Jobasi: Word haqqinda magliwmat

Word tekst redaktorinda islew

Jobasi:

1.Word haqqinda magliwmat

2. Word tekst redaktorınıń menyular qatarı

3. Word tekst redaktorınıń standart hám formatlaw instrumentler paneli

Kompyuterden paydalanıwshı jumıs processinde qandayda bir hújjetti tez hám joqarı retinde kirill yamasa lotin álippesinde tayarlaw hám de baspadan shıǵarıw zárúrshiligine kóbinese dus keledi. Bunday jaǵdayda ol Microsoft firması tárepinen jaratılǵan WORD programmasında islewdi biliwi kerek.

MS WORD - bul tekstli hújjetlerdi dúziw, názerden keshirim, redaktor qılıw hám baspadan shıǵarıw ushın xızmet etiwshi xamda Microsoft Office programmaları gruppaına kiretuǵın zamanagóy tekst redaktorı bolıp tabıladı.

MS WORD - tekstli hám grafiklı malumotlar ústinde júzden artıq operatsiyalardı orınlawshı xamda tekstli protsessorlar klasına kiretuǵın eń jetilisken ámeliy programmalardan biri esaplanadı.

MS WORD - járdeminde qálegen kórinistegi hújjetti júdá tez hám joqarı sapada tayarlaw múmkin. Programmanıń taǵı bir qolaylıq tárepi sonnan ibarat, ol jaǵdayda bir neshe hújjetler menen, yaǵnıy olardı qosıw, birinen ekinshisine kerekli jaydı alıp kóshiriw, tekst aldına suwret túsiriw, keste shólkemlestiriw, turli shriftler menen islew, xarflarni qálegen formada jetkiliklishe úlken formatda baspadan shıǵarıw múmkin. Lekin MS WORD - ayırım " kemshilikler" den da holi emes. Mısalı : matematikalıq ańlatpalar hám ximiyalıq formulalardı kirgiziwde úlken qıyınshılıqlar bar. Bunnan tısqarı, júdá quramalı strukturalı poligrafik (atlaslar, albomlar hám jurnal muqabaları ) materialların tayarlawda qolaysızlıq júzege keledi.

At qatarında aktiv bolǵan dokumentning atı jazıladı, eger aktiv dokument jańa jaratılǵan bolsa ol halda onıń atı DOKUMYeNT 1 kórinisinde boladı.

At qatarı tómeninde menyu qatarı jaylasqan. Ol járdeminde biz programmanıń hámme buyruklari menen islewimiz múmkin. Sol buyruklar tómendegi gruppalarǵa mánisi yamasa islew jaǵdayı boyınsha saralap bulingan: FAYL, PRAVKA, VID, VSTAVKA, FORMAT, SERVIS, TABLITsA, OKNO, SPRAVKA. Menyu menen biz keyigi temada jaqınlaw tanıwımız.

Menyu qatarı tómeninde járdemshi tuymeler qatarı jaylasqan bolıp, ol járdeminde biz menyu daǵı birdey ámellerdi orınlawımız múmkin. Onıń ushın biz kerekli tuymege tıshqansha menen kórsetip, tıshqanchaning ung tuymesin basamız. Járdemshi tuymeler atqarılatuǵın ámelleri boyınsha gruppalarǵa bulinadi: STANDARTNAYa, FORMATIROVANIE, RISOVANIE, TABLITsI I ZALIVKA, WORDART, NASTROYKA IZOBRAJENIYa, FORMI, ELEMENTI UPRAVLENIYa hám basqa.

Járdemshi tuymeler qatarı tagida jumıs tarawı jaylasqan. Sol tarawda siz ok varakada jazıwlardı jazǵanday bulasiz. Tekst menen islewde bizgeqlaviatura hám tıshqansha járdem beredi. Tıshqanchaning suzga kórsetip birli basıw - sol suzga kursordı utkazish, suzga kórsetip ekili basıw - sol suzni tańlaw, suzga kórsetip úshewli basıw - sol suz jaylasqan taza joldı tańlap alıw. Klaviaturanıń jónelistugmalari járdeminde bir qatar joqarıǵa, bir qatar tómenge, bir belgi shepke, bir belgi ungga ótiw. Sol tuymeler hám SHIFT tuymesi birge belgiler, suzlar yamasa qatarlardı tańlaw mallni atqaradı. Tekst jazılıw waqtında uzi qatarda siz aytqan jaǵdayda jazıladı. Eger qatar júdá uzın bolsa kompyuter onı uzi basqa qatarǵa bolıp dawam etedi. Jańa taza joldı baslap jańa qatarǵa ótiw ushın bolsa ENTER tuymesinen paydalanamız. Jumıs tarawdıń shep hám joqarı bólimlerinde lineyka (chizgichlar), ung hám tómengi bólimlerinde bolsa kórip shıǵıw tarawları jaylasqan

Eń tómende malumotlar qatarı jaylasqan. Ol bizge neshinshi qatar, varaka hám bólimde jaylasqanimizni, neshe varakadan dokument ibaratlıǵın, klaviatura tilin hám basqa járdemshi maǵlıwmatlardı kórsetedi.

