Макс Вебер (1864-1920) Карл Марс фикрлаирига қўшилган ҳолда қуйидагиларни эътироф этади. Унинг фикрича жамиятниг табақаланишига яна
1)устамонлиги ва квалификацияси ҳам таъсир кўрсатади бу эса унинг юқори маош олиши натижасида табақалашади.Масалан олий маълумот олганлиги уни бошқарувчи бўлиб кўтарилишга ёрдам беради.
2) статус (мавқе), партия
Антик даврда стратификациянинг 4 та асосий тизими:
Қулдорлик.
Каста. Дин ёки қонун томонидан
Табақа қабул қилинган
фарқларга асосланади.
Синф Бунда синфий бўлиниш “расман” тан олинмайди. У инсон ҳаётига иқтисодий омиллар таъсири, яъни моддий ресурсларга эгалик ва уларни назорат қилиш натижасида юзага келади.
Аристотель (эр.ав. 384-422) фикрича, жамият табақаланиши табиий 2 қарама-қарши синфга бўлинади. Қулдорлик тузуми давлатнинг мукаммал шакли.
- Қул эгалари: ҳукмрон синф. Улар ақлий меҳнат соҳиблари. Аҳлоқий фазилатлар ана шу эркин кишиларга эга.
У халқни 2 йўл билан: 1)қўрқув уруғини сочиб ҳамда меҳр-муҳаббат қозониб бошқариш мумкин, дейди.
2. Қулларга бўлинади.
Уларнинг қуллиги табиий ҳолат. Улар жисмоний меҳнат учун дунёга келган. Уни эзиш, таҳқирлаш, ҳўрлаш мумкин.
3. Аристотель кишиларни 3 табақага ажратади:
1) энг бой табақа;
2) Энг камбағал табақа;
3)Ўрта ҳол табақа. Булар давлатни идора қилиши керак.
2- режа. Социал стратификация ва социал ҳаракатчанлик (мобиллик) назарияси синфийлик таълимотига қарши ғоя сифатида. Социал ҳаракатчанлик белгилари. Социал ҳаракатчанлик турлари: горизонтал ва вертикал социал ҳаракатчанлик. Гуруҳий ва индивидуал ҳаракатчанлик
СОЦИАЛ МОБИЛЛИК
Вертикал социал мобиллик
Горизантал социал мобиллик
Вертикал (йўналиш) ижтимоий ўзгарувчанлик. Бу бир ижтимоий тизимда тутган ўрни, ўзгаришидир. Масалан, шахс мисолида: ўқувчи, ишчи, хизматчи, олим, колхозчи, пенсионер ва ҳоказо (Юқори ва паст даражага қараб ўзгариб боради).
Горизонтал (йўналиш) ижтимоий ўзгарувчанлик. Бир ижтимоий гуруҳ доирасидаги ўзгаришлар ёки ижтимоий даражадаги ўзгаришлар. Масалан, ишчи 1-5 разряд, аспирант, кандидат, фан доктори, академик. .
Do'stlaringiz bilan baham: |
