Kafedrasi “sanoat korxonalarida energiya tejamkor tadbirlarni samaradorligini baholash”

Uyurma hosil qilish orqali sarfni o`lchash
Uyurma hosil qilish orqali oqim sarfini o`lchash usuli uyurmalarni hosil bo`lish chastotasini o`lchashga asoslangan (Karman yo`li uyurmasi), uyurmalar suyuqlikka botirilgan jis hisobiga hosil bo`lai. Uyurmalarning chastotasi o'rtacha oqim tezligiga, bosim o'zgarishlarining amplitudasi esa o'rtacha tezlikning kvadratiga (tezlik boshi) proportsionaldir. Chastotani o'lchash ultratovush yoki elektromagnit sensorlar, bosim sensorlari yordamida amalga oshirilishi mumkin. Uyurma usuli bug 'va gazsimon muhitning oqim tezligini o'lchash uchun ham qo'llaniladi.
Qattiq jism atrofida suyuqlik yoki gaz oqganda, uning orqasida uyurma uyg'onishi hosil bo'ladi, uyurma hosil bo'lish chastotasi oqim tezligiga proportsionaldir. Uyurma uyg'onishida pulsatsiya chastotasini o'lchash oqim tezligiga va ma'lum sharoitlarda uning oqim tezligiga proportsional signalni olish imkonini beradi (3-rasm).

3-rasm. Uyurma oqimini o'zgartirgichda o'lchash sxemasi.

1 – uyurma hosil qiluvchi jism, 2 - uyurma pulsatsiyalarini qayd qiluvchi sensor.
O'lchov usulining xususiyatlari:

• bug 'va suvni o'lchash uchun qo'llanilishi mumkin;

  
  

• oqim tezligini o'lchashning keng diapazonida (1:50 gacha) o'lchashni ta'minlaydi;

  
  

• quvur liniyasining bo'shlig'iga uyurma hosil qiluvchi jism tanasi joylashtirish, kanal qismini qisman "to`silishi" kerak;

  
  

• quvur liniyasining uzun tekis qismlarini talab qiladi (qurilma oldidan L1 = 10Dy va hosil qiluvchi jism tanasini o'rnatish joyidan keyin L3 = 5Dy);

  
  

• ko'rsatkichlarning o'lchangan muhitning parametrlaridan (bosim, harorat) mustaqilligi.

  
  

Uyurma oqim o'lchagichlari quyidagi ijobiy xususiyatlar bilan ajralib turadi: ular suyuqlikning fizik-kimyoviy xususiyatlariga sezgir emas, ular kichik va katta diametrli quvurlarda o'lchash uchun bir xil darajada qulay va yaxshi o'lchash aniqligi va tezligini ta'minlaydi.

Kichik diametrli quvurlar uchun vorteks oqim o'lchagichlari odatda o'lchash qismi bilan birgalikda ishlab chiqilgan. Katta diametrli quvur liniyalari uchun suvga cho'miladigan oqim o'lchagichlar qo'llaniladi (blöf tanasi oqim o'qi bo'ylab maxsus novda ustida joylashgan).
Biroq, bu oqim o'lchagichlar keng qo'llanilmaydi. Ko'rinib turibdiki, bu ularning o'ziga xos kamchiliklari bilan bog'liq. Xususan, blöf tanasi oqimga qo'shimcha gidravlik qarshilik hosil qiladi, oson ifloslangan va shuning uchun oqim o'lchagich oldida filtr o'rnatish kerak (bu ham gidravlik qarshilikni oshiradi). Oqim o'lchagichning xarakteristikalari etarlicha barqaror emas, dinamik diapazon etarlicha keng emas (ultratovushli oqim o'lchagichlarning dinamik diapazoni bilan mutanosib va ​​elektromagnit oqim o'lchagichlarning dinamik diapazonidan bir necha baravar kam), kerakli tekis uchastkalar juda katta - (10. .20) DN.
Vorteks oqim o'lchagichlari Rossiyaning "IVK-Sayany" YoAJ (Moskva), Industrial Group Metran (Chelyabinsk), YoAJ NPO Prompribor (Kaluga), "Flowkor" YoAJ (Moskva) kabi korxonalarda ishlab chiqariladi, "Vzlyot" YoAJda vorteks oqim o'lchagichlarini ishlab chiqarishni boshlash rejalashtirilgan. Sankt-Peterburg).