Кадимги Шарк халкларининг илк фалсафий карашлари

Termiz davlat universiteti kimyo fakulteti kimyo ta’lim yo’nalishi 2-kurs 421-guruh talabasi Mengboyev Sadibekning Falsafa fanidan tayyorlagan TAQDIMOTI
TerDU-2023

Reja:

• 1. Falsafa: uning predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli. Falsafa shakllanishining asоsiy bosqichlari.
• 2. Dunyoqarashning mohiyati. Dunyoqarashning tarixiy shakllari.
• 3. Falsafaning jamiyatda tutgan o`rni va vazifalari.

 

Mavzu; FALSAFA fanining predmeti va uning jamiyatda tutgan o‘rni
 
«Falsafa»
tushunchasi
yunoncha phileo – sevaman
vа sophia – donolik
so`zlaridan kelib chiqqan bo`lib,
mazkur atamaning dastlabki
ma`nosini
donolikka muhabbat
deb talqin qilish mumkin.
Falsafaning
asosiy masalalari
ong,
tafakkur
ruh
materiya
borliq
ideallik

• Kishilarning оlam vа uning rivojlanishi haqidagi ilmiy, falsafiy, siyosiy, huquqiy, ахloqiy, estetik, diniy qarashlari tizimidir.

Dunyoqarash

Dunyoqarashning tarixiy shakllari.

Ilmiy-falsafiy dunyoqarash
dunyoqarash
Diniy
dunyoqarash
Мifologik
dunyoqarash
Dunyoqarashning funktsiyalari
Bilish
Qadriyatlarga
munosabat
Хulq-аtvorni
belgilash
Insonda qiziqish uyg`otuvchi
barcha savollarni
va muayyan yo`l bilan
topiluvchi javoblarni
o`z ichiga oladi,
odamlar dunyoqarashini
boyitadi;
Insonning eng
avvalo, o`zini oliy
qadriyat ekanligini
anglashga,
so`ngra
atrofidagilarni
qadrlashga undaydi:
Insonni o`z-o`zini
tarbiyalsh jarayoni

Мifologiya

• Мifologiya
• Ilk dunyoqarash shakli
• Hamma narsa va hodisalar bir-biriga ishtirokchi sifatida idrok etiladi
• Bir xil buyumlarning sifati ikkinchi xil buyumlarga bemalol ko`chiriladi (sinkretlik)

Diniy dunyoqarash

Diniy dunyoqarash

• G`ayritabiiy kuchlarga ishonish
• Butun olam xudo tomonidan yaratilganligini va boshqari-lishini e`tirof etish

Ilmiy-falsafiy dunyoqarash

• Dunyoqarash voqelikni u qanday bo`lsa shundayligicha, hech qanday qo`shimcha tasavvur, fantaziyalarsiz izohlaydi.
• Borliqda yuz beruvchi har qanday jarayonni qonuniy asoslashga xizmat qiladi.

Falsafani

• qiziqtirgan savollarni хilma-хilligini e`tiborga olib, yunonlar uni donolik fani yo`ki donishmandlik deb atashgan.

Falsafaning tadqiqot ob`ekti -

Falsafaning tadqiqot ob`ekti -

• tabiat, jamiyat, inson va uning tafakkuridir.

Falsafiy bilimning muhim tarkibiy qismlari
Gnoseologiya-
bilish nazariyasi

Ontologiya– mavjudlik, borliq haqidagi bilim
Ijtimoiy falsafa – jamiyat haqidagi ta`limot
Etika – axloq haqidagi ta`limot

аksiologiya - qadriyatlar haqidagi ta`limot
Falsafiy antropologiya –
inson haqidagi ta`limot

Falsafaning bahs mavzusi

• Butun borliq, ya’ni tabiat, jamiyat, inson va uning tafakkuri taraqqiyotining eng umumiy muammolaridir

Falsafaning vazifalari

• Dunyoqarashlik
• Metodologik
• Gnoseologik
• Aksiologik
• Ijtimoiy

Фалсафанинг
funktsiyalari
gnoseologik
funktsiyasi
Tajribada sinash,
Tavsiflash
yoki shak-shubhasiz
Inkor
etish mumkin bo`lmagan,
ya’ni fan
tomonidan ochish
методологик
funktsiyasi
Falsafada ham,
ayrim fanlarda ham
muhim rol o`ynaydigan
har xil
kategoriyalarni
Ishlab chiqishdan
iborat
aksiologik
funktsiyasi
Hayotning ma`nosi,
o`lim va umrboqiylik
masalalarini kun
tartibiga qo`yish,
ularga baho berish
ахloqiy
funktsiyasi
Odamlar xulq atvori
va u yoki bu jamiyatda
yuzaga keluvchi
munosabatlar bilan bog`liq
tarbiyaviy
funktsiyasi
Insonno shaxs sifatida
Tarbiyalash va kamol
toptirishda falsafaning
roli va ahamiyati

E`tiboringiz uchun rahmat!