К-15-22 гурух талабалари томонидан таййорланди Бошқарув усуллари

к-15-22 гурух талабалари томонидан таййорланди

Бошқарув усуллари

Бошқарув усуллари

• Бошқарув усули - бошқарув функцияларини амалга ошириш усули ёки функцияларнинг амал қилиш механизми. Бошқача қилиб айтганда, таъсир кўрсатиш қандай қилиб, қайси усулда амалга оширилади демакдир. 

Бошқариш усуллари уч турга бўлинади

Иқтисодий
Ташкилий-фармойиш
Ижтимоий –психологик

Иқтисодий усуллар деганда ходимларнинг моддий манфаатларини ҳисобга олган холда таъсир ўтказишнинг йўллари ва йўриқлари мажмуаси тушинилади. Бу усуллар тизими ходимлар ва жамоаларнинг моддий манфаатларига асосланган бўлиб, улар ҳар бир ходим, жамоа ва жамият манфаатларини бир-бири билан узвий боғланишига имкон яратади.

Ҳар қандай жамиятнинг иқтисодий муносабатлари, аввало моддий манфаатларда намоён бўлагани учун ушбу усуллар ходимларнинг моддий манфаатларидан фойдаланишдир. Жамият манфаатлари уч хил бўлади:

• жамият манфаатлари;
• жамоа манфаатлари;
• шахсий манфаатлар.

• хўжалик юритувчи субъектларга эркинлик ва мустақиллик бериш;
• оқилона хўжалик юритиш шаклларини ишлаб чиқиш ва жорий қилиш;
• бюджет-солиқ ва пул-кредит механизмлари такомиллаштириш;
• шартномавий муносабатларни мустаҳкамлаш ва уларнинг ролини ошириш;
• бозор муносабатлари механизмалари бахо, рентабеллик, рақобат.

Бозор иқтисодиёти шароитида жамият манфаатларини таъминлаш бошқарувнинг қуйидаги иқтисодий усулларига бевосита боғлиқ бўлади

Иқтисодий усул

Бошқаришнинг и қ т и с о д и й усулларида таъсир кўрсатиш асосан иқтисодий дастаклар ёрдамида амалга оширилади. Буларга режалаштириш, молиялаш, рағбатлантириш, имтиёзли кредитлар бериш, даромадни тақсимлашда қатнашиш кабилар киради.

Иқтисодий усуллар деганда ходимларнинг моддий манфаатларини ҳисобга олган холда таъсир ўтказишнинг йўллари ва йўриқлари мажмуаси тушинилади. Бу усуллар тизими ходимлар ва жамоаларнинг моддий манфаатларига асосланган бўлиб, улар ҳар бир ходим, жамоа ва жамият манфаатларини бир-бири билан узвий боғланишига имкон яратади. Бошқаришнинг и қ т и с о д и й усулларида таъсир кўрсатиш асосан иқтисодий дастаклар ёрдамида амалга оширилади.

Бу усуллардан самарали фойдаланиш кишиларнинг шахсий ва жамоавий манфаатларини ошириш орқали таъминланади. Ушбу мақсадга эришишда моддий рағбатлантириш механизми катта аҳамият касб этади. Мазкур механизмнинг оқилона ишлашига замон талабларига тўла жавоб берадиган иш хақи тўлаш, мукофатлаш ва жарима белгилаш тизимини шакллантириш орқали эришилади.