Jobasi: kirisiw tiykarg’i bolim: I- bap. Birgelikte oqitiw texnalogiyasinin’ o’zine ta’n qasiyetleri. II- bap

Jobasi:

KIRISIW
Tiykarg’i bolim:
I- Bap. Birgelikte oqitiw texnalogiyasinin’ o’zine ta’n qasiyetleri.
II- BapBirgelikte oqitiw texnalogiyasinin’metodlari.
III- Bap “Zigzag” yamasa “jarg’i” metodinin’ o’zine ta’n qasiyeti. Oqiwshilarda biliw iskerligin sho’lkemlestiriw.
IV- Bap. Biologiya sabag’inda “Jırtqısh sút emiziwshiler otryadı” temasinda “zigzag” ha’m “jarg’i” metodinan paydalaniw.
Juwmaqlawshi bo’lim.
Paydalang’an adebiyatlar.

KIRISIW


Temanıń aktuallıǵı. Ǵárezsiz Ózbekstannıń keleshegi bolǵan áwladtı tárbiyalaw, juda úlken dıqqat itibardı talapetedi. Pedagogikalıq bilim hám uqıp iyesi bolǵan oqıtıwshı, áwele, pedagogika pániniń metodologik tiykarların, shaxs rawajlanıwınıń nizamlıqları hám faktorların, kadrlar tayarlaw milliy bag’darlamasiń mánisi, maqset hám wazıypaların biliwi kerek. Tálim sistemasında miynet qılıp atırǵan pedagoglardıń ko'pchilligi tálim hám tárbiya processinde pedagogikalıq uqıptıń zárúriyatı hám áhmiyetin barǵan sayın tereń ańlap barıp atırlar .
“ Tálim tuwrısında” gi nızam hám “ Kadrlar tayarlaw milliy bagdarlaması” dıń talapların tereńrek úyreniwge qızıqmaydilar. Oqıw procesiniń ilimiyligine, zaman talaplarına sáykesligine, turmıs hám ámeliyat menen baylanısıwına júzeki qaraydılar, oqıtılıp atırǵan oqıw pánleriniń ilimiy hám ideologik - tárbiyalıq birligin mudami este tutpaydilar. Bul bolsa olar qolında tálim alıp atırǵan oqıwshı hám studentlerdiń bilim dárejesi hám dárejesiniń jetkilikli bolmawine, oqıw programmaların ózlestiriwden arqada qalıwına sebep bolıp atır.
“ Kadrlar tayarlaw milliy bag’darlaması” joqarı ulıwma mádeniyatqa, dóretiwshilik hám social aktivlikke, siyasiy hám de social turmısda tuwrı jol tapa biliw uqıpına iye bolǵan, keleshek wazıypaların ilgeri jıljıtıw hám har etiwge ılayıq kadrlardıń jańa áwladın qáliplestiriw, sonıń menen birge hár tárepleme kámal tapqan, jámiyette turmısqa maslasqan, tálim hám kásip - óner programmaların sanalı túrde puqta ózlestirgen, jámiyet, mámleket hám shańaraq aldında óz juwapkershiligin sezim etetuǵın puqaralardı tárbiyalawdı názerde tutagan pedagogikalıq ideyanı ilgeri suredi.
“ Kadrlar tayarlaw milliy bag’darlaması” tiykarında ámelge asırılıp atırǵan tálim salasındaǵı reformalardıń birinshi hám ekinshi basqıshları wazıypaları tabıslı hal etilip, úshinshi basqısh daǵı ózgerisler dawam etpekte. Bul basqıshda oqıw - tárbiya jumısların pútkilley jańa tiykarda tashkil qılıw, joqarı sapalı kórsetkishke erisiw talap etiledi.
Bul pedagogikalıq ideya tálim sisteması aldına :
- ta'lim hám kadrlar tayarlaw sistemasın jámiyette ámelge asırılıp atırǵan huqıqıy - demokratiyalıq mámleket qurılısı processlerine maslaw ;
- kadrlar tayarlaw sisteması hám mazmunın mamalakatning
social - siyasiy rawajlanıwı kelesheklerinen, jámiyet mútajliklerinen, pán hám mádeniyat texnika hám texnologiyanıń zamanagóy jetiskenliklerinen kelip shıqqan halda qayta qurıw ;
- ta'lim alıwshılardı ruwxıy - etikalıq tárbiyalawdıń nátiyjeli formaları hám usılların islep shıǵıw hám de ámeldegi qılıwdı hal etiw wazıypaların kese etip qoydı.
Búgingi kúnde jámiyetimizde jańa social munasábetlerdiń qáliplesiwi, tálimdiń dúnya tálim sistemasına integraciyalashuvi
demokratiyalaw hám adamgershiliklilestiriw processleriniń rawajlanıwı tálim processinde zamanagóy pedagogikalıq texnologiyalarǵa jańasha jantasıw zárúr ekenligin talap etpekte.
“ Kadrlar tayarlaw milliy bag’darlamasi” de zamanagóy pedagogikalıq texnologiyalardı ámeldegi qılıw hám ózlestiriw zárúrligi kóp ret tákirarlanıp, olardı oqıw mákemelerine alıp kirisiw zárúrshiligi uqtirilgan.
