bo‘lsa ham)	22-24	16-18
Turnikda tortilish (qizlar kichik turnikda osilib yotib)marta	70-85	85-95
Qo‘lga tayanib tirsakni bukib to‘o‘rilash (polda),(qizlar skameykaga tayanib)	120-140	210-220
Orqa bilan yotib oyoqlarni ko‘tarib tushirish marta Qizlar nolg‘da yotib gavdani ko‘tarish qo‘llar bo‘yinda zanjir	140-160	100-120
Asosiy turishdan oyoqlarni bukmay oldinga engashish marta	90-120	90-100
Tez yurish bilan turistik poxod. km. da qizlar.	-	21-35

Sport pedagogikasining masalalari

Tadqiqotlar ko‘rsatadiki, oliy o‘kuv yurtlaridagi hozirgi kunda mavjud harakat rejimi talabalrga etarli darajada harakat faolligi hajmini ta’minlab bermaydi va bu ularning jismoniy faollik, sog‘liklariga yomon ta’sir o‘tkazadi.

Davriy ko‘rsatkichlarga asoslanib harakat faoligi baholanayotganda bir haftada harakat faolligiga ajratiladigan soatlar tavsiya etiladi. Talaba va o‘kuvchilar uchun optimal hajm harakat rejimi haftada 8-10 soatda harakat faolligi hisoblanadi.
Sport pedagogikasining asosiy vazifalaridan biri o‘kuvchi yoshlarning harakat faoligini minimal, optimal, maksimal darajasini aniqlashdir.
Bunda minimal tavsifnomalar organizmni normal, funksional holatini belgilovchi chegaralarni ta’minlashi kerak bu gigenik harakterning harakat rejimi darajasidir. Tabiyki, harakat faolligi inson organizmiga faqatgina optimap kattaliklar chegarasida bo‘lea, jobiy ta’sir ko‘rsatadi.
Uning etishmovchiligi natijasida organizmning funksional va moslashuv imkoniyatlari pasayadi, noqulay sharoitlarga karshiligi tushib ketadi. Buning natijasida kasallikka chalinish imkoniyati ortadi.
Ortiqcha faollikda ham buning aksida ham organizmda patalogik o‘zgarishlar kuzatiladi. Katta mikdordagi haddan tashqari tolikish ga olib keladi va oxir okibat o‘sishda to‘xtalish sodir bo‘ladi, organizmnig turli tizimlari emiriladi.
Harakat faolligini maksimal rejimlarini aniklash ishga layoqat, o‘kishning pasayishiga oliyub keluvchi ogir mashqlarni bajarish chegarasini belgilaydi
Optimal rejim anchagina yaxshiroq. Bu holda organizm turli tomondan ta’sir ostida bo‘ladi, bu esa uning atrof-muhitga sekin-asta moslashishga imkoniyat yaratib beradi. O‘z navbatida, bu insoning moslashuvchanligini oshiradi va sogliqni mustahkamlaydi.
Termoregulyator mexanizmlarining o‘rni

Organizmning mavjud bo‘lishi va me’yor faoliyat ko‘rsatishi uchun tana yadrosini bir xil darajada saklab turish zarurdnr. Odamlar tana yadrosini fakat ±4° ga ko‘tarishi mumkin. YAkkolrok o‘zgarishlar tana haroratida tanada joy olgan xujayraviy tuzilishi, enzimatik tizimga ta’sir etadi, ko‘pchilik haroratga boglik kimyoviy reaksiyalar. fizik jarayonlarda bilinadi.

Garchi tirik hujayrada ko‘tara oladigan maksimal chegara -1° S bo‘lsa, maksimal harorat esa 45° S da bo‘lsada, tana diapozoni organizm ko‘tara oladigan harorat ancha past. Fakat 41° S dan oshadi. Issiqqon hayvonlar, shu jumladan odam ham mumkin bo‘lgan harorat darajasida bo‘ladi. Fakatgina necha gradus xarorat o‘lim yoqasidagi odamni tirik odamdan ajratadi.
Termoregulyasiyaga bo‘lgan bunday qattiq talablar qo‘yshganda evolyusiya natijasida agar inson sovuk xarooratda tursa, uning himoyasi issiq kiyim kiyish, bino ichida turish bilan ta’minlanadi, agar issiq iqlimda bo‘lsa, bu fiziologik hususiyatlarga bogliq bo‘ladi.
Aynan shuning uchun tananing doimiy haroratini ta’minlovchi termoregulyator mexanizmlar odamni ortikcha qizib ketishidan saklashga qaratilgan.
Tabiyki, bu massa insonning yuqori haroratda yashashi haqida gap borganda ancha muhim hisoblanadi. Lekin, termoregulyasiya muammosi harakat faolligi va jismoniy mashqlarga bogliq holda aktuallik kasb etadi.
Ma’lumki odam tanasida maxfiy kimyoviy holda saklangan energiyaning qayta ishlanishi natijasida mexanik ishga aylanishi ichki xaroratning oshib ketishiga olib keladi.
Bunday issiqlik yuklanishi ko‘p hollarda termoregulyasiyaning buzilishi, tana yadrosi harorati oshib ketishi va hatto issiqlik o‘limiga olib keladi. SHuning uchun termoregulyasiya savollari mushak ishlarini bajarishda yuqori issiq harorat katta qiziqish kasb etadi.