K. PàlÍmbetov, P. Allàshov

---

 
            K. PàlÍmbetov,   P. Allàshov,
ádebIyàt
6-Klàss ushÍn
sàbàqlÍq-xrestomàtIyà
Qàràqàlpàqstàn  Respublikàsı  Xàlıq  bilimlendiriw 
ministrligi  tàstıyıqlàǵàn
Qayta  islengen  hám  tolıqtırılǵan
úshinshi  bàsılım
nóKIs 
«bIlIm» 
2017

---

2
uoK:  821.512.121  
 (075)
KbK 74.261.4   
A-36
 K. Pàlımbetov P. Allàshov  . Ádebiyat. 6-klàss 
ushın  (sàbàqlıq-xrestomàtiyà).  Nókis,  «Bilim», 
2017-j.  240  bet.
     
—  Soràwlàr
 
 
—  Tàpsırmàlàr
P i k i r   b i l d i r i w s h i l e r :
S.Kadirimbetova — Nókis  rayonı,  22-sanlı  ulıwma  orta  bilim  beriw 
                             mektebiniń  I  kategoriyalı  muǵallimi
Z.Ismaylova — Respublikalıq  oqıw-metodika  orayınıń  qánigesi.
«Respublikà màqsetli kitàp qorı qàrjılàrı esàbınàn
 bàsıp shıǵàrıldı».
UOK: 821.512.121  
 (075)
KbK 74.261.4   
A-36
  K.  Palımbetov  hám  t.b.
  «Bilim»  bàspàsı,  2017
Isbn 978-9943-327-97-9

---

3

---

4

---

5
KIrIsIw
Kórkem  óner  áyyemgi  zàmànlàrdàn  beri  bàr.  Qosıǵı, 
nàmàsı  bolmàǵàn  xàlıq  joq.  Hárbir  xàlıq  óziniń  úy 
ishin,  ásbàp-úskenelerin  nàǵıs  hám  boyàwlàr  menen 
bezeydi,  kiyimlerine  keste  sàlàdı.  Házirgi  wàqıttà  biz 
ótkendegi  àtà-bàbàlàrımızdıń  dóretken  hárqıylı  ónerlerin 
muzeylerimizde  sàqlàp  kelmektemiz.
Áyyemgi  zàmànlàrdà  àdàmlàr  qosıqlàr  menen 
oyınlàrǵà  káràmàtlı  nárse  dep  isenetuǵın  bolǵàn. 
Túrli  qosıqlàrdıń,  àytıslàrdıń  járdemi  menen  àdàmlàr 
mol  zúráát  àlıwǵà,  àń  àwlàwǵà  shıqqàndà  jàqsı  oljàlı 
bolıwǵà,  kúnniń  àshıq-jàrıq  bolıwın  báhárdiń  tezirek 
shıǵıwın  tilep  soǵàn  jetispekshi  bolǵàn.  Dáslepki 
wàqıtlàrdà  kiyimge,  ásbàp-úskenelerge  keste,  nàǵıs 
sàlıwdaǵı  màqseti  de  sol  bolǵàn.  Biziń  áyyemgi 
àtà-bàbàlàrımız  quyàshtı  «qudày»  dep  bilgen  hám 
quyashtıń  súwretin  sàlsà,  onıń  kúshin  iyelep,  sonıń 
menen  ózleri  quwànıshlı,  bàxıtlı  turmısqà  jetisemiz 
dep  oylàp,  soǵàn  isenedi  eken.
Kórkem  ónerdiń  bàsqà  túrleri  sıyàqlı  sóz  óneri 
de  àdàmnıń  tábiyàttı  ózine  bàǵındırıw  tileginen  kelip 
shıǵadı.  Sóz  óneriniń  bàslànǵısh  túri  xàlıq  àwızeki 
dóretpesi  bolǵàn.  Xàt  jàzıw  payda  bolǵannan  soń, 
xàlıq  àwızeki  dóretpesi  menen  qàtàr  jàzbà  ádebiyàt 
tà  pàydà  bolàdı.
Kórkem  shıǵàrmàlàr  bizdi  turmıs  penen,  àdàmlàr 
menen  tànıstıràdı.  Tek  tànıstırıp  ǵànà  qoymày, 
bizdi  sol  àdàmlàrdıń  oy-sezimleri  tuwràlı  oylànıwǵà, 
quwànıshınà  quwànıp,  qàyǵısın  ortàqlàsıwǵà,  olàrdıń 
háreketleriniń  jaqsı  yamasa  turpayı  ekenligin  seze 
biliw  qásiyetlerin  payda  etedi.

---

6
Kórkem  shıǵàrmàlàr  bizdi  ótmishtegi  turmıs  penen 
de  tànıstıràdı.  Sol  wàqıttàǵı  àyırım  úrp-ádetler  házirgi 
turmıs  penen  sàlıstırılàdı.
Ádebiyàt — àràb  sózi.  Ol  eki  túrli  mániste  qol-
lànılàdı.  Keń  mániste  àlǵàndà,  bàsılıp  shıqqàn  kitàp-
làrdıń  bári  ádebiyat  bolıp  esaplanadı.  Biz  bulàrdı 
texnikàlıq  ádebiyàt,  siyàsiy  ádebiyàt,  medicinàlıq 
ádebiyàt,  biologiyàlıq  ádebiyàt  dep  bóle  beremiz.  Al, 
tàr  mánide  qollànılǵàndà  oǵàn  tek  kórkem  ádebiyàt 
ǵànà  kiredi  (romàn,  povest,  gúrriń,  poemà,  bàllàdà 
hám  t.b.).