Respublikamızda tálim processinde pedagogikalıq hám informaciya texnologiyalardı qóllawǵa tiyisli keń kólemde jumıs alıp barılmaqta. Bul mashqalanıń ilimiy - teoriyalıq tiykarları, hár bir pedagogikalıq texnologiyalıq ózine tán tárepleri islep shıǵılıp, jetkilikli dárejede tájiriybeler toplandi.
Tálim procesine pedagogikalıq hám informaciya texnologiyalardı ámeldegi etıwde shet el mamalakatlarning tiyisli shólkemleri jaqınnan járdem kórsetip atır.
“ Pedagogikalıq texnologiya ” sózler birikpesiniń tiykarında “texnologiya”
“texnologiyalıq process” túsinikleri jatadı. Bul túsinikler arqalı sanaatda tayın ónimdi alıw ushın atqarılatuǵın islerdiń ketma - ketligi haqqındaǵı texnikalıq hújjet, tálimde bolsa pán boyınsha stilistik ilajlar kompleksi túsiniledi.
Búgingi kúnde pedagogikalıq texnologiyanı túsiniw ushın tiykarǵı jol anıq belgilengen maqsetlerge qaratılǵanlıq, tálim alıwshı menen úzliksiz óz-ara baylanıstı ornatıw, pedagogikalıq texnologiyalıq filosofiyalıq hasası esaplanǵan tálim alıwshınıń minez-qulqı arqalı oqıtıladı. Óz-ara baylanıs pedagogikalıq texnologiyalıq tiykarın shólkemlestirip, oqıw procesin tolıq qamtıp alıwı kerek [9].
Ózbekstannıń ǵárezsiz mámleket mártebeine yega bolǵanlıǵı menen bahalanadı. Ǵárezsiz mámleket óziniń tiykarǵı nızamı Konstutsiyasi menen kafolotlanadi bir qansha zárúrli tariyxıy hújjetlerde iye boldıqı, olar arasında “ Kadrlar tayarlaw milliy bag’darlaması” bólek orın tutadı. Odaǵı ideyalar, áwele XXI asirde jasaytuǵınlıq, dóretiwshilik etetuǵın, watan hám jurt ǵárezsizligin bekkemleytuǵın insanlardıń manfatini ańlatadı programmada tán alıw jetilgen kadrlar tayarlaw sistemasın pútin informaciya mákanın payda etiw, tálim - tárbiya programmalarınıń intellektuallıqlashuvini támiyinlew hám básekige shıdamlı kadrlar tayarlaw sıyaqlı zárúrli wazıypalar kún rejimine qoyıldı. Ótken asrni esap-kitap yondashib jańa júz jıllıq hám mıńjıllıqtıń qanday bolıwın oyda sawlelendiriw etar ekenbiz, onıń eń zárúrli qásiyetlerinen biri retinde jańa tálim programmalarında názerde tutilayotgan zamanagóy informaciya texnologiyaları, tálimdi kompyuterlestiriw hám kompyuter tarmaqları sistemasında tálim procesin informaciya menen támiyinlewdiń sistemasın rawajlanıwın názerde tutıw orınlı bolıp tabıladı. Milliy programmasın shıǵarıwǵa tiyisli shólkemlestirilgen jumıslarda tán alıw etilgen sıyaqlı, “Tálimdi informaciya menen támiyinlew sistemasın qáliplestiriw hám rawajlandırıw, onı jáhán informaciya sistemasın baylanısıwı menen, ommaiy informaciya qurallarınig bilimlendiriw tarawı daǵı wazıypaların belgilew” maman kadrlar tayarlawdıń zárúrli kriteryalarınan bolıp tabıladı.
Háreketler strategiyası sheńberinde ótken dáwir dawamında mámleket hám jámiyet ómiriniń barlıq tarawların tupten reformalawǵa qaratılǵan 300 ge jaqın nızam, 4 mıńnan zıyat Ózbekstan Respublikası Prezidenti qararları qabıllandı.
Xalqımızdıń kópten-kóp usınıs-oy-pikirleri, ǵalaba xabar qurallarında Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń «2022-2026 jıllarǵa mólsherlengen Jańa Ózbekstannıń rawajlanıw strategiyası tuwrısında»ǵı pármanı daǵaza etildi.
Pármanda belgilengeni sıyaqlı, Háreketler strategiyası ámelde bolǵan ótken jıllar dawamında puqara hám mámleket ómiriniń barlıq iskerlik tarawlarında arnawlı bir shólkemlestirilgen-huqıqıy, sistemalı jumıslar ámelge asırıldı.

Biologiyanı oqıtıwda birgelikte oqitiw texnologiyalardan “kamandada oqitiw”, “zigzak”, “jarg’i”, “birgelikte oqiymiz”, “metodinan paydalaniw” “Kishi toparlarda islesiw”, qızıqlı oyınlar hám shınıǵıwlardıń túrli formalarınan paydalanıw usınıladı.