K. B. Urazov, S. V. Vaxidov boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobining xu su si yatl ari

mikroflrmalar - band bo‘lgan xodimlarining o‘rtacha yillik soni ko‘pi bilan 5 kishigacha bo‘lgan xo‘jalik yurituvchi subyektlar;
kichik korxonalar - band bo‘lgan xodimlarining o‘rtacha yillik soni ko‘ pi bilan 6 kishidan 25 kishigacha bo‘ lgan xo(j alik yurituvchi subyektlar;
Savdo faoliyatini yirituvchi subyektlami davlat ro‘yxatidan odkazish ularning mulkiy va tashkiliy shakliga bog‘liq bodadi. 0‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 20-avgustdagi «Tadbirkorlik faoliyatini tashkil etish uchun ro’yxatdan o‘tkazish tartibotlari tizimini tubdan takomillashtirish to‘g‘risida» gi 357- son qarori va ushbu qaror bilan tasdiqlangan «Tadbirkorlik subyektlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish. hisobga qo‘yish va ruxsat beruvchi hujjatlami rasmiylashtirish tartibi to‘g‘risidaNizom»ga muvofiq savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari quyidagi davlat organlari tomonidan ro‘yxatgaolinadi:

• 
  Tashkent shahrida tashkil etiladigan ulgutj i va chakana bozorlar, xorij iy investisiya ishtirokidagi savdo korxonalari, shuningdek qonun hujjatlarida ko‘zda tutilgan hollarda boshqa savdo tashkilotlari - 0‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan;
  
• 
  xorijiy investisiyalar ishtirokidagi korxonalar va tegishli ravishda Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlarda tashkil etiladigan bozorlar, ochiq aksiyadorlik jamiyatlari va qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda boshqa tashkilotlar - Qoraqalpog‘iston Respublikasi Adliya vazirligi va viloyatlar adliya boshqarmalari tomonidan;
  
• 
  mas’uliyati cheklangan jamiyat, xususiy firma (korxona), xo‘jalik jamiyati, shu’baxo‘jalikjamiyati va boshqa shakllardagi savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari - ular joylashgan joydagi tuman va shahar hokimliklari huzuridagi «Tadbirkorlik subyektlarini ro‘yxatdan o‘tkazish inspeksiyalari» tomonidan.
  

Savdo korxonalarining tashkiliy-huquqiy asoslarini belgilab bemvchi mezonlardan biri belgilangan ustav fondini o‘z vaqtida (davlat ro‘yxatidan o‘tgan kundan boshlab biryil muddatda) shakllantirish hisoblanadi. Ustav fondining chegaralangan miqdori faqat xorijiy investisiyalar ishtirokidagi korxonalarga, shuningdek, ulguiji savdo bilan shug‘ullanuvchi yuridik shaxslarga taalluqlidir. Jumladan, xorijiy investisiyalar ishtirokidagi korxonalami tashkil etish uchun ustav kapitalining eng kam miqdori 150000 AQSH dollarini, ulgurji savdo faoliyati bilan shug‘ullanishni mo‘ ljallagan mahalliy korxonalar uchun esa eng kam ish haqining kamida 3500 baravarini, shundanengkam ish haqining kamida 1200baravaridagi miqdori pul mablagdarini tashkil etishi lozim.
Chakana savdo va umumiy ovqatkmish bilan shug‘ ullanuvchi malialliy yuridik shaxslar uchun ustav fondining chegaralangan miqdori davlat tomonidan belgilanmagan. Faqat qonun hujjatlariga muvofiq ularning inuassislari korxonani davlat ro‘yxatidan o‘tkazishgacha ta’sis hujjatlarida belgilangan hissalarining 30 foizidagi miqdorini pul mablag‘ lari bilan oldindan kirishlari vabu bank hujjatlari bilan tasdiqlangan boMishi lozim. Agar tadbirkorlik subyekti ustav fondi yoki uning bir qismi mulkiy ulush (ko‘chmas mulk, asbob-uskunalar va boshqalar) yoki intellektual mulk hisobigashakllantirilgantaqdirda bank ma’lumotnomasi talab qilinmaydi.

2.