Endi járdemshi qurallar gruppalardıń tiykarǵısilari СТАНДАРТНАЯ va ФОРМАТИРОВАНИЕ  bilan jaqınlaw tanıwaymiz.

Panel' СТАНДАРТНАЯ

1. - Создать - Yangi, ilgari mavjud bulmagan dokumentni (faylni) yaratish.
2. - Открыть - Mavjud ilgari yaratilgan dokumentni (faylni) ochish.
Ushbu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil kilinadi. Va shu oyna orqali biz kerakli faylni topib, tanlaymiz. Keyin ОТКРЫТ tugmasini bosamiz va natijada shu fayl ekranda ochiladi.



Bizga kerak bo’lgan fayl joylashgan papkani topish uchun biz chap tomondagi soha yoki yuqoridagi ro’yxatdan  foydalanamiz. Faylni kidirish jarayonida yuqorida joylashganНАЗАД - oldingi oyna ko’rinishiga kaytish,ВВЕРХ - yuqoridaga papkaga chiqish,ИСКАТЬ В ИНТЕРНЕТЕ - Internetda izlash,УДАЛИТЬ - tanlangan fayl yoki papkani uchirish,СОЗДАТЬ ПАПКУ - yangi papka yaratish,ВИД - papka va fayllar ko’rinish holatini o’zgartirish (kichkina yoki katta belgilar, ro’yxat yoki jadval ko’rinishi),СЕРВИС - har xil yordamchi imkoniyatlar. Shu bilan birga fayl kidirish jarayonida biz oynada fakat bizga kerak turli fayllar ko’rinishini ta‘minlashimiz mumkin. Buning uchun pastki qismda joylashgan ro’yxatdan  foydalanamiz.

     3. - Сохранить - Ekranda ochilgan dokumentni (faylni) xotiraga saqlab quyish.

Agar fayl ilgari saqlangan va nomlangan bo’lsa u holda shu tugmani bosganimizda faylni uzgargan holati uning eski holatining urniga yoziladi.Agar esa fayl yangi bo’lsa u holda shu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil kilinadi.

SHu oyna orqali biz yangi fayl joylanishi kerak bo’lgan papkani topib, yangi fayl nomini IMYa FAYLA sohaga yozamiz. Keyin SOXRANIT tugmasini bosamiz va natijada shu fayl xotiraga saqlanadi.

4.- Печать - Ekranda ochilgan faylni bosmaga chiqarish.
5.- Предварительный просмотр - Bosmaga tayyorlangan hujjatni sahifaga joylashishini oldindan ko’rish.


Ushbu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil kilinadi. Va shu oyna orqali biz matnni, jadvallarni va rasmlarni varakda joylashganligini ko’rishimiz mumkin. Ush bu oynaning yuqori qismida bir nechta tugmalarni ko’rishimiz mumkin. Shu tugmalarning vazifalari bilan tanishaylik:
 - Faylni bosmaga chiqarish.
 - Ko’rish (kursor lupa) yoki o’zgartirish (oddiy) holatiga o’tish
 - Ekranda bitta varaka ko’rinish holatiga o’tish
 - Ekranda bir nechta varaka ko’rinishi holatiga o’tish
 - Dokumentni ko’rish masshtabini o’zgartirish
 - Ekran chap va yuqori kisimlardagi chizgichlarning ko’rish yoki kurinmasligi
 - Matnni bitta varakga sigdirish
 - Butun ekran holatiga o’tish
 - Oddiy ekran ko’rinishiga (taxrirlash holatiga) kaytish.
6. - Орфография - Matnning (rus va ingliz tilida yozilgan bo’lsa) imlo xatolarni tekshirish

Sonday etip, WORD tekst redaktorı járdeminde orıs hám anglichan tilinde xar qıylı hújjetler, xat, esabat, maqala, kommerciya xabarları sıyaqlı bir gruppa tekstli maǵlıwmatlardı asıǵıslıqta tayarlaw hám baspadan shıǵarıw múmkin. Bul tekst redaktorı járdeminde ózbek shriftinde hám lotin álippesi tiykarında, ózbek tilinde xar qıylı maǵlıwmatlardı ańsatlıq penen tayarlaw múmkin.

