Jizzax Davlat Pedagogika universiteti Matematika va informatika yo’nalishi 118-22-guruh talabasi Raxmatullayeva Farzonaning Algebra va sonlar nazariyasi fanidan tayyorlagan
TAQDIMOTI
Binar algebraik amallar turlari, xossalari
Reja:
- Algebraik amal tushunchasi.
- Binar algebraik amalning turlari
- Neytral va simmetrik elementlar.
Algebraik amal tushunchasi.
Tŏplam va uning ustida aniqlangan algebraik amallar hozirgi zamon algebrasining asosiy tushunchalari deb hisoblanadilar. Shuning uchun algebraik amallarni ŏrganish va ularni xossalarini aniqlash masalalari dolzarb hisoblanadi. Ushbu ma’ruzadagi tŏplamlar sifatida bŏshmas tŏplamlar qaraladi. Ta’rif. X tŏplam berilgan bŏlsin. f : Xn X funktsiyaga X dagi algebraik amal deyiladi. Ŏzgaruvchilar soniga qarab algebraik amal bir ŏrinli yoki unar (bitta ŏzgaruvchi qatnashsa), ikki ŏrinli yoki binar (ikkita ŏzgaruvchi qatnashsa), uch ŏrinli yoki ternar (uch ŏzgaruvchi qatnashsa), va umumiy holda n - ŏrinli yoki n-ar (n-ta ŏzga-ruvchi qatnashsa) deyiladi. Nol’ ŏrinli yoki nular algebraik amal sifatida X tŏplamning istalgan elementini alohida olish amali tushuniladi. Binar algebraik amalning turlari . Algebra fanida kŏpincha binar amallar qaraladi, shuning uchun ushbu hol jiddiyroq tahlil qilinishi lozim.
Algebraik amal tushunchasi.
Ushbu holda Xx = (x , u ) 2 uchun f(x , u ) belgilash ŏrniga x f u belgilash qabul qilingan (f ,,belgini ŏrniga ixtiyoriy maxsus belgi ishlatilishi mumkin, masalan )., , , , ,,,, ,, , Misollar. ” amali;” amali, ayirish “” amali, kŏpaytirish “a) xaqiqiy sonlar tŏplamida qŏshish “ b) f : X X , g : X X funktsiyalar uchun h(x)=g( f(x)) xX tenglik bilan aniqlan-gan g f : X X kompozitsiyani mos qŏyadigan akslantirish; amallar; va v) Mulohazalar algebrasida aniqlangan amallar va g) Barcha tŏplamlar orasida aniqlangan binar algebraik amallarga misol sifatida qaralishi mumkin. Bitta tŏplamning ŏzida bir nechta algebraik amallar aniqlangan bŏlishi mumkin. Faraz qilaylik, X binar amal berilgan bŏlsin.tŏplamda
Do'stlaringiz bilan baham: |