Joba: Kirisiw ekonomikalıq ósiw túsinigi. Ekonomikalıq ósiw ólshemleri, potencial hám haqıyqıy dáramat dinamikası Neoklassik ósiw teoriyası Neoklassik modeli tiykarları 8 Juwmaq 11 Paydalanilǵan ádebiyatlar 12 Kirisiw

Neoklassik ósiw teoriyası.
Neoklassik ósiw teoriyası - bul turaqlı ekonomikalıq ósiw páti úsh háreketlendiriwshi kúsh - jumısshı kúshi, kapital hám texnologiyalardıń kombinatsiyası nátiyjesinde qanday payda bolıwın belgileytuǵın ekonomikalıq teoriya. Milliy Ekonomikalıq izertlewler byurosı 1956 jılda uzaq múddetli ekonomikalıq ósiw modelin islep shıǵıw hám engiziw ushın kreditke iye bolǵan Robert Solou hám Trevor Svanni ataydı. Bul model birinshi náwbette ósiw pátin belgilew ushın ekzogen xalıqtıń kóbeyiwin esapqa alǵan, biraq 1957 jılda Solou qosılǵan. texnologiya modelge ózgeredi.⁶
• Robert Solou hám Trevor Svan birinshi ret 1956 jılda neoklassik ósiw teoriyasın usındı.
• Teoriyada aytılıwına qaraǵanda, ekonomikalıq ósiw úsh faktor - miynet, kapital hám texnologiyalar nátiyjesi bolıp tabıladı.
• Ekonomika kapital hám jumısshı kúshi tárepinen sheklengen resurslarǵa iye bolsa -da, texnologiyadan ósiwge qosatuǵın úlesi sheksiz bolıp tabıladı.
Neoklassik ósiw teoriyası qanday isleydi
Teoriyada aytılıwına qaraǵanda, qısqa múddetli teń salmaqlılıq islep shıǵarıw funkciyasında túrli muǵdardaǵı miynet hám kapitaldan kelip shıǵadı. Teoriya, sonıń menen birge, texnologiyalıq ózgerisler ekonomikaǵa úlken tásir kórsetedi hám ekonomikalıq ósiwdi texnologiyalıq tabıslarsız dawam ettiriw múmkin emesligin aytıp ótedi.
Neoklassik ósiw teoriyası ósip baratırǵan ekonomika ushın zárúr bolǵan úsh faktordi belgilep beredi. Bular miynet, kapital hám texnologiyalar. Biraq, neoklassik ósiw teoriyası waqtınshalıq teń salmaqlılıq uzaq múddetli teń salmaqlılıqtan parıq etiwin anıqlap beredi, bul bolsa úsh faktordiń hesh birin talap etpeydi.
Bul ósiw teoriyası ekonomikanıń ózinde kapitaldıń toplanıwı hám adamlar bul kapitaldan qanday paydalanıwı ekonomikalıq ósiw ushın zárúrli bolıp tabıladı. Bunnan tısqarı, ekonomikanıń kapitalı hám jumısshı kúshi ortasındaǵı munasábetler onıń islep shıǵarıw kólemin belgileydi. hám aqır-aqıbetde, texnologiya miynet ónimdarliǵin asıradı hám miynettiń islep shıǵarıw múmkinshiliklerin asıradı dep oylaydı.
Sol sebepli neoklassik ósiw teoriyasınıń islep shıǵarıw funkciyası ekonomikanıń ósiwi hám teń salmaqlıqti ólshew ushın isletiledi. Bul funkciya Y = AF (K, L).
• Y ekonomikanıń jalpı ishki ónimin (JIÓ) ańlatadı
• K kapitaldıń óz úlesin ańlatadı
• L ekonomikadaǵı ilmiy tájriybesiz miynet muǵdarın xarakteristikalaydı
• A texnologiyanıń determinant dárejesin ańlatadı
Biraq, miynet hám texnologiya ortasındaǵı munasábetler sebepli ekonomikanıń islep shıǵarıw funkciyası kóbinese Y = F (K, AL) retinde qayta jazıladı.
Qandayda bir maǵlıwmattı asırıw JIÓge hám sol sebepli ekonomikanıń teń salmaqlılıǵına tásirin kórsetedi. Biraq, eger neoklassik ósiw teoriyasınıń úsh faktorı teń bolmaǵanda, ekilemshi miynet hám kapitaldıń ekonomikaǵa bolǵan rentabelligi azayadı. Bul páseytirilgen rentabellik sonı ańlatadı, yaǵniy bul eki tabıstaǵı ósiw eksponensial túrde azayıp baratuǵın rentabellikke iye, texnologiya bolsa onıń ósiwine úles qosıwı hám nátiyjede óndirisi múmkin bolǵan ónim ushın sheksiz bolıp tabıladı.
Neoklassik ósiw teoriyasınıń úlgisi
2016 jılda baspadan shiqqan izertlew Ekonomikalıq temalar Dragoslava Sredoevich, Slobodan Cvetanovich hám Gorica Boskovich tárepinen " Ekonomikalıq ósiw teoriyası texnologiyalıq ózgerisler: neoklassik, endogen hám evolyutsion-institutsional jantasıw" atlı maqalalar texnologiyanıń ornı hám neoklasik ósiw teoriyasındaǵı rólin úyrenip shıqtı.
Avtorlar ekonomikalıq ósiwdiń tiykarǵı generatorı retinde texnologiyalıq ózgerislerdi kórsetetuǵın hár túrlı ekonomikalıq keleshekler ortasında shártlesiwge eristiler. Mısalı, neoklassikler tariyxtan ayrim húkimetlerdi innovatsiyalarǵa jóneltirilgen ilimiy hám izertlewlerdi rawajlandırıwǵa qarjı kirgiziwge májbúrlegen.