Word tekst redaktorı múmkinshilikleri.

-Tekstti kirgiziw, redaktor qılıw hám názerden keshirim;

-Qatar aralıqları taza jolın ornatıw ;

-Avtomatikalıq tárzde tekstti saxifalarga bolıw ;

-Tekst bólekti ajıratıw va onı kerekli jayǵa nusqalaw ;

-Hújjet mazmunın dúziw;

-Matematikalıq, ximiyalıq formulalardı jazıw ;

-Xar qıylı shriftlerde - ápiwayı, awma, tiyine sızıp jazıw ;

-Bir waqıtta bir neshe aynada hújjet tayarlaw ;

-Tekstda xar qıylı forma, grafik hám súwretlerden paydalanıw ;

-Túrli maǵlıwmatlı kesteler dúziw;

-Avtofiguralar sızıw, titul betalarini úskenelew hám sol sıyaqlı taǵı bir gruppa islerdi orınlawı múmkin;

Word programmasın jumısqa túsiriw hám odan shıǵıw.

Word programması, ádetde, programmalar dispechorining Microsoft Office bóliminde jaylasqan boladı. Word programmasın jumısqa túsiriw ushın " tıshqancha" kórsetkishin Word piktogrammasini ústine keltirilib, onıń shep tuymeshesi eki ret basıp, standart usılda jumısqa túsiriw múmkin. Yoxud " Pusk" tuymeshesi járdeminde " Programmi" bandiga kiritiledi hám programmalar diziminen Microsoft Word kórsetkish arqalı tabıladı xamda " tıshqancha" shep tuymeshesi basıladı. Nátiyjede ekranda daslep Word programması zarvaragi keyininen Worddıń jumısshı stoli payda boladı.

 - Добавить объект Word Art – Shıraylı, grafik úskenelestirilgen hám hár túrlı shaqllardagi tekstlerdi qosıw. Eger bolsa siz sol buyrugini tańlasangiz, ol halda tómendegi ayna ónim kilinadi.


       Bul ayna arqalı biz birinshi tekst kórinisin suwretleytuǵın tuymelerden birewin tańlaymiz hám OK tuymesin tańlaymiz. Keyin bolsa ekinshi aynada tekst shriftin hám úlkenligin tańlap tekstti kiritemiz hám OK tagmasini tańlaymiz

Microsoft Word programması jumıs stoli.

Úskeneler kompleksinde Word menyu buyrıqlarınıń derlik barlıǵına uyqas xamda qosımsha ámellerdi orınlaw ushın mólsherlengen arnawlı tuymesheler jaylasqan. Arnawlı tuymesheler ústindegi belgiler atqarılatuǵın ámellerdi kórsetip turadı.

Mısalı, úskeneler kompleksinde printer tuymeshesi bar. Bul tuymesheni basıw ekran daǵı tekstti baspadan shıǵarıwǵa buyrıq beredi.

Programmadan shıǵıw tómendegi usılda atqarıladı. Kórsetkishni sistema menyusi ústine keltirilib, eki ret basıw menen:

Ayna qosımshasınıń sistema menyusın ashıp hám Close buyrıǵın tańlaw menen:

[Alt]-[F4] klaviatura tuymeshelerin birge basıw menen: Fayl buyrıqlar kompleksinen Vixod buyrıǵın beriw menen:

Eger Word aynasın jabıw waqtında hújjetke ayırım ózgertiwler kiritilgen bolıp, ol diskta saqlanmagan bolsa, ekranda " Xotiteli vi soxranit' izmeneniya v dokumente? " degen soraw shıǵadı, ol túrde ózgeriwdi diskta saqlaw ushın " Da", ózgeriwdi saqlamaslik ushın " Net" yamasa redaktor qılıwdı dawam ettiriw ushın " Otmena" tuymechalari saylanadı.

- Добавить картинку – Suwret qoyiw. Buni basqanimizda aldimizga usi aynani shigarip beredi:

     Bul jerde kerekli súwretler toparın tańlap, onıń ishinen bolsa kerekli súwretti tańlap, sol suwretke tıshqansha menen basqanımızda menyu ónim kilinadi vash ol menyuda VSTAVIT tuymesin tańlaymiz. Nátiyjede sol súwret ekran daǵı tekst varakasiga quyıladı

Tekstlerdi kirgiziw hám saqlaw.

