m e ’yorlariga rioya qilgan holda ifodali, ta ’sirli so'zlashi, shuningdek,
har doim o'quvchi daftariga, barcha hujjatlarga husnixat va im lo
qoidalariga rioya qilgan holda yozishi zarur. Bu bilan u bolalarni
ifodali so'zlashga, xatosiz, chiroyli yozishga o'rgatadi, tilga sezgirlikni
uyg'otadi.
LUG‘AT USTIDA ISHLASH METODIKASI
Lug‘a t ustida ishlashning lingvistik asoslari
S o'z tilning m a’no bildiradigan asosiy birligidir. S o'z va so 'z birik
masi aniq narsalarni, mavhum tushunchalarni, hissiyotni ifodalaydi.
Tilda mavjud bo'lgan barcha so'z va iboralarning yig'indisi
lug ‘at tarkibi
yoki
leksika
deyiladi. Leksikologiya o'zbek tilining lug'at tarkibini
o'rganadigan bo'lim dir. Leksikologiya lug'at tarkibidagi so'zla m in g
nutqda m a’no ifodalash xususiyati, qo'llanish faolligi, boyib borishi,
ba’zi so'zlam in g eskirib, iste’m oldan chiqib ketishi, m a ’n o ko'chish
hodisasi kabilarni o'rganadi. Shu sababli leksikologiya lug'at ustida
ishlash m etodikasining lingvistik asosi hisoblanadi.
Har qanday nutqiy bayon grammatik jihatdan o'zaro bog'langan,
m azm unga m os so'z va so'z birikmalarining m a’lum izchillikda joy-
lashtirilishidan tuziladi. Kishining lug'ati qanchalik boy va rivojlangan
bo'lsa, uning nutqi ham shunchalik boy bo'ladi; o 'z fikrini aniq va
ifodali bayon etishiga keng imkoniyat yaratiladi. Shuning uchun
lug'atning boyligi, xilm a-xilligi, harakatchanligi m etodikada nutqni
muvaffaqiyatli o'stirishning m uhim sharti hisoblanadi.
Hozirgi o'zbek adabiy tili ulkan lug'at boyligiga ega. Besh jildlik
„O 'zbek tilining izohli lug'ati" da 80000 dan ortiq so 'z va so'z birikmasi
berilgan bo'lib, bular um um iy qo'llaniladiganlaridir. Bunga o'zbek
Do'stlaringiz bilan baham: |
