Kafedrasi bitiruv malakaviy ishi mavzu: uchtepa milliy xunarmandchilik kxkda o

Yog’och turlari. Yog’ochning
qarag‘ay, archa, tilog‘och,
oq qarag‘ay, kedr, 
zirk, arg‘uvon, oq qayin, qora qayin, tog‘ teragi, terak, yong‘oq chinor, nok, 
zarang, eman, shumtol, qayrag‘och kabi bir necha turlari xalq xo‘jaligining turli 
sohalarida 
ishlatiladi. (Bunday 
daraxt 
turlarining 
ba’zi 
xossalari, 
xususiyatlarini bilish uchun J. Ramizov va S. Mahkamovlar avtorligida 
~ 21 ~ 

---

yozilgan «O‘quv ustaxonalarida o‘tkaziladigan praktikum», «O‘qituvchi», T., 
1978 kitobining 4- bobiga qaralsin.) 
Yog’ochlarning ishlatilishi ularning fizik va mexanik xossalariga, 
ishlatilish sharoitiga, miqdoriga va hokazolarga bog‘liq bo‘ladi. Texnika yuksak 
taraqqiy etgan hozirgi davrda sanoatda yog’och materiallardan foydalanish 
doirasi yanada kengayib bormoqda. Yog’ochlarning xususiyatlari. Xalq 
xo‘jaligida turli konstruksion materiallar sifatida yog’ochlar ma’lum fizik, 
mexanik xususiyatlari bilan harakterlanadi. 
Yog’ochning fizik xossalari. Tegishli materialning butunligiga ta’sir 
etmaydigan va uning ximiyaviy tarkibini o‘zgartirmaydigan xossalari, ya’ni 
uning rangi, tovlanishi, tob tashlashi, egilishi, tabiiy guli (teksturasi), hidi, nam 
tortishi, quruvchanligi, zichligi, nam o‘tkazuvchanligi, issiqlik va tovush 
o‘tkazuvchanligi, elektr o‘tkazuvchanligi yog’ochning fizik xossalari deb 
ataladi. 
Ana shu fizik xossalardan ba’zilari bilan qisqacha tanishamiz. 
Yog’ochning rangi yoroch materiallarning turlarini va ularning sifatlarini 
aniklashga imkon beradigan muhim xossalaridan biridir, Yog’ochning rangi, 
avvalo, uning turiga va o‘sish sharoitiga bog‘liq. Ko‘pchilik yog’ochlar 
(qayin, tol, arg‘uvon, terak, archa) oqish rangli bo‘lib, nursiz izlari bo‘ladi. 
Eman, shumtol — jigar rang, qora qayin, akatsiya — oq qizg‘ish yong‘oq,
qayrog‘och-qoramtir bo‘ladi. 
Ko‘pchilik daraxtlar kesilgandan ssng ularning yog’ochligi qoramtir bo‘lib 
qoladi. Bu narsa havo tarkibidagi kislorodning ta’siri natijasidir.