Eger buyrıqlar qatarında argumentsiz Wordtı jumısqa túsirgen bolsańız, ol túrde kompyuter jańa hújjetti " Dokument 1" shártli at menen baslawdı usınıs etedi. Bul hújjettiń shablonı Normal. Dat fayl standart fayl formasında saqlanadı. Jańa saxifa ashılǵannan keyin kerekli hújjet klaviatura tuymechalari arqalı kiritiledi.

Ádetde, tekst klaviatura apparatınan terip kiritiledi. Daslep, kórsetkish ekranda kerekli jayǵa keltiriledi. Kiritilip atırǵan tekst kórsetkish turǵan jayǵa jaylasadı.

Eger kirill álippesidan lotin álippesine ótiw kerek bolsa [Alt]-[Shift] tuymesheler kompleksinen paydalanıladı. Klaviatura drayverlari xar qıylı bolǵanlıǵı sebepli, kirill álippesinde lotin álippesine ótiw, bazan eki ret [Shift] yamasa [Ctrl]menen birge basılǵanda bolıwı xam múmkin.

Jańa taza joldan tekstti kirgiziwdi baslaw ushın qatar nixoyasida [Enter] tuymechasini basıw kerek, hákis túrde kórsetkish avtomatikalıq túrde qatar aqırınan jańa qatar basına keledi. Tekst degi kereksiz gáplerdi óshiriw ushın kórsetkish usı belgi old tárepine keltiriledi hám [Del] tuymeshesi járdeminde óshiriledi.


       • POLYa qismi: varaka ústki, tómengi, shep, ung xoshiyalarini, jildga hám de ústki hám tómengi kolontitularga koldirilgan aralıq ;

• RAZMER BUMAGI qismi: varaka kolemi jáne onıń kitap yamasa albom jaǵdayı ;

• ISTOShNIK BUMAGI qismi: kogozlarni printerge quyilish jaǵdayları ;

• MAKET qismi: kolontitullardı parıqlanishi, tekstti varakada vertikal jaylanıwı, qatarlardı nomerlew hám varaka shegaraların ramkalaw hám basqa qásiyetlerin ózgertiw múmkin.

9. Predvaritel'niy prosmotor - Baspaǵa tayarlanǵan hújjetti betke jaylasıwın aldınan kóriw.

10. Pechat' - Fayldı baspaǵa shıǵarıwǵa tiyisli parametrlerden ibarat dialog aynasın payda etiw.

Bul ayna arqalı qaysı printerde, qaysı betlerdi (hámmesi, ekranda kurinib turǵan, rakami kórsetilgen) pechatlash, neshe nusqada hám kanaka halda nusqalardı pechatlash, bir kogozda neshe varakada jaylastırıw hám basqa qásiyetlerin ózgertiw múmkin. Bunnan tashkari SVOYSTVA tuyme járdeminde biz tańlaǵan printer qásiyetlerin jáne onı islew jaǵdayların ózgertiwimiz múmkin.

Tekst degi qandayda bir qatardı ekige bolıw ushın bólinetuǵın tekst maydanına kórsetkish keltiriledi hám [Enter] tuymeshesi basıladı. Eki qatardı birlestiriw ushın birinshi qatar aqırına kórsetkish keltiriledi hám [Del] tuymeshesi basıladı.

Hújjetti tayarlab bolǵandan keyin qálegen at hám DOC kengaytkichi menen " Soxranit kak" buyrugi arqalı saqlap qoyishingiz yamasa menyu daǵı fayl bólimine kirip, " Soxranit" qatarın tańlaw jolı menen onı yadta saqlap qoyıwıńız múmkin.

Yadta saqlap qoyılǵan fayldı taǵı redaktor qılıw zárúr bolsa, Word menyusındaǵı Fayl bóliminde Otkrit' buyrıǵı saylanadı hám fayl atı beriledi.

Nátiyjede jumıs stolida tekst payda boladı. Óz gezeginde tekstti redaktor qılıw yamasa baspadan shıǵarıwdı dawam ettiriw múmkin.

WD tekst redaktorı menyusı altı buyrıqtan ibarat. Hár bir buyrıq aldından onı orınlaw ushın bosilishi múmkin bolǵan tuyme (F1, F2, …/10,) kórsetilgen.

Leksikon tekst protsessori menyusı ichma-ish jaylasqan buyrıqlar sistemasına iye. Yaǵnıy menyudıń qandayda bir buyrıǵı tańlasa, Menyu qatarında qosımsha buyrıqlar payda boladı. F10 tuymesi basıladı. Nátiyjede yurgich menyular qatarına ótedi.

Jónelis tuymeleri (shepke yamasa ońǵa ) járdeminde yurgich menyudıń " Tekst" menyusınıń ámelleri (" júklew", saqlaw" hám hakozo) payda boladı.

