Кафедраси 99-бет “менежмент” фанидан маърузалар курси

Strategik rejani amalga oshirishni boshqarish.
Firmaning strategik rejalarini amalga oshirishni boshqarishda rejani bajarilishini nazorat qilishning byudjet yordamida boshqarish usuli, hamda maqsadlar bo‘yicha boshqarish usullaridan foydalaniladi.
Byudjet yordamida boshqarish – bu rejalarni tashkilotning mavjud imkoniyatlari bilan bog‘lovchi usul bo‘lib, moddiy va moliyaviy resurslar sarfini nazorat qilib turish imkonini beradi.
Zamonaviy menejmentda samarali usul deb maqsadlar bo‘yicha boshqarish usuli hisoblanadi. Bu usulning moxiyati – tashkilotning har bir bo‘linmasi va har bir pog‘onadagi rahbar uchun umumiy maqsaddan kelib chikkkan holda qisqa muddatli maqsadlarni o‘rnatish va ularni bajarish rejalarini ishlab chiqishdan iborat. Bunda har bir xodimning maqsadi o‘zining bevosita rahbarining maqsadlaridan kelib chikkan va u maqsadlarni amalga oshirishga qaratilgan bo‘lishi zarur.
Ushbu masalalar nafaqat faoliyatini yangidan boshlayotgan tashkilotlar uchun, balki uzoq muddat faoliyat yuritayotgan tashkilotlar uchun ham zarurdir.
Tashkil etish funksiyasi. Tashkilotlar doirasida mehnatning ixtisoslashuvi va taqsimlanishi xodim va guruxlar mehnati unumdorigini oshiradi. Biroq, agar xodimlar va tashkiliy bo‘linmalar orasidagi munosabatlar, masalalar aniq belgilanib va muvofiklashtirib turilmasa, ixtisoslashtirishning samarasi yo‘qoladi. Tashkil etish funksiyasi rejalashtirilgan masalalar va vakolatlar (tashkilotdagi resurlardan foydalanishning cheklangan huquqi) ni yuqoridan quyiga qarab uzatish va taqsimlashni nazarda to‘tadi. Tashkil etish funksiyasini amalga oshirish tashkilotning ichki xo‘jaliklari, boshqarish pog‘onalari, rahbarlar va bo‘ysunuvchilar orasidagi o‘zaro munosabatlarini belgilash hamda tashkilot doirasida echiladigan masalalarni taqsimlashni nazarda to‘tadi. Demak, tashkil etish - tashkilot maqsadlariga erishish uchun xodimlarga samarali hamkorlikda ishlash imkoniyatini beiuvchi tashkilot strukturasini shakllantirish jarayonidyar. U quyidagi arkiblardan iborat:
1)masalalarni aksimlash
2)masalalar va vakolatlarni o‘zaro moslash jiish
3)masalalar va vakolatlarni uzatish
4)masalalar va vakolatlarni qabul qiluvchilarda mas’uliyatni shakl lan jiish
Mas’uliyat - bu mavjud masalalarnihal qilish va ularning konikarlya darajada echilyashiga javob berish majburiyatidyar. Ay jsh kerakki, mas’uliyatni o‘zini (ya’ni vakolatlarsiz) uzatish mumkin emas. Vakolatlarni qabul qilgan shaxs yoki bulyanma ular bilan birga yakda mas’uliyatni ham qabul qiladi. Vakolatlar shaxsga emas,lavozimga beriladi. Agar, yuqorida sanab utyalgan protseduralar puxta ishlab chikyalgan reja asosida mantiqiy ketma-ket yakda amalga oshjiilsa, tashkilotning maqsadlariga mos tushuvchi uning tashkiliy strukturasi shakllanadi. Aks holda,ya’ni maqsadlar va struktura o‘zaro mos tushmasalar tashkilotdagi ar jbsiz xatti-harakatlar (maqsadsiz bog‘lanishlar) ning darajasi yuqori bo‘ladi. Bu esa o‘z navbftida cheklangan resurslardan maqsad yo‘nalishida foydalanmaslikkya, mehnat unumdor igi va nisbyay samaradorlikni pasayib ketishiga olib keladi.
Demak, tashkilotning muvaffaqiyatli faoliyati ko‘rsatishiga rejalashtirish funksiyasidan so‘ng tashkil etish funksiyasini amalga oshirish chogida zamin yaratiladi.
Vakolatlar deb, tashkilot doirasida resurslardan foydalanish va odamlarga buyruqlar berishning cheklangan huquqi tushunyaladi. Tashkilotning ichida bu cheklashlar tashkilot siyosati, protseduralar va qoidalar bilan belgilanadi. vakolatlarning tashqi chegarflari qonunlar,an’analar, jamiyatda qabul qilingan ahloq me’yorlari va xokazolardyar. Vakolatlar doirasi quyi boshqaruv pog‘onasidan yuqori boshqarish pog‘onasi tomon kengayib boradi.