Калий ишлаб чиқиш саноати чиқиндиларини утилизация қилиш ва атроф муҳит муҳофазаси

Х.1 –расм. Галит чиқиндиси йиғилмасидан техник ош тузи ишлаб чиқариш технологик схемаси
1-ёйсимон элаклар; 2-ортиш воронкаси; 3,16,21-конвейерлар; 4-катта симғалвир; 5,9,12-баклар; 6,7-сув сепараторлари; 10-тиндириш иншоати; 11,14,18,19-насослар; 15-центрифуга.

Ёйсимон элаклар ва катта сим ғалвирнинг панжара осиши маҳсулоти қалинлиги 3 мм дан йириқроқ бўлган заррачалар аралаштиргич 20 га бўлган ўзи оқиб тушади ва насос 19 билан сув сепаратори 6 га юборилади.

Қуюқ тузли шлам сув сепаратори 7да қушимча ажратилиб, с:қ=1,5 нисбатда аралаштиргич 8 орқали центрифуга 15 га тушади ва у ерда уни эритмадан ажратиб, сув билан ювилади. Суви сиқиб олинган 5-7% намликдаги туз конвеёер 16 ёрдамида қуритишга юборилади. Центирфуга 15 да олинган фильтирант ва сув сепараторлари 6,7 дан тўкилаёдган 10 кг/м³ тузли суюқлик оралиқ бак 9 га келиб тушади, унга ПАА эритмаси қушилади, шунданг сўнг суспензия тиндириш идиши 10 га оқиб тушади.
0,1 кг/м³ бўлган тиндирилган эритма оралиқ бак 12 га қуйилади ва уни насос 19 билан босимли бак 5 га юборилади. Кўп миқдордаги лойли заррачалардан иборат қуюқ шлам аралаштиргич 13 га осиб тушади, насос 14 ёрдамида уни шламсақлагичга чиқарилади.
Озиқ-овқат ва озуқа ош тузларини олиш учун флотацион бойитилган сильвинит маъданларининг галитли чиқиндилар ёиғилмаси КС1 дан ювиб тозалашдан ташқари, ёғли алинлар аралашмаларидан ҳам қушимча тозаланишини зарур. Тозалаш бир неча усулларда олиб борилади, жумладан :

1. 
   Турбулент оқимда шламсизлатирилган чиқиндиларни намрит хлорнинг тўйинган эритмаси билан қарама-қарши оқимга ювилади;
   
2. 
   Техник тузни 450⁰С гача қиздириш;
   
3. 
   Чиқиндиларни 900⁰Сда эритиб, ёғшаминлар ва эримайдиган чуқмалардан холи бўлган ўрта тиниқ суюқ зонасини ажратиб олиш.
   

Озуқабон туз олишнинг энг оддий ва иқтисодий арзон усули чиқиндиларни қарши оқимда ювиб, сўнг қиздириш.
Бунда аминларни бутунлай йўқ қилиши учун ювилган туз 450⁰С гача қиздирилади, бунда аминлар тўлиқ парчаланиб кетади. Сильвинитларни галургия усули билан қайта ишлашда ҳосил бўлган галитли чиқиндилардан озиқ-овқат саноатида ишлатиладиган “Экстра” маркали ош тузи олинади.