Jizzax politexnika instituti taqdimot slayd


olishadi. Logitsizmni XVIII asr nemis faylasufi Leybnits boshlab bergan


Download 0.87 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/5
Sana11.11.2023
Hajmi0.87 Mb.
#1767318
1   2   3   4   5
Bog'liq
taqdimot slayd (2)

olishadi.
Logitsizmni XVIII asr nemis faylasufi Leybnits boshlab bergan 
bo’lib, uni XX asr ingliz faylasufi B. 
Rassel nixoyasiga yetkazdi. G. Frege, D. A. Bochvar, A. CHyorch kabi matematik va mantiqshunoslar 
B. Rassel karashini keskin tanqid qildilar va noklassik mantiqni boshqa 
yo’nalishlarda 
rivojlantirdilar.
 


Mantiq fanining vazifalari.Tafakkur shakllari va qonunlarini 
o’rganish, ulardan ongli ravishda foydalanish fikrlash 
madaniyatini 
o’stiradi, xususan, fikrni to’g’ri qurish malakasini rivojlantiradi, bahs yuritishda o’zining va 
boshqalarning fikriga tankidiy munosabatda 
bo’lishga, suhbatdoshining mulohazalaridagi xatolarni aniqlashga, 
argumentlashdagi zaif 
bo’g’inlarni ochib tashlashga yordam beradi.
Muhokamani 
to’g’ri qurish, formal ziddiyatlar, xatolarga yo’l qo’ymaslikka erishish, aytish mumkinki, o’ziga xos 
san’at-mantiq san’ati hisoblanadi. Bu san’atning nazariy asoslarini chuqur egallagan kishigina uning imkoniyatlarini 
amaliy muhokama yuritishda namoyish qila oladi. SHu 
o’rinda buyuk mutafakkir Farobiyning mantiq ilmining 
ahamiyati haqida bildirgan quyidagi fikrlarining alohida 
e’tiborga loyik ekanligini ta’kidlash zarur. U shunday 
yozadi
: “Bizning maqsadimiz aqlni, xatoga yo’l qo’yish mumkin bo’lgan barcha xollarda, to’g’ri tafakkurga 
yetaklaydigan, uning yordamida har safar hulosa chikarayotganda adashishga qarshi ehtiyot choralarni 
ko’radigan 
san’atni-mantiq san’atini o’rganishdir. Uning asosiy qonun-qoidalarining aqlga bo’lgan munosabati grammatika 
san’ati qoidalarining tilga bo’lgan munosabatiga o’xshash; xuddi grammatika kishilarning tilini to’g’rilash ehtiyoji 
sababli yaratilgani, unga xizmat qilishi zarur 
bo’lgani singari, mantiq ham tafakkur jarayonini yaxshi amalga 
oshirish maqsadida xatoga 
yo’l qo’yish mumkin bo’lgan barcha hollarda aklni to’g’rilab turadi”
1
.
Mantiq ilmining 
ta’lim sohasidagi vazifalari ham jiddiydir. O’quv jarayonining samaradorligi ma’lum bir darajada 
ishlatiladigan tushunchalarning, terminlarning aniq 
bo’lishiga, muammolarning mantiqan to’g’ri qo’yilishi va hal 
qilinishiga, mavjud gipotezalar strukturasini 
to’g’ri tahlil qila olishga, argumentlash qoidalaridan to’g’ri 
foydalanishga 
bog’liq. Fan uchun formal mantiq murakkab muammolarni yechish vositasini beradi. Bunday 
vositalar, odatda, ilmiy nazariyaning strukturasini 
o’rganishda, unda ishlatiladigan formalizmning mohiyatini 
tushuntirib berishda, formal ziddiyatlar 
bo’lsa, ularni aniqlashda muhim ahamiyatga ega. Zamonamiz fanlarining 
barchasiga inson qadr 
– qimmati, uning axloqi, madaniyati nuqtai nazaridan qarash kerak. Mantiq fani ham bundan 
istisno emas. Inson muammosining xal qilinishi, uning turmush tarzi, moddiy, 
ma’naviy, axloqiy nuqtai nazardan 
takomillashishiga 
bog’liq.



Download 0.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling