Karlibaeva R. H., Tashhodjaev M. M., Axunjonov U. M. Korporatsiyalar moliyаsi oliy ta'limning 340000 «Biznes va boshqaruv»

D
D
a
a
v
v
l
l
a
a
t
t
 
 
k
k
o
o’
m
m
a
a
g
g
i
i
 
 
o
o
r
r
q
q
a
a
l
l
i
i
 
 
 
Sudgacha 
sanatsiya qilish 
 
Byudjet oldidagi 
qarzlarini 
kechiktirish va 
ustamalarini 
kechib berish 
 
Bank oldidagi 
qarzlarni 
restrukturizatsiya
qilish. 
B
B
a
a
n
n
k
k
r
r
o
o
t
t
l
l
i
i
k
k
 
 
t
t
a
a
o
o
m
m
i
i
l
l
l
l
a
a
r
r
i
i
 
 
o
o
r
r
q
q
a
a
l
l
i
i
 
 
 
Kuzatuv 
 
 
Sud sanatsiyasi 
 
 
Kelishuv bitimi 
 
 
Таshqi
boshqaruv 
 
 
Тugatishga doir 
ish yuritish. 
М
М
а
а
х
х
s
s
u
u
s
s
 
 
 
 
d
d
a
a
s
s
t
t
u
u
r
r
l
l
a
a
r
r
 
 
o
o
r
r
q
q
a
a
l
l
i
i
 
 
 
Hukumat 
qarorlari va 
farmoyishlari 
 


Таrkibiy 
o
’
zgartirish 
dasturlari
.
.
 
 

---

83 
- korxonalar ishlab chiqayotgan mahsuloti narxining yuqoriligi va sifatining 
pastligi 
natijasida 
korxonaning 
raqobat 
bozoridagi 
ulishining 
kamayib 
borayotganligi. Korxona mahsuloti narxi oshib ketishining sababi korxona o’z mulki 
va er maydonlaridan norastional foydalayotganligi; 
- korxonalarda sotilgan mahsulotga pul tushumining o’z vaqtida amalga 
oshirilmaganligi sababli korxona keyingi ishlab chiqarishini tarkiblashi uchun 
mablag’larning etishmasligi;
- 
korxonalarning 
davlat 
tasarrufidan 
chiqarilmaganligi, 
yoki 
xususiylashtirilgan bo’lsada, korxonalar haqiqiy mulkdorlarga berilmaganligi;
- korxona asosiy vositalarining eskirish darajasining yuqoriligi va asosiy 
fondlardan foydalanish darajasi pastligi natijasida korxona tayyor mahsulotining 
tannarxi yuqori bo’lishiga olib kelgan va korxona raqobat bozoridan chiqib 
ketganligi; 
- korxonalar tarafidan to’liq tahlil qilinmagan holda uzoq muddatli kreditlar 
olish orqali korxonalarga kiritilgan investistiyalar; 
- korxonalar tomonidan 2004 - 2009 yillarda chet el valyutalarida olingan uzoq
muddatli kreditning kurs farqi hisobiga zarar olishlari natijasida yildan - yilga 
korxona aylanma mablag’larining kamayib borishi;
- Respublikamizda faoliyat olib borayotgan juda ko’p yirik korxonalar sobiq 
sostialistik tuzum davrida o’z faoliyatini boshlagani, ya’ni yirik korxonalarda 
eskirish darajasining yuqoriligi, hamda juda yirik maydonlarda joylashganligi 
sababli ishlab chiqarilgan mahsulotlari tannarxining yuqoriligi natijasida tashqi 
bozorda raqobat darajasining pastligi. 
Bizning juda ko’p yirik korxonalarda ishlab chiqarishda ishtirok 
etmaydigan, lekin korxona balansida saqlanib turgan bino va inshootlar, asosiy 
vositalar, ortiqcha er maydonlari va aholiga xizmat qiluvchi ijtimoiy va 
muhandislik infratuzilmalar saqlanib kelinishi natijasida korxonalarning 
o’zgarmas xarajatlari juda katta yukni tashkil qilmoqda. Bu ortiqcha xarajatlarni 
kamaytirish va yo’qotish uchun korxonalarni restrukturizastiya qilish kerak.
Sobiq ittifoq tuzumidan meros bo’lib qolgan ba’zi madaniyatlarni 
tugatilmaganligi. Hozirgi kunda ba’zi korxonalarning ishlab chiqarish hajmlari bir 
necha o’n marotaba kamayishiga qaramasdan ishchilar soni kamaytirilmagan. 
Respublikamiz iqtisodiyoti va korxonalar rivojlanishida ichki investorlar
rolining pastligi. Olib borilgan tahlillar, xususiylashtirilgan korxonalar egalari 
bugungi kunda korxonalarni yangilash maqsadida investistiya kiritish imkoniyatlari 
pasligini ko’rsatmoqda. 
Bu bo’limning yakunida Respublikamizdagi korxona va tashkilotlarning 
kuchli va zaif tomonlarini ko’rib chiqish o’rinli deb topildi.