K arim a q osim ova

to ‘g ‘ri, qisqa va aniq qayta aytib berishga o'rgatiladi. M asala tuzishga 
o'rgatish esa m antiqiy izchil, m uhokam a elem entlari bilan kichik 
hikoya tu zish im koniyatini beradi. Bu m ashq o'quvchidan faollikni va 
m ustaqillikni talab etadi, bolaning bilish faolligi va m ustaqilligini o sh i­
rish esa uning um um iy rivojlanishida juda m uhim dir. M asala tuzish 
kichik hikoya tuzishdir. M asalaning hikoyadan farqi shundaki, unda 
nim adir n o m a ’lum bo'lib, uni topish u ch un m a ’lum so'roqqa javob 
berish talab etiladi. O'quvchi rasm asosida 
„Daraxtga uchta chum- 
chuq qo ‘ngan edi, yana ikkita chumchuq uchib kelib qo ‘ndi. Daraxtda 
nechta chumchuq bo'ldi?“
masalasini tuzadi. Bu masalani echishda 
o'quvchilar daraxtga qo'ngan chum chuqlar sonini bilish uchun nima 
qilish kerakligini o'ylaydilar, m uhokam a qiladilar. Masalani echish 
uchun aniq izchillikda m uhokam a yuritish va tushuntirish bilan bola­
lar o 'z fikrlarini matematika tilida aniq va bog'lanishli bayon etishga 
o'rganadilar.
Shunday qilib, matematika darslarida o'qituvchi bolalar lug'atini 
boyitish, turli xil gap, bog'lanishli nutq va bayon, m uhokam a elem enti 
mavjud bo'lgan hikoya tuzish ustida ishlaydi. O 'qituvchi matematika 
tili xususiyatlarini o'zlashtirishga ko'm aklashish bilan bog'liq holda, 
o'quvchilar tafakkurini, nutqini o'stiradi. O 'qituvchi m atem atik m az- 
m ungagina em as, balki shu m azm unni o'quvchilar nutqida to'g'ri 
shakllantirishga ham e ’tibor bersa, bu darslarda egallanadigan bi­
lim haqiqiy va o'quvchilar nutqining o'sish i uchun samarali vosita 
bo'ladi. 
„Fikrni aniq shakllantirishni talab qilish, masala shartini ongli