Journal Volume: 02 Issue: 01
Download 1.17 Mb. Pdf ko'rish
|
HADISLARDA MA’NAVIY-AXLOQIY TARBIYA TALQINI VA UNI O’QUVCHILARDA SHAKLLANTIRISHNING NAZARIY ASOSLARI
|
nd Stability
-2608 www.sciencebox.uz/ 159 lib, aytilishi Rusululloh (sav)dan bo’lgan hadislar. irish orqali xabar beradi, esa, buning ma’nosini Olloh nomidan, Olloh taolo aytdi, deb sahobalariga Qur’oni karimda barcha huquqiy va axloqiy masalalar umumiy tarzda bayon etiladi. Ularga z hadislarini aytganlar. Bu harakat qilardi. Rasululloh larida sahobalarning Qur’oni karimga hadislarni aralashtirib yuborishlaridan vafotlaridan keyin hadislarni naql hadislariga begona soʻzlar aralashib qolishidan va hadis naql qiluvchi sahobalar vafot etishlari bilan hadis zoe bo’lishidan Muhammad alayhissalomning ibratli ishlari, e’tiqod, poklik va insonga xos ma’naviy-axloqiy nasihatlari uning nomi bilan bogʻliq hadislarda arab boʻlmagan kishilarning ʻchib, hadislarning yozib borilishiga ruxsat etmaganlar. Biroq payg’ambar Muhammad Alayhissalom huzurida sahobalar lib, ular Rasuli akramdan eshitgan hadislarini yodlab borganlar. Jumladan, hazrati Abu Hurayra ana shunday mo’’tabar kishilardan biri bo’lib, hadislarni mukammal yodlab borgan. ri, ishonarli (sahih) hadislar hisoblangan.Lekin hadislarni yod olgan kishilar sonining tobora kamayib borishi natijasida sekin unutilib ketishi borasidagi xavf yuzaga keladi. Ana shu xavfning oldini olish plashga farmon berganlar. Hadislarni toʻplash xususidagi farmon dastlabki xalifa Umar ibn Abdulaziz tomonidan berilgan. IX asrlar hadis ilmining rivojlanishida “oltin davr” hisoblanadi. Bu davrga kelib, Islom ing qanday manbalarga tayanilib planganligi jiddiy tadqiq etila boshlandi. Chunki ba’zi soxta, ishonchsiz hadislar ham paydo la boshlagan, ularni tekshirib, asl hadislarni tiklash va yozma ravishda qayd qilish zamon uchun ham birinchidan, hadislarni yoddan biluvchi haqiqiy, sekin kamayib ketayotganligi, ikkinchidan, hadislarning haqiqiy, ishonarli, ya’ni sahihlarini saqlab qolish maqsadida ular tekshirilib, asl ila boshlangan. Ana shu tarzda hadis ilmi rivojlana boshlagan. sitta) eng nufuzli manbalar sifatida e’tirof etilgan. Ushbu manbalarning mualliflari IX asrda yashab ijod qilgan quyidagi muhaddislar 870), Imom Muslim ibn al- 892), Imom Abu Dovud 915) va Imom Abu Abdulloh Muhaddislar tomonidan yaratilgan va ishonarli manbalar deya e’tirof etilgan “Al-kutub as-sitta” |