Joqarıda aytılǵanlardı esapqa alıp tekst kórinistegi informaciyalardı qayta islew usılları hám jol-jobaların házirgi kúnde eń jetilisken tekst protsessorlaridan biri bolǵan MICROSOFT WORD (qısqasha WORD) tekst protsessori mısalında kórip shıǵamız. Ol júdá kóp ámellerdi atqara alıwı menen basqa tekst protsessorlaridan ajralıp turadı. WORD grafik interfeyske iye bolıp, kópshilik buyrıq hám ámeller " tıshqancha" járdeminde ámelge asıriladı.

WORD bir waqıtta bir waqtıniń ózinde bir neshe hújjet menen islew múmkinshiligine iye. Hár bir hújjet " ayna" dep atalatuǵın ishki maydanında shólkemlestiriledi. Áyneklerdiń ólshemi hám jaylasıw tártibi paydalanıwshı óz qaleishiga qaray belgilep aladı.

MICROSOFT WORD tekst protsessorlarining ózbek tilindegi ańlatpası menen birge qawıs ishinde orıs tilindegi ańlatpasın berip barıwdı kerek taptık.

MICROSOFT WORD jumısqa túsirilgende ekranda onıń jumısshı maydanı hám basqarıw paneli payda boladı. Basqarıw paneli, ádetde bas bet qatarı, hám úskeneler panelinen ibarat

Úskeneler panelinde úskeneler suwreti sızılǵan tuymeler bolıp,

Olardan paydalanıw tekst protsessori menen islewde qolaylıq jaratadı.

Bas betlar qatarında islenip atırǵan hújjettiń atı sawlelenedi:

Menyular qatarı tómendegilerden ibarat.

-fayl menyusı

- tuwrılaw

- kórinis

- jaylastırıw

- format

- servis

- keste (tablitsa)

- ayna (okno)

- maǵlıwmat (spravka)

Usı menyular hújjetler tańlawda zárúrli áhmiyetke iye. Endi hár bir menyudıń tiykarǵı buyrıqları menen tanısıp shıǵamız

Fayl menyusı :

- ashıw (otkrit')

- payda etiw (sazdat')

- saqlaw (soxranit')

- …kabi saqlaw (soxranit' kak)

- hújjetlerdi baspadan shıǵarıw (pechat')

- WORD den shıǵıw (vixod)

" Tuwrılash" menyusı tómendegi ámellerdi atqaradı :

- joytıw qırqıp alıw (virezat)

- nusqalaw (kopirovat)

- jaylastırıw (vstavit)

- tekstti izlew hám almastırıw (poisk i zamenit teksta)

" Kórinis" menyusı tómendegi ámellerdi atqaradı :

- hújjetti kóriw rejimin tańlaw buyrıqları ;

- úskeneler paneli;

- kolontitul ornatıw

- hújjet teksti suwretiniń masshtabın sazlaw

" Jaylastırıw" menyusı tómendegi ámellerdi atqaradı :

- túrli kórinistegi tekstler hám grafik suwretlerdi hújjet teksti ishine jaylastırıw.

" Format" menyusı tómendegi ámellerdi atqaradı.

-matnlarni formatlaw ;

- grafiklardı formatlaw (olardıń reńi hám ólshewin ózgertiw);

" Servis" menyusı tómendegi ámellerdi atqaradı :

- Hújjetlerdi tekseriw,

- WORD programmaların sazlaw.

" Keste" tómendegi ámellerdi atqaradı :

- Kestelerdi payda etiw.

- Tuwrılaw.

- Formatlaw.

" Ayna" menyusı tómendegi ámellerdi atqaradı :

- ashıq hújjetler aynasın tártipke keltiriw,

- kerekli aynanı hújjette islew.

" Maǵlıwmat" menyusı tómendegi ámellerdi atqaradı :

- WORD programması menen islewge tiyisli maǵlıwmatlardı alıwǵa xızmet etedi

- WORD tekst protsessorlarida bir neshe úskeneler paneli bolıp, tiykarınan eki " standart" hám " format" úskeneler paneli kóp qollanıladı.

Tekst protsessorlari járdeminde payda etińan tekst hújjet dep júritiledi. Ol rásmiy hújjet bolıwı shárt emes.

tómende hújjetlerdiń tiykarǵı parametrleri keltirilgen:

- bet ólshemi

- bet baǵdarı ;

- jıyek

- taza jol sheginiwi;

-shrift túri;

- shrift ólshemi;

- qatarlar arasındaǵı aralıq

Bet ólshemleri hám jıyekler ornatilgach, " bet parametrlari" baylanısıw aynası daǵı " OK" tuymesi basıladı.