Jo’xorining o’sishi va biologik to'planishi

Jo’xorining ósib-rivojlanish fazalarining ekish múddatlariga bog’liq ótishi.
Keste - 3.3.1

Ekish múddatlari	Rivojlanish fazalari							Vegetatsiya davri kún
	Ko’karish	Pashalaw	Trubka	boshlash	Gúllash	Pishish
25-aprelь	3,05	30,05	20,07	12,08	24,08	22,09	147
5-may	11,05	6,06	16,07	20,08	30,08	25,09	140
15-may	20,05	15,06	23,07	26,08	3,09	27,09	132

Jo’xorining rivojlanish fazalarining kechikib boshlanishining va cho'zilishining asosiy sabablari, tajriba o'tkazilgan yilgi ob-havoning xossasidan yorug'likning ozligi, namlikning ortiqligidan va o'simliklar zonasida haroratning pastlanishidan bo'lyapti. Tajribamizda olingan ma’lumotlarga qaraganimizda, jo’xorining rivojlanish fazalarining o'tishi navlarga bevosita aloqador ekanligi aniqlangni. Masalan, Bo'y jo’xori navi o’sib rivojlanishi va toliq pishib yetilishishi uchun 147 kunni, O'zbekiston -18 navi 140 kun va Katta bosh navi 132 kunni taqozo etti.

Jo’xori navlarining o’sib taraqqiyotiniing fenologik fazalarining o'tishlik xossalarini o'rganish qirg'oqlari Orol bo'yi atrofida quruq va sho'rlangan sertuproq yerlarda jo’xorining pashalaw va boshlash fazalarida namlik va issiqlik bilan toliq ta'minlasa, kelasi fazalar havo tumaniga yaxshi o'tadi va may oyining 1-sanasida ekilganda yuqori unum yettishtirilib Qoraqolpog’ston holatida O'zbekiston - 18 navin ekish e'tiborga loyiqligini namoyish etdi. Olimlarning ko'rsatishi bo'yicha, sug’orilib ekiladigan hollarda jo’xori o’sishi gu’llagandan so'ng, xududi toliq pisha boshlagan davrigacha osib boradi. Rivojlanish fazalari bo'yicha boshi olingan jo'xori poyasi bitta shaklda o’sib dastlabki davrda asta-sekin o’sib, o'simlik bug’zaqlag’an yaki trubkalangan o'z vaqtida anchagina tez o'sadi, u boshlash va gullash fazalarida o’sishining maksimal darajasiga yetadi. Gullagandan so'ng o'sish sur'ati pastlaydi va xamirga aylanish va toliq pisha boshlash davrining boshlagan davrida pasayadi. H.R.Muminovning ko'rsatishiga qaraganda boshi olingan jo'xori poyasining bo'yi o'simlikning qalinligiga aloqador ekanligi aniqlandi. Dastlabki fazalari (4-5 yaproq) iyunda u hosil bo'lgan. Kelasi fazalarida qalin va siyrak sxemalar orasida o’simliklarning bo'yga o'sish farqi anchagina farqqa ega bo'ldi, uyada o'simlik qanchalik ko'p bo'lsa, ularning bo'yi shu qadar uzun bo'ladi. Masalan, 70 x70 sm sxemasida ekilgan o'simlikdan bo'lganda 141 sm, uchlar o'simlikdan bo'lganda 150 sm ham olti o'simlikdan bo'lganda 164 sm bo'lgan.
Izlanishlar sababdan, o'simlikning o’sishi, nav xossalariga aloqador ekanligi aniqlandi jo’xori o’sishiniń Bo'y jo’xori navinign shińgiriginiń balandligi boshqa variantlarga qiyoslanib o'zgacha bo'lib, uning balandlig boshqa navlardan 120-131 sm ga yuqori bo'ldi (diagramma 1). Ko'karish fazasida jo’xori o’sishining balandlikga o’sishi variantlar orasida farqqa ega bo'lmay, ular 4, 2-4, 6 sm oralig’ida bo'ldi. Ol pashalaw fazasi'ga kelib jo’xorining bo'yi bir qancha o’sib, farq kórina boshladi (16, 1-16, 4). Jo’xorining intensiv turda o’sishi trubkalash fazasidan boshlanib Katta bosh navi nda shińgiriginiń balandligi 58 sm, O’zbekiston -18 navi 65 sm va Bo'y jo’xorining balandligi 89 sm gacha yetdi.
Tajriba natijalari bo'yicha jo’xorining intensiv turda o’sishi trubkalash, boshlash va gullash fazalari bo'lib, donning xamir tárizli pishish fazasidan o'sishning pasayib ketganligini ko'ramiz. Demak jo’xori o’sishi gullash fazasi'gacha yaxshi o'